Αιμιλία Παπαφιλίππου: «Αντιλαμβάνομαι τον πολιτισμό ως στρατηγική εξέλιξης»

Η Αιμιλία Παπαφιλίππου, που μεταξύ άλλων συμμετείχε στην έκθεση της ελληνικής προεδρίας στην ΕΕ, «Ναυτίλος: Ταξιδεύοντας την Ελλάδα» στην Bozar των Βρυξελλών, μιλά στο in.gr για την πηγή έμπνευσής της, για την τέχνη στην ψηφιακή εποχή, ενώ εξηγεί το έργο της. «Το παιχνίδι του Σκακιστικού Συνεχούς βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη», αναφέρει, ενώ δηλώνει: «αντιλαμβάνομαι την τέχνη ως τεχνολογία της σκέψης και τον πολιτισμό ως στρατηγική εξέλιξης».

Μέσα από την εγκατάστασή σας επιχειρείτε, κατά κάποιο τρόπο, να ανοίξετε γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στο αρχαίο και στο σύγχρονο; Ποια αντιθετικά ζεύγη θέλετε να τονίσετε;
Το» αρχαίο» και το «σύγχρονο» δεν είναι «αντιθετικό ζεύγος»- κάθε άλλο. Απ´αρχής κόσμου, στην ανάγκη να κατανοήσει τη φύση για να επιβιώσει, ο άνθρωπος επινοεί λύσεις, σύμβολα… δηλαδή πολιτισμό ως μεταφύση. Σε αυτή τη λογική λοιπόν και η τέχνη ( αλλά και άλλες συγκροτήσεις συστημάτων) δεν είναι παρά εργαλείο έκφρασης αλλά και μεταβολής της αντίληψής μας για τον Εαυτό μας και τον Κόσμο. Ο πολιτισμός είναι φαινόμενο συνεχείας που υφαίνεται καθημερινά. Υφαίνεται ξυφαίνεται, λοιπόν, το μέλλον, από όλους μας και από τον καθένα ξεχωριστά, και αυτή η αντίληψη γενέθλιο τόπο έχει την Αρχαία Αγορά των Αθηνών.

Πόσο σας απασχολεί η τέχνη στην ψηφιακή εποχή; Πιστεύετε ότι το ψηφιακό στοιχείο μπορεί να της δώσει ένα πιο προσιτό πρόσημο;
Η ψηφιακή διάσταση στην τέχνη ενδεχομένως να διευκολύνει κάποιους και άλλους να τους δυσκολεύει. Σε όλες τις περιπτώσεις το σημαντικό είναι αν αυτό που έχει ειπωθεί ακουμπάει τις καρδιές και το πνεύμα των ανθρώπων. Αυτό συμβαίνει όταν αυτό αναφέρεται σε μια εμπειρία, κοινή ίσως, όμως όχι πλήρως κατανοητή ακόμη από το σύνολο των ανθρώπων. Πραγματικά λοιπόν αντιλαμβάνομαι τη τέχνη ως τεχνολογία της σκέψης και τον πολιτισμό, ως στρατηγική εξέλιξης, λογισμικό, που κληροδοτείται και διαφοροποιείται από γενιά σε γενιά, μεταβάλλοντας τους χρήστες του.

H διαφορά στην καταγωγή επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται οι θεατές το έργο σας;
Προφανώς ο κάθε άνθρωπος δικαιούται να έχει και έχει, βάσει της ιδιοτυπίας και της μοναδικότητάς του, τη δική του ανά-γνώση (όπως πολύ εύστοχα υποβάλλει η λέξη).
Η διαφορά στην καταγωγή ενδέχεται να διαφοροποιεί λοιπόν τις γωνίες από όπου βλέπει κανείς τα πράγματα αν και στην εποχή της παγκοσμιοποίησης τα δεδομένα της καταγωγής συνυπάρχουν με την αντίληψη πως η κοινή καταγωγή μας είναι πρωτίστως «γήινη και υδάτινη» για να αναφερθώ σ´ενα στίχο του Ελύτη.

Τι συναισθήματα επιχειρείτε να καλλιεργήσετε μέσα από τη δημιουργία σας; Μέσα στους στόχους σας είναι και η ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον;
Tα συναισθήματα ή αν θέλετε η επίγνωση που θέλω να ενεργοποιηθεί και να καλλιεργηθεί στους θεατές και συμμετέχοντες του έργου » Παλμικά Πεδία» είναι πως όλοι και ο καθένας μας ξεχωριστά είμαστε υπεύθυνοι για αυτό που συμβαίνει γύρω μας και με τη στάση μας συμβάλουμε στη τροπή των πραγμάτων. Αναφέρομαι στην επίγνωση και την ανάδυση δικτυακής συνείδησης.
«Σκακιέρα» με άλλα λόγια δεν υπάρχει, με την έννοια πως το παιχνίδι δεν τελειώνει ποτέ …

«Σκακιστικο Συνεχές» όμως υπάρχει -και αναφέρομαι στο ιδεόγραμμα δικτύου όπου σχεδιάζω τη σκακιέρα με μια μονοκονδυλιά-. Πρόκειται δηλαδή για μια συνεχή διαλεκτική σχέση, η δια της αντίθεσης σύνθεση, ένα οργανικό και συνεκτικό πλέγμα όπου βέβαια η ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον είναι σαφώς μέσα στη σκέψη μου. Όπως έγραφα παλιότερα για το Σκακιστικό Συνεχές: Πρόκειται για το παιχνίδι που διαρκεί εδώ και καιρό, της μιας στιγμής που διαδέχεται την άλλη, μεταβάλλοντάς τα όλα, πάντα παραμένοντας το αυτό.

Το παιχνίδι του χρόνου, όπου ίσως και ο ίδιος ο χρόνος να μην είναι παρά μια ακόμη παρτίδα κι όπου η ενέργεια πληρο-φορεί την ύλη και τ’ανάπαλιν.Όλα ρευστά και συμπαγή συνάμα, τίποτα δεν είναι οριστικό και όλα συνυπάρχουν αλληλοσυγκρουόμενα, διαφέρουν μα πάντα συμφωνούν, συνερίζονται και συνορίζονται συστηματικά και μας σαγηνεύουν αδιάκοπα σ’αυτό το παιχνίδι της ροής που παίζει κανείς και παίζεται και ο ίδιος, ποιεί και ποείται το Είναι εν τω Γίγνεσθαι.

Σε κάθε περίπτωση στη εποχή μας, της παγκοσμιοποίησης , της διαπολιτισμικής αλληλεπίδρασης και της οικολογίας, το παιχνίδι του Σκακιστικού Συνεχούς, της ενότητας ως διαχωριστότητα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.

Σε ποια κατάσταση θα μεταφερθεί, πιστεύετε, ένας Έλληνας βλέποντας τη δημιουργία σας;
Στο παρόν.

Εκτός από το περιβάλλον, ποια άλλα στοιχεία λειτουργούν ως πηγή έμπνευσης; Θα λέγατε ότι τα έργα σας διακρίνονται και από ρευστότητα;
Έμπνευση είναι η ίδια η ζωή μας , ο τρόπος που επιλέγουμε να τη βιώσουμε…όπου βέβαια το ρευστό και το εφήμερο ενυπάρχει.

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου

*Υποστήριξη για την υλοποίηση της έκθεσης απο τον οργανισμό ΝΕΟΝ

Φωτογραφίες : Ζωή Σαίντ – Αναστασία Λάμπρου