Διεύρυνση: Χαμένο στοίχημα ή μέρος του DNA της ΕΕ;

του Στέφαν Φούλε*

Πριν από πέντε χρόνια, όταν ανέλαβα το χαρτοφυλάκιο της διεύρυνσης, η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσαμε ήταν η ενίσχυση της αξιοπιστίας της διαδικασίας ώστε να ανακτηθεί η υποστήριξη των πολιτών μας για τη διεύρυνση. Χρειάστηκε να διασφαλίσουμε, ότι η διαδικασία αυτή αποφέρει απτά αποτελέσματα όσον αφορά τις υλοποιούμενες επιτοπίως μεταρρυθμίσεις, και ότι δεν γίνεται αντιληπτή ως μια απλή άσκηση επαλήθευσης κάθε φορά που ένας νόμος υποψήφιας χώρας ευθυγραμμίζεται προς τα πρότυπα της ΕΕ.

Ο στόχος δεν ήταν να θεσπιστούν νέες προϋποθέσεις, αλλά να αντληθούν τα διδάγματα από το παρελθόν. Οφείλαμε να διασφαλίσουμε ότι οι προσχωρούσες στην Ένωση χώρες ήταν πλήρως προετοιμασμένες για την ένταξή τους. Εξάλλου, ήταν εξίσου σημαντικό να σημειωθεί μια πραγματική αλλαγή επιτόπου, στις υποψήφιες χώρες, αξιοποιώντας το πλήρες δυναμικό της μετασχηματιστικής δύναμης της διεύρυνσης. Υπό αυστηρά αλλά δίκαια κριτήρια, οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και η Τουρκία πραγματοποιούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Μετατρέπουν τις οικονομίες τους, ενισχύουν τους δημοκρατικούς θεσμούς τους, εκσυγχρονίζουν τα δικαστικά συστήματα και τις δημόσιες διοικήσεις τους, καταπολεμούν το οργανωμένο έγκλημα και τη διαφθορά.

{{{ moto }}}

Όλα αυτά είναι δύσκολα προβλήματα, τα οποία απαιτούν χρόνο για να αντιμετωπιστούν. Ως εκ τούτου, στηρίζουμε τις υποψήφιες χώρες στις σταδιακές τους προσπάθειες για την αντιμετώπισή τους. Η νέα μας προσέγγιση βασίζεται σε τρεις πυλώνες – το κράτος δικαίου, την οικονομική διακυβέρνηση και τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης. Όσον αφορά τον πρώτο πυλώνα -το κράτος δικαίου- βασικά ζητήματα όπως η δικαστική μεταρρύθμιση και η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς, αντιμετωπίζονται σήμερα σε αρχικό στάδιο της διαδικασίας προσχώρησης. Χάρη στην προσέγγιση αυτή, κατά την ημέρα της προσχώρησης οι αλλαγές θα πρέπει να είναι καλά ριζωμένες, διατηρήσιμες και μη αντιστρέψιμες.

Όσον αφορά τον δεύτερο πυλώνα -την οικονομική διακυβέρνηση- έχουμε φυσικά αξιοποιήσει τα διδάγματα που αντλήθηκαν κατά τη διάρκεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης. Έχουμε δώσει έμφαση στην ανταγωνιστικότητα και τη δημιουργία ενός πιο σταθερού και διαφανούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος ευνοϊκού για τις ξένες επενδύσεις και την εγχώρια ανάπτυξη. Από το επόμενο έτος, θα προσφέρουμε καλύτερη καθοδήγηση προς τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων σχετικά με τις μακροοικονομικές, δημοσιονομικές και διαρθρωτικές τους πολιτικές αντλώντας έμπνευση από το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο.

Κατά το τρέχον έτος, επικεντρωνόμαστε στον τρίτο πυλώνα — τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης. Με τον τρόπο αυτό θα βοηθήσουμε τις υποψήφιες χώρες να δημιουργήσουν σύγχρονες, αποδοτικές, μη πολιτικοποιημένες δημόσιες υπηρεσίες για τους πολίτες τους.

Είμαι περήφανος που η αξιόπιστη αυτή πολιτική διεύρυνσης έχει ήδη αποφέρει καρπούς. Αν και ο ρυθμός των μεταρρυθμίσεων διαφέρει από χώρα σε χώρα, η κατάσταση βελτιώνεται σχεδόν παντού: Το Μαυροβούνιο και η Σερβία έχουν εκπληρώσει τις προϋποθέσεις για την έναρξη διαπραγματεύσεων προσχώρησης. Η Αλβανία έχει αποκτήσει καθεστώς υποψήφιας χώρας. Το Κοσσυφοπέδιο έχει μονογράψει τη συμφωνία σταθεροποίησης και σύνδεσης.

Οι λόγοι στους οποίους βασίζονται τα διαφορετικά αυτά επιτεύγματα είναι σε μεγάλο βαθμό παρεμφερείς: η ενίσχυση της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η αντιμετώπιση της διαφθοράς. Η ΕΕ εξακολουθεί άλλωστε να αποτελεί σημείο αναφοράς για την περαιτέρω εμβάθυνση των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων και του μετασχηματισμού στην Τουρκία, η οποία αποτελεί έναν από τους βασικούς μας εταίρους.

Πρόσφατες εξελίξεις στην ανατολική μας γειτονιά και στη Μεσόγειο ανέδειξαν για μιαν ακόμη φορά το ευρύτερο ζήτημα της ασφάλειας και της σταθερότητας στην Ευρώπη. Μια αξιόπιστη διαδικασία διεύρυνσης, που καλύπτει τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και την Τουρκία, μετασχηματίζει βαθμιαία την άμεση γειτονιά μας, με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Τόσο οι χώρες αυτές, όσο κι εμείς, βγαίνουμε κερδισμένοι από την εν λόγω διαδικασία γιατί ανοίγει ο δρόμος προς μια πιο ασφαλή, σταθερή και ευημερούσα Ευρώπη.

———————————
* Ο Στέφαν Φούλε είναι απερχόμενος Επίτροπος της ΕΕ, αρμόδιος για τη Διεύρυνση
Το άρθρο αυτό δημοσιεύεται με την ευκαιρία της έκδοσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της ετήσιας «Δέσμης για τη διεύρυνση», στις 8 Οκτωβρίου 2014.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ