Το «δίλημμα», ο Φρόιντ και η εξουσία

Εχετε υπόψη σας το «Δίλημμα του Σκαντζόχοιρου»; Περί τίνος πρόκειται: Μια κρύα μέρα του χειμώνα, μια ομάδα σκαντζόχοιρων για να ζεσταθεί, πλησιάζουν ο ένας τον άλλον για να «αγκαλιαστούν», αλλά το μόνο που καταφέρνουν στο τέλος είναι να τραυματιστούν. Και μοιραία απομακρύνονται.

Οπως διαβάζουμε, Σοπενχάουερ και Φρόιντ χρησιμοποίησαν το φαινόμενο για να περιγράψουν το «πώς αντιλαμβάνονται την κατάσταση στην οποία περιέρχεται ένα άτομο, όταν καλείται να αναπτύξει κάποια σχέση με άλλα». Ιδιαίτερα όταν το κάνει αναγκαστικά. Βλέπετε είναι το ψύχος που οδηγεί δυο σκαντζόχοιρους σε μια τέτοια προσέγγιση. Αλλιώς ούτε που θα το σκέφτονταν.

Το «Δίλημμα του Σκαντζόχοιρου» μας ήρθε συνειρμικά στον νου παρακολουθώντας τις μετεκλογικές συνευρέσεις στην «κυβερνώσα Αριστερά», ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα, όταν άρχισαν να συνειδητοποιούν τη νέα κατάσταση πραγμάτων, μπαίνοντας το φθινόπωρο.

Στο κρύο πολιτικό περιβάλλον που δημιουργήθηκε μετά την ήττα, πολλά και διαφορετικής κομματικής προέλευσης και ιδεολογικής απόκλισης στελέχη, που έπαψαν να ασκούν κυβερνητική εξουσία, αναγκάζονται να επαναπροσεγγίσουν, κυριολεκτικά και μεταφορικά, το ένα το άλλο στον στενό – από όλες τις απόψεις – χώρο της Κουμουνδούρου.

Κι εκεί διαπιστώνουν ότι είναι τέτοια και τόσα τα πολιτικά αγκάθια που τους χωρίζουν και τους εμποδίζουν να το κάνουν, ώστε να φτάνουν στο σημείο μετά βίας να ανέχονται το ένα το άλλο.

Πρόκειται για μια αφόρητη κατάσταση, την οποία βιώνει με τέτοιο τρόπο, για παράδειγμα, ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος, ώστε να φτάνει στο σημείο και να τη δημοσιοποιεί.

Αρκεί μια απλή ματιά στα όσα είπε στην τελευταία δημόσια παρουσία του (σε εκδήλωση του TVXS) και κυρίως στα όσα άφησε να εννοηθούν, για να καταλάβει κανείς την κατάσταση που βιώνει. Το ίδιο ισχύει για τα περισσότερα από τα πρώην υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη που δεν μπορούν να διαχειριστούν το πολιτικό στρες της ήττας και τα νέα δεδομένα που δημιουργεί.

Το ίδιο πρόβλημα τέλος αντιμετωπίζει εν πολλοίς και ο πρόεδρός τους. Δεν είναι τυχαίο ότι προτιμά να περνά τον περισσότερο πολιτικό του χρόνο εκτός Ελλάδας (το τελευταίο διάστημα πέρασε περισσότερες μέρες στην Ιταλία, παρά στην Κουμουνδούρου), ενώ όταν επιστρέφει είναι ξεκάθαρο ότι αυτό που σκέφτεται είναι πώς θα διαλύσει το κόμμα, για να φτιάξει κάτι νέο.

Οπως λένε και όσοι έχουν μελετήσει το «Δίλημμα του Σκαντζόχοιρου», «όλοι μοιράζονται την επιθυμία για αμφίδρομη επικοινωνία, αλλά αυτή δεν μπορεί να επιτευχθεί για αναπόφευκτους λόγους…».