Ηπατίτιδα: Χρήσιμες πληροφορίες και συμβουλές

Ηπατίτιδα: Τι πρέπει να γνωρίζετε

Πολλά ακούγονται για την ηπατίτιδα, τον τρόπο μετάδοσής της και τους κινδύνους που συνεπάγεται. Πράγματι, οι διαφορετικές μορφές με τις οποίες εμφανίζεται η ηπατίτιδα δημιοργούν σύγχυση όσον αφορά στις ιδιότητες της καθεμίας, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να προφυλαχτούμε και να τις αντιμετωπίσουμε. Θα παρουσιάσουμε συνοπτικά ορισμένα έγκυρα στοιχεία γι’ αυτήν τη σοβαρή πάθηση.

Γενικά για την ηπατίτιδα

Ο όρος «ηπατίτιδα» περιγράφει τη φλεγμονή στο ήπαρ (συκώτι). Η πάθηση χαρακτηρίζεται από την καταστροφή ηπατικών κυττάρων και από την παρουσία φλεγμονής στον ηπατικό ιστό. Ανάλογα με τη χρονική διάρκειά τους οι ηπατίτιδες διακρίνονται σε:

– Οξείες, οι οποίες διαρκούν λιγότερο από έξι μήνες.

– Χρόνιες, οι οποίες διαρκούν περισσότερο από έξι μήνες.

Τι μπορεί να προκαλέσει οξεία ηπατίτιδα;
Τα συνηθέστερα αίτια οξείας ηπατίτιδας είναι:

– Οι ιοί των ηπατίτιδων Α, Β, C, D E και o κυτταρομεγαλοϊός (CMV)

– Κάποιες σοβαρές βακτηριακές λοιμώξεις

– Η λοίμωξη από πρωτόζωα, όπως η αμοιβάδα

– Τα φάρμακα

– Το αλκοόλ

Τι μπορεί να προξενήσει χρόνια ηπατίτιδα;
Tα συνηθέστερα αίτια χρόνιας ηπατίτιδας είναι:

-Οι ιοί της ηπατίτιδας Β, C και D

– Τα φάρμακα

– Το αλκοόλ

– Κάποια αυτοάνοσα νοσήματα, όπως, π.χ., ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος

– Κάποια γενετικά νοσήματα όπως, π.χ., η νόσος του Wilson

Ποια είναι τα συμπτώματα της οξείας ηπατίτιδας;
Aν και τα συμπτώματα διαφέρουν από άτομο σε άτομο, συνήθως παρουσιάζεται κάποια χαρακτηριστική συμπτωματολογία. Αυτή περιλαμβάνει αρχικά καταβολή, αδιαθεσία, χαμηλό πυρετό, ναυτία, ανορεξία, ήπιο πόνο ή αίσθημα πίεσης στο δεξί υποχόνδριο και διόγκωση του ήπατος. Αργότερα, στο λεγόμενο ικτερικό στάδιο, τα συμπτώματα είναι κίτρινη χροιά στο σκληρό χιτώνα (το άσπρο) του ματιού, στην επιδερμίδα, ούρα στο χρώμα του κονιάκ και αποχρωματισμένα κόπρανα. Κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης παρατηρούνται μακρά αδιαθεσία και καταβολή δυνάμεων.

Ποια είναι τα συμπτώματα της χρόνιας ηπατίτιδας;
Πολλοί ασθενείς πάσχουν από χρόνια ηπατίτιδα χωρίς καν να το ξέρουν, ακριβώς λόγω της απουσίας συμπτωμάτων ή εξαιτίας της ηπιότητάς τους, αν παρουσιαστούν. Αυτά είναι: μυαλγίες, αρθραλγίες, αδιαθεσία, καταβολή, ήπιος πόνος στο δεξί υποχόνδριο, διόγκωση ήπατος, σποραδικά πυρέτια (δέκατα), ίκτερος σε προχωρημένο στάδιο.

Πώς μπορεί να διαγνωστεί η ηπατίτιδα;
Η διάγνωση της ασθένειας πραγματοποιείται μόνο με ειδικές εξετάσεις αίματος. Οι εργαστηριακές εξετάσεις υποδεικνύουν το αίτιο της ηπατίτιδας, προσδιορίζουν χονδρικά το χρόνο της λοίμωξης και το μέγεθος της ηπατικής βλάβης. Σε περίπτωση χρόνιας ηπατίτιδας ίσως χρειαστεί βιοψία ήπατος για να εξακριβωθεί η κατάσταση του ηπατικού ιστού.

Υπάρχει θεραπεία;
H καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη και η αποφυγή έκθεσης στους αιτιολογικούς παράγοντες. Κάθε είδος ηπατίτιδας απαιτεί αντίστοιχη θεραπευτική προσέγγιση. Γενικά, η αντιμετώπιση της πάθησης δεν είναι απλή και είναι ιδιαίτερα δύσκολη στα τελικά στάδια της χρόνιας ηπατίτιδας, οπότε έχουμε και καταστροφή ιστού.

Λίγα λόγια για τις ιογενείς ηπατίτιδες

Οι ιοί της ηπατίτιδας Α, Β, C, D και E αποτελούν τα σημαντικότερα αίτια προσβολής από την ασθένεια σε όλο τον κόσμο, ενώ πιο συχνές είναι οι ηπατίτιδες Α, Β και C. Αν και το γενεσιουργό αίτιο είναι κοινό (ιός), υπάρχουν αρκετές διαφορές ανάμεσα στις μορφές της ασθένειας, κάνοντας πιο χρήσιμα τα στοιχεία που θα παρατεθούν παρακάτω.

Ηπατίτιδα Α

Με ποιον τρόπο μπορεί να προσβληθώ από ηπατίτιδα Α;
Η ηπατίτιδα Α μεταδίδεται μέσω της στενής σωματικής επαφής με κάποιο προσβεβλημένο άτομο ή με την κατανάλωση φαγητού που έχει παρασκευαστεί από αυτό. Επίσης, η προσβολή από την ασθένεια ενδέχεται να οφείλεται σε πόση μολυσμένου νερού ή στη μη τήρηση των κανόνων υγιεινής.

Ποιος έχει μεγαλύτερες πιθανότητες λοίμωξης από ηπατίτιδα Α;
Όλοι μπορεί να προσβληθούμε, αλλά μεγαλύτερες πιθανότητες αντιμετωπίζουν όσοι βρίσκονται σε πολυπληθείς κλειστούς χώρους, όσοι σιτίζονται συχνά σε χώρους με πλημμελή υγιεινή, τα παιδιά σε παιδικούς σταθμούς, οι στρατιώτες, καθώς και όσοι ταξιδεύουν σε τοποθεσίες όπου η ηπατίτιδα Α ενδημεί.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ηπατίτιδας Α;
Η ηπατίτιδα Α έχει παρεμφερή συμπτώματα με αυτά της γρίπης. Ο ασθενής εμφανίζει καταβολή δυνάμεων, νιώθει ναυτία, έχει πυρετό, ανορεξία, διάρροιες και ικτερικά συμπτώματα. Πάντως, ενδέχεται να μην παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα.

Πώς θεραπεύεται η ηπατίτιδα Α;
Απαιτείται παραμονή στο κρεβάτι για μερικές ημέρες ή και εβδομάδες, ανάλογα με την περίπτωση. Απαγορεύεται το αλκοόλ, ενώ ίσως χρειαστούν φάρμακα για ταχύτερη ανάρρωση.

Τι πρέπει να κάνω για να προφυλαχτώ;
Υπάρχει εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Α, το οποίο χορηγείται σε τρεις δόσεις μέσα σε ένα χρόνο υπό τις οδηγίες του γιατρού σας. Τα παιδιά μπορούν να εμβολιαστούν μετά την ηλικία των δύο ετών.
Παραθέτουμε κάποιους απλούς κανόνες προφύλαξης από την ηπατίτιδα Α:

– Πλένετε πάντα τα χέρια σας μετά την τουαλέτα και πριν από την παρασκευή τροφής.

– Χρησιμοποιείτε πάντα γάντια, αν η εργασία σας σας υποχρεώνει να έρχεστε σε επαφή με κόπρανα, και πλένετε τα χέρια σας κατόπιν.

– Όταν βρίσκεστε στο εξωτερικό και ειδικά σε χώρα υψηλού κινδύνου, πίνετε εμφιαλωμένο νερό, μη χρησιμοποιείτε παγάκια και μην ξεπλένετε φρούτα και λαχανικά με νερό της βρύσης.

Ηπατίτιδα Β

Με ποιον τρόπο μπορεί να προσβληθώ από ηπατίτιδα B;
Η ηπατίτιδα Β μεταδίδεται μέσω της επαφής με μολυσμένο αίμα, σπέρμα ή άλλο σωματικό υγρό. Μια μολυσμένη μητέρα είναι δυνατόν να μεταδώσει τον ιό στη διάρκεια του τοκετού ή κατά τη γαλουχία. Η σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό, η κοινή χρήση βελόνων ενέσεων, η κατασκευή ενός τατουάζ με μολυσμένα εργαλεία, το ακούσιο τρύπημα με χρησιμοποιημένη βελόνα, η κοινή χρήση οδοντόβουρτσας ή ξυραφιού αποτελούν τρόπους μετάδοσης της ασθένειας. Αντίθετα, η ηπατίτιδα Β δεν μεταδίδεται με σωματική επαφή (χειραψία, αγκάλιασμα).

Ποια είναι τα συμπτώματα της ηπατίτιδας Β;
Η ηπατίτιδα Β έχει παρεμφερή συμπτώματα με αυτά της γρίπης. Ο ασθενής εμφανίζει καταβολή δυνάμεων, νιώθει ναυτία ή έχει πυρετό, ανορεξία, διάρροιες και ικτερικά συμπτώματα. Δεν αποκλείεται πάντως να μην παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα.

Με ποιον τρόπο θα διαγνωστεί η ηπατίτιδα Β;
Ύστερα από επίσκεψη στο γιατρό ίσως χρειαστούν εξετάσεις αίματος, ακόμα και βιοψία ήπατος για την πλήρη εξακρίβωση της κατάστασης του ήπατος.

Πώς θεραπεύεται η ηπατίτιδα Β;
H θεραπεία της ηπατίτιδας Β περιλαμβάνει ενέσεις ιντερφερόνης, χρήση λαμιβουδίνης (ενός ειδικού αντι-ιικού φαρμάκου), ακόμη και μεταμόσχευση ήπατος σε περίπτωση σοβαρής ηπατικής βλάβης.

Τι πρέπει να κάνω για να προφυλαχτώ;
Υπάρχει εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β, το οποίο χορηγείται σε τρεις δόσεις. Η πρώτη δόση γίνεται στα βρέφη τις πρώτες 12 ώρες από τη γέννηση, η δεύτερη σε ηλικία 1-2 μηνών και η τρίτη σε ηλικία 6-18 μηνών. Οι ενήλικοι μπορούν να κάνουν το εμβόλιο μέσα σε έξι μήνες. Αναφέρουμε ορισμένους απλούς κανόνες προφύλαξης από την ηπατίτιδα Β:

– Χρησιμοποιείτε προφυλακτικό κατά τη σεξουαλική επαφή.

– Μη χρησιμοποιείτε μη αποστειρωμένες βελόνες ενέσεων.

– Φοράτε γάντια όποτε είναι πιθανό να έλθετε σε επαφή με αίμα.

– Μη χρησιμοποιείτε κοινή οδοντόβουρτσα ή ξυράφι.

– Φροντίστε να τηρούνται πάντα σχολαστικοί κανόνες υγιεινής σε περίπτωση τατουάζ ή body-piercing.

Ηπατίτιδα C

Με ποιον τρόπο μπορεί να προσβληθώ από ηπατίτιδα C;
H ηπατίτιδα C μεταδίδεται μέσω της επαφής με μολυσμένο αίμα, με τη σεξουαλική επαφή (αν και ο κίνδυνος είναι μικρότερος σε σχέση με την ηπατίτιδα B), ή με το τρύπημα με χρησιμοποιημένη βελόνα ή χειρουργικό εργαλείο. Η ασθένεια είναι δυνατόν να περάσει από τη μητέρα στο νεογνό, αν και αυτό είναι λιγότερο συχνό από ό,τι στην ηπατίτιδα Β. Όσοι έκαναν μετάγγιση αίματος πριν από το 1991, χρονιά που καθιερώθηκε ο έλεγχος για ηπατίτιδα C, ενδέχεται να έλαβαν μολυσμένο αίμα, μολονότι η συμπτωματολογία θα ήταν πλέον εμφανής.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ηπατίτιδας C;
O χρόνος επώασης, δηλαδή ο χρόνος από την προσβολή από τον ιό μέχρι την εμφάνιση συμπτωματολογίας, ποικίλλει από έναν έως έξι μήνες. Τα συμπτώματα αρχικά περιλαμβάνουν ανορεξία, ναυτία, καταβολή δυνάμεων, μυαλγίες και πυρετό. Αργότερα, εκδηλώνονται ικτερικά συμπτώματα και ο ασθενής αναρρώνει. Συνήθως η ασθένεια διαρκεί δύο με οκτώ εβδομάδες. Τα συμπτώματα παρουσιάζονται μόνο στο 10% των ασθενών, ενώ στο 80% η ασθένεια χρονίζει οδηγώντας σε επιπλοκές, όπως η κίρρωση και ο καρκίνος του ήπατος ύστερα από μερικά χρόνια.

Με ποιον τρόπο θα διαγνωστεί η ηπατίτιδα C;H διάγνωση θα γίνει με ειδικές αιματολογικές εξετάσεις, ενώ ίσως χρειαστεί και βιοψία ήπατος σε περίπτωση χρόνιας ηπατίτιδας, προκειμένου να διαγνωστεί η βλάβη που τυχόν υπάρχει στον ηπατικό ιστό.

Πώς θεραπεύεται η ηπατίτιδα C;
Αν και δεν υπάρχει ακόμα οριστική θεραπεία, η χρήση ιντερφερόνης-άλφα και άλλων αντι-ιικών παραγόντων, όπως η ριμπαβιρίνη, επιβραδύνουν σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη της νόσου.

Τι μπορώ να κάνω για να προφυλαχτώ;
Δεν υπάρχει ακόμα εμβόλιο για την ηπατίτιδα C. Οι συμβουλές για προφύλαξη από τον ιό της ηπατίδας C είναι ίδιες με αυτές για τον ιό της ηπατίτιδας Β.

Επίλογος

Η ηπατίτιδα είναι μια πολύ σοβαρή νόσος, διότι προκαλεί βαριές επιπλοκές και οδηγεί στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής του πάσχοντος. Τα πιο συχνά αίτιά της είναι οι ιογενείς λοιμώξεις. Η πρόληψη με εμβολιασμούς και τήρηση σχολαστικών κανόνων υγιεινής είναι τα μέσα που διαθέτουμε για να αποφύγουμε δυσάρεστες καταστάσεις.

health.in.gr