Προβλήματα σεξουαλικής δυσλειτουργίας στη γυναίκα

Κάποτε η γυναικεία σεξουαλικότητα ήταν θέμα ταμπού, ωστόσο σήμερα συζητείται ανοιχτά. Το σημαντικότερο όμως είναι, ότι οι ίδιες οι γυναίκες ενδιαφέρονται πλέον περισσότερο για την σεξουαλική τους υγεία, γεγονός που συνδέεται άμεσα με την αυξημένη καταγραφή προβλημάτων σεξουαλικής φύσης.

Φάσεις σεξουαλικής διέγερσης

Για να κατανοήσουμε την ύπαρξη των σεξουαλικών προβλημάτων, πρέπει να δούμε τις τέσσερις φάσεις σεξουαλικής διέγερσης (κοινές για άνδρες και γυναίκες, αν και με διαφορετική αξία):

Επιθυμία (φάση της ερεθιστικότητας): η επιθυμία είναι μια σεξουαλική ‘αλλαγή’ που αυξάνει το ενδιαφέρον και τη ανταπόκριση στη σεξουαλική δραστηριότητα. Η καρδιακή συχνότητα και ο ρυθμός της αναπνοής αυξάνουν, ενώ το δέρμα γίνεται ροδαλό.

Διέγερση (φάση πλατώ): η σεξουαλική διέγερση επιφέρει επιπλέον σωματικές αλλαγές. Υγρά εκκρίνονται εντός του κόλπου ενυδατώνοντας τον κόλπο και το αιδοίο γενικότερα. Τα υγρά αυτά παρέχουν τη λίπανση που είναι απαραίτητη για τη συνουσία. Ο κόλπος διαστέλλεται και η κλειτορίδα διογκώνεται. Οι θηλές των μαστών σκληραίνουν ή ανορθώνονται.

Οργασμός (κλιμάκωση): στη κορύφωση της διέγερσης, οι μύες που περιβάλλουν τον κόλπο συστέλλονται ρυθμικά, προκαλώντας μια αίσθηση ευχαρίστησης. Αυτό αναφέρεται ως σεξουαλική κλιμάκωση.

Λύση: ο κόλπος, η κλειτορίδα και οι περιβάλλουσες περιοχές επανέρχονται σε κατάσταση ηρεμίας, συνοδευόμενα από αίσθημα ικανοποίησης, ηρεμίας και ενδεχομένως υπνηλίας.

Κάθε γυναίκα ‘προχωρά’ στις παραπάνω φάσεις με τον δικό της ρυθμό. Ένα σεξουαλικό πρόβλημα μπορεί να παρουσιαστεί αν κάποια από τις τέσσερις αυτές φάσεις δεν λάβει χώρα.

Σεξουαλικά προβλήματα

Οι τύποι των σεξουαλικών προβλημάτων στις γυναίκες αντιστοιχούν στις φάσεις της σεξουαλικής διέγερσης. Η αδυναμία επίτευξης κάποιας από τις φάσεις δημιουργεί πρόβλημα και αναστέλλει την περαιτέρω διαδικασία της σεξουαλικής ικανοποίησης.

Η κατάσταση αυτή μπορεί να αποβεί ιδιαιτέρως δυσάρεστη όχι μόνο για τη γυναίκα, αλλά και για τον σύντροφο της και αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στη σχέση.

Τα σεξουαλικά προβλήματα που αναφέρουν οι γυναίκες, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of the American Medical Association το 1999, είναι:

Ελλειψη σεξουαλικής επιθυμίας (ποσοστό 22%): η έλλειψη ενδιαφέροντος ή επιθυμίας για σεξ, είναι κοινό πρόβλημα των δυο φύλων, αλλά κυρίως των γυναικών. Αναστέλλει τη φάση της σεξουαλικής ανταπόκρισης πριν ξεκινήσει. Σε μερικούς ανθρώπους είναι προσωρινή, ενώ σε άλλους διαρκής.

Δυσκολίες σεξουαλικής διέγερσης ή επίτευξης οργασμού (ποσοστό 14%): η αδυναμία σεξουαλικής διέγερσης μερικές φορές σχετίζεται με την έλλειψη επιθυμίας. Σε άλλες περιπτώσεις, η γυναίκα αισθάνεται σεξουαλική επιθυμία αλλά δεν μπορεί να διεγερθεί. Ο οργασμός ενδεχομένως να καθυστερεί ή να μην συμβαίνει καθόλου (ανοργασμία). Αυτό είναι ιδιαιτέρως επώδυνο για την γυναίκα που έχει επιθυμία για σεξ και διεγείρεται, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο με αποτέλεσμα να χάνει το ενδιαφέρον της για το σεξ.

Επώδυνη σεξουαλική επαφή (δυσπαρευνία): ο πόνος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής δεν είναι κάτι ασυνήθιστο. Όπως και τα προαναφερθέντα προβλήματα μπορεί να οδηγεί στην σταδιακή απώλεια ενδιαφέροντος για το σεξ.

Αιτίες

Τα αίτια των σεξουαλικών προβλημάτων είναι ποίκιλα και περίπλοκα. Μερικά πηγάζουν από απλά και αναστρέψιμα σωματικά προβλήματα, άλλα από σοβαρές ιατρικές καταστάσεις ή συναισθηματικά προβλήματα, ενώ κάποια είναι συνδυασμός διάφορων αιτίων. Καθένα από τα παρακάτω μπορεί να συντελέσει στη δημιουργία ενός σεξουαλικού προβλήματος:

Προβλήματα σχέσεων: διαφωνίες σε άλλες πλευρές μιας σχέσης (καταμερισμός ευθυνών, ανατροφή παιδιών ή οικονομικά) μπορεί να προκαλέσουν σεξουαλικά προβλήματα. Θέματα ελέγχου ή κακομεταχείρισης σε μια σχέση είναι επιβλαβή για τη σεξουαλική αρμονία και μπορεί να εμποδίζουν τη γυναίκα να επικοινωνεί τις σεξουαλικές της ανάγκες και επιθυμίες στον σύντροφό της.

Συναισθηματικά προβλήματα: κατάθλιψη, φόβος (για το σεξ ή άλλα πράγματα), άγχος, δυσφορία και ενοχή μπορεί να επηρεάσουν τη σεξουαλική λειτουργία.

Ελλιπής διέγερση: η άγνοια της ίδιας της γυναίκας (ή του συντρόφου της) για τη σεξουαλική διέγερση και ανταπόκριση μπορεί να την εμποδίζει να απολαύσει μια ικανοποιητική εμπειρία. Η κακή επικοινωνία μεταξύ των συντρόφων μπορεί επίσης να είναι ο υπαίτιος.

Γυναικολογικά προβλήματα: ένας αριθμός γυναικολογικών προβλημάτων μπορεί να προκαλέσουν πόνο κατά τη διάρκεια της συνουσίας και να μειώσουν την ευχαρίστηση.

• Ξηρότητα του κόλπου: είναι η πιο συχνή αιτία ανεπαρκούς διέγερσης μεταξύ των νεαρών γυναικών. Στις μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες, η μείωση του επιπέδου των οιστρογόνων κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης είναι η κύρια αιτία ξηρότητας. Η μη επαρκής λίπανση σχετίζεται επίσης με ορμονικές ανισορροπίες και νοσήματα και συγκεκριμένα φαρμακευτικά σκευάσματα. Μπορεί να αναστείλει τη διέγερση ή να κάνει τη συνουσία δυσάρεστη.
• Κολεοσπασμός: είναι ο σπασμός των μυών που περιβάλλουν την είσοδο του κόλπο, προκαλώντας σύσφιξη της εισόδου. Μπορεί να εμποδίσει τη διείσδυση ή να την κάνει εξαιρετικά επώδυνη. Ο κολεοσπασμός μπορεί να προκληθεί από τραυματισμούς ή χειρουργικές συμφύσεις, κακοποίηση ή τοκετό, από μόλυνση ή ερεθισμό από σπερματοκτόνα ή προφυλακτικά. Τέλος μπορεί να είναι και απόρροια φόβου.
• Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα: γοννόρροια, έρπης γεννητικών οργάνων, γεννητικά κονδυλώματα (HPV), χλαμύδια και σύφιλη προκαλούν αλλαγές στα γεννητικά όργανα που κάνουν επώδυνο ή δυσάρεστο το σεξ.
• Κολπίτιδα: φλεγμονή και ερεθισμός των κολπικών ιστών εξαιτίας λοίμωξης ή άλλων αιτίων κάνει τη συνουσία επώδυνη.
• Ενδομητρίωση: όγκοι των γεννητικών οργάνων, κύστεις στις ωοθήκες και χειρουργικές συμφύσεις μπορεί να προκαλέσουν απόφραξη η οποία εμποδίζει τη συνουσία και την κάνει δύσκολη ή επώδυνη.
• Φλεγμονώδης νόσος της πυέλου: πρόκειται για λοίμωξη του κόλπου που επεκτείνεται στον τράχηλο της μήτρας και τις ωοθήκες. Είναι από μόνη της επώδυνη κατάσταση που κάνει εξαιρετικά επίπονη και τη συνουσία.
• Βλάβες μετά από χειρουργική επέμβαση: αναπόφευκτες τομές σε μικρά νεύρα κατά τη διάρκεια επεμβάσεων όπως η υστερεκτομή, ενδεχομένως να μειώνουν την αισθητικότητα και την ανταπόκριση.

Σωματικές καταστάσεις ή ιατρικές παθήσεις μπορεί να μειώσουν τον βαθμό ικανοποίησης κατά τη σεξουαλική πράξη, τέτοιες είναι: η σωματική κόπωση, χρόνια νοσήματα (διαβήτης, καρδιαγγειακά νοσήματα, νοσήματα του ήπατος ή των νεφρών), ο καρκίνος, νευρολογικές διαταραχές, κυκλοφορικά προβλήματα, ορμονικές διαταραχές, η εμμηνόπαυση, η εγκυμοσύνη και η χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών.

Φάρμακα: τα νεότερα αντικαταθλιπτικά, χημειοθεραπευτικοί παράγοντες, τα αντιϋπερτασικά και τα αντιψυχωσικά μπορούν να μειώσουν την επιθυμία ή την διέγερση.

Aλλες θεραπευτικές αγωγές: η ακτινοθεραπεία για συγκεκριμένες μορφές καρκίνου μπορεί να μειώσει τη λίπανση του κόλπου και να κάνει το δέρμα και τον βλεννογόνο των γεννητικών οργάνων ξηρό και ευαίσθητο.

Ιστορικό σεξουαλικής κακοποίησης: οι γυναίκες με ιστορικό σεξουαλικής ή άλλης μορφής κακοποίησης δυσκολεύονται να εμπιστευθούν τον σύντροφό τους αρκετά ώστε να χαλαρώσουν και να διεγερθούν. Επιπλέον συναισθήματα ενοχής, φόβου και αναστολές παρεμποδίσουν τη διαδικασία της ευχαρίστησης.

Απόψεις για το σεξ: πολλοί άνθρωποι εξαιτίας της ανατροφής τους ή άσχημων εμπειριών, δεν θεωρούν το σεξ ως φυσιολογικό και ευχάριστο. Ίσως συσχετίζουν το σεξ με αισθήματα ντροπής, φόβου, ενοχής ή θυμού. Απ’ την άλλη υπάρχουν άτομα με ουτοπικές απαιτήσεις στο σεξ.

Σεξουαλικά προβλήματα του συντρόφου: αν ο άνδρας αντιμετωπίζει κάποιο σεξουαλικό πρόβλημα (ανικανότητα ή έλλειψη επιθυμίας) αυτό μπορεί να επηρεάσει και τον βαθμό ικανοποίησης της γυναίκας.

Διάγνωση

Για να γίνει ακριβής εκτίμηση του σεξουαλικού προβλήματος απαιτείται αναλυτικό ιατρικό ιστορικό, σωματική εξέταση και αναλόγως το πρόβλημα και γυναικολογική εξέταση. Στις περισσότερες περιπτώσεις πάντως δεν απαιτούνται εργαστηριακές εξετάσεις, ωστόσο μια εξέταση αίματος ίσως είναι αναγκαία για να σχηματιστεί μια εικόνα για την ορμονική σας κατάσταση.

Θεραπεία

Αναλόγως το πρόβλημα καθορίζονται και οι θεραπευτικές επιλογές. Ωστόσο μερικά σεξουαλικά προβλήματα μπορούν να επιλυθούν με συζήτηση μεταξύ των συντρόφων, με υπομονή και κατανόηση, με την αναζήτηση τρόπων ανανέωσης της σεξουαλικής ζωής.

Για προβλήματα που τα αίτια τους είναι οργανικά ο θεράπων ιατρός θα σας συστήσει μια σειρά λύσεων που περιλαμβάνουν:

Φαρμακευτική αγωγή:

• κολπικά λιπαντικά για τις περιπτώσεις ξηρότητας του κόλπου.
• οιστρογόνα για κολπική χρήση για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα ευαισθησίας ή ξηρότητας.
• θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (ΘΟΥ): συστηματική χορήγηση οιστρογόνων ή και προγεστερόνης κατά περίπτωση.
• χειρουργική επέμβαση προτείνεται μόνο σε περιπτώσεις οργανικού προβλήματος, όπως κύστεις και όγκοι.

Ψυχοθεραπεία: μπορεί να βοηθήσει τη γυναίκα να αναγνωρίσει και να αποδεχθεί το πρόβλημά της είτε αυτό εντοπίζεται στην σεξουαλική της ζωή είτε σε άλλο τομέα και με ανάλογη βοήθεια να το ξεπεράσει.

Συμβουλευτική: σε περιπτώσεις που υπάρχει πρόβλημα μεταξύ των συντρόφων ο ειδικός σύμβουλος γάμου μπορεί να τους βοηθήσει να αναγνωρίσουν, να το κατανοήσουν και να το λύσουν.

Σεξοθεραπεία: σε πρώτη φάση γίνεται διερεύνηση των απόψεων του ζευγαριού για το σεξ και ακολούθως συστήνεται θεραπεία (τεχνικές χαλάρωσης, σεξουαλικής διέγερσης, μείωσης του πόνου κατά τη συνουσία). Για τον κολεοσπασμό συγκεκριμένα, προτείνονται ασκήσεις KEGEL (περιλαμβάνουν τεχνικές εκούσιας σύσφιξης και χαλάρωσης των κολπικών μυών).

Αντί επιλόγου

Μερικά σεξουαλικά προβλήματα ανακύπτουν φυσιολογικά με το πέραμα του χρόνου και με τις αλλαγές που επέρχονται στον τρόπο ζωής μας. Το αλκοόλ, το κάπνισμα, η κακή διατροφή, το άγχος, η σωματική και ψυχική κόπωση και η απουσία τακτικού γυναικολογικού ελέγχου επιδεινώνουν την κατάσταση. Επιλέγοντας να αγνοείτε το πρόβλημα δεν σημαίνει ότι δεν υφίσταται. Λύσεις υπάρχουν, αρκεί να είστε έτοιμες να μιλήσετε ανοικτά και με ειλικρίνεια, πρώτα στον σύντροφό σας και μετά σε κάποιον ειδικό.

health.in.gr