Η «ταξική μεροληψία» των μειωμένων μισθών

Την ώρα που η κυβέρνηση προσπαθεί να πείσει για το κοινωνικό της πρόσωπο, με αφορμή την ανακοίνωση και του φετινού κοινωνικού μερίσματος, ανακοινώνονται στοιχεία που διαψεύδουν αυτό το αφήγημα.

Η πρόσφατη ανακοίνωση από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO), ενός οργανισμού τον οποίο μάλιστα η κυβέρνηση θεωρεί και βασικό σύμβουλο ως προς τις «βέλτιστες πρακτικές» για τις συλλογικές συμβάσεις, των στοιχείων για τις τάσεις παγκοσμίως ως προς τους μισθούς των εργαζομένων δίνει μια διαφορετική εικόνα για το τι όντως συμβαίνει στην ελληνική αγορά εργασίας.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα η κομβική διαπίστωση του ILO είναι ότι η χώρα είχε το 2017 τη μεγαλύτερη μείωση του πραγματικού μισθού που έφτασε το -3,5%. Μεσοσταθμικά στην περίοδο 2008-2017 η μέση μείωση είναι -3,1%, πάντα σε όρους πραγματικού μισθού.

Η τάση αυτή αντανακλά μια διεθνή τάση σχετικής επιδείνωσης της θέσης των μισθωτών, που εκφράστηκε με υποχώρηση του ρυθμού αύξηση των πραγματικών μισθών στο 1,1%, όπως και με υποχώρηση παγκοσμίως του μεριδίου των μισθών στο συνολικό προϊόν (μια που οι πραγματικοί μισθοί αυξάνουν με χαμηλότερο ρυθμό σε σχέση με την παραγωγικότητα) όμως η ελληνική περίπτωση σε κάθε περίπτωση ξεχωρίζει.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα έχει πολύ χειρότερες επιδόσεις ακόμη και από ευρωπαϊκές χώρες που πέρασαν από τη διαδικασία προγραμμάτων λιτότητας ή ακόμη και μνημονίων. Στην Ισπανία ο μέσος πραγματικός μισθός μειωνόταν τη δεκαετία 2008-2017 κατά 0,3% τον χρόνο. Στην Κύπρο αυξήθηκε μόλις κατά 0,2% τον χρόνο. Στην Ιρλανδία καταγράφεται επίσης αναιμική αύξηση 0,3% και στην Πορτογαλία αύξηση 0,4%.

Δεν είναι τυχαίο ότι υποχώρηση των ονομαστικών μισθών δείχνουν και τα στοιχεία από τον ΕΦΚΑ. Τον Μάιο του 2016 ο μέσος μισθός για θέσεις πλήρους απασχόλησης ήταν 1176,13 ευρώ, για θέσεις μερικής απασχόλησης ήταν 393,79 ευρώ και ο μέσος μισθός για το σύνολο των οικονομίας ήταν 949,69 ευρώ. Τον Μάιο του 2017 τα αντίστοιχα ποσά ήταν 1152,19 ευρώ, 389,65 και 927,25 ευρώ. Τον Μάιο του 2018 τα αντίστοιχα ποσά ήταν 1131,42, 379,93 και 913,04 ευρώ.

Σε όλα αυτά ας προσθέσουμε και τη διαρκή αύξηση της μερικής απασχόλησης. Σύμφωνα με τα στοιχεία από το σύστημα «Εργάνη», τον Οκτώβριο του 2018 μόλις το 37,95% των νέων προσλήψεων ήταν πλήρους απασχόλησης, ενώ το 48,93% ήταν μερική απασχόληση και το 13,12% ήταν εκ περιτροπής απασχόληση. Αυτό παραπέμπει σε μια αγορά εργασίας που χαρακτηρίζεται από έναν ιδιαίτερα αρνητικό συνδυασμό μειωμένων εισοδημάτων και αυξημένης επισφάλειας.

Όλα αυτά παραπέμπουν σε μια διαρκή μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των μισθωτών και της αγοραστικής τους δύναμης και σε μια επιδείνωση των εργασιακών όρων, που δύσκολα συνάδουν με την όλη ρητορική της κυβέρνησης περί «ταξικής μεροληψίας» υπέρ των κατώτερων στρωμάτων.

Και η πραγματική θέση αυτών των στρωμάτων θα επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια εάν εφαρμοστεί και η δέσμευση για μείωση του αφορολόγητου που κατεξοχήν θα πλήξει τους χαμηλόμισθούς.