Πολιτική εθελοτυφλία

Η διαπίστωση ότι συχνά οι κοινωνίες και τα εκλογικά σώματα δεν επιδεικνύουν πολιτική συμπεριφορά ανάλογη με αυτή που θα αντιστοιχούσε στα χαρακτηριστικά και τις τάσεις όσων διαμορφώνουν τη «δημόσια σφαίρα» συναγωνίζεται σε συχνότητα επανάληψης τη σχεδόν παροιμιώδη φράση ότι «πέφτουμε από τα σύννεφα» σε περιπτώσεις εγκληματιών «της διπλανής πόρτας». Και αποτυπώνει την ίδια αδυναμία αντίληψης δυναμικών και ρευμάτων που ήταν στην πραγματικότητα εξαιρετικά «ορατά». Αυτό εξηγεί και την αμηχανία που καταδεικνύει η επίκληση «εννοιών» όπως ο «λαϊκισμός» ή – ακόμη χειρότερα – «τα άκρα».

Ολα αυτά έχουν να κάνουν και με το πώς πολιτικοί αλλά και διαμορφωτές της κοινής γνώσης αντιλαμβάνονται το ίδιο το πολιτικό ακροατήριο. Είναι ως εάν να διαμορφώνεται ο ιδεότυπος μιας «μεσαίας τάξης» η οποία δεν αντιμετωπίζει πραγματικό βιοτικό πρόβλημα (απλώς «ανησυχεί» για τον πληθωρισμό), αποδέχεται πλήρως την αγορά ως μόνο μηχανισμό κοινωνικής ρύθμισης (ακόμη και εάν διακυβεύει και τη δική της απασχόληση), είναι πλήρως πεπεισμένη ότι «δεν χρειάζονται επικίνδυνα πειράματα», συναινεί στην αυξημένη καταστολή, επικροτεί τη «θωράκιση των συνόρων» απέναντι σε μετανάστες και πρόσφυγες και σε γενικές γραμμές συμπαρατάσσεται με τον «ευρωπαϊκό δρόμο».

Μόνο που αυτό έχει να κάνει περισσότερο με τον εγκλεισμό σε ένα ιδιότυπο echo chamber, παρά με αυτό που θα χαρακτηρίζαμε ως επίγνωση μιας πραγματικότητας που είναι πιο περίπλοκη και ως προς την υπαρκτή κοινωνική συνθήκη και την κλίμακα της επισφάλειας και ως προς την αγανάκτηση και την αναζήτηση εναλλακτικών, την ώρα που τόσο η νεολαία όσο και τα πιο «πληβειακά» κομμάτια αναπτύσσουν πολιτικές συμπεριφορές αρκετά διαφορετικές από τη «φανταστική μεσαία τάξη» που περιγράψαμε πιο πάνω.

Την ίδια στιγμή η αδυναμία του πολιτικού συστήματος να συλλάβει πλήρως αυτές τις δυναμικές, να τις συζητήσει και κυρίως να συνειδητοποιήσει τις αλλαγές πολιτικής που συνεπάγονται για να μη μετατραπούν στο έδαφος που θα πυροδοτήσει συνολικότερες κοινωνικές εκρήξεις και βαθύτερες διαιρέσεις απλώς αποτυπώνει μια διαρκή πολιτική εθελοτυφλία.