Αλκοόλ και υγεία: Μπορούν να συνυπάρξουν;

Διαβάζοντας τον τίτλο πολλοί ίσως σκεφτούν ότι πρόκειται πάλι για μια μονότονη επανάληψη του ότι το οινόπνευμα βλάπτει και ότι κάνει κακό υγεία και μην πίνετε και.. και…
Ωστόσο, ο στόχος μας είναι να μιλήσουμε νηφάλια για το θέμα της κατανάλωσης του οινοπνεύματος και για τις επιπτώσεις, θετικές ή αρνητικές, που μπορεί να έχει στην υγεία μας.

Είναι το αλκοόλ βλαβερό για το σώμα μας;
Ας το ξεκαθαρίσουμε από την αρχή: η αιθυλική αλκοόλη, το οινόπνευμα δηλαδή που περιέχεται σε διάφορα ποτά, αποτελεί τοξική ουσία, η οποία όταν ξεπεράσει κάποια επίπεδα στον οργανισμό μας, αρχίζει να προκαλεί βλάβες σε σημαντικά όργανα.

Το αλκοόλ απορροφάται ταχύτατα από το πεπτικό σύστημα. Στο πέρασμά του όμως ερεθίζει τις επιφάνειες (τους βλεννογόνους) των οργάνων, με τα οποία έρχεται σε επαφή. Πολλοί από εσάς θα έχετε την εμπειρία από τις «καούρες» μετά την υπερκατανάλωση οινοπνεύματος -αποτέλεσμα της οισοφαγίτιδας ή της γαστρίτιδας που προκάλεσε.

Στη συνέχεια -όπως και όλες οι τροφές- το αλκοόλ περνά στο αίμα και οδηγείται στο συκώτι (ήπαρ). Το όργανο αυτό είναι υπεύθυνο για πολλές λειτουργίες, μεταξύ των οποίων ο μεταβολισμός και η αδρανοποίηση των τοξικών ουσιών. Επιπλέον, χαρακτηρίζεται από την ικανότητά του να αναγεννάται, ακόμα και όταν ένα σημαντικό τμήμα του καταστραφεί. Το πρόβλημα είναι ότι το οινόπνευμα είναι άμεσα τοξικό για το συκώτι και, παρ’ ότι σε μικρές ποσότητες δεν προκαλεί κάποιο πρόβλημα, σε μεγαλύτερες είναι δυνατόν να προξενήσει σοβαρή (όπως η αλκοολική ηπατίτιδα) ή και ανεπανόρθωτη βλάβη του συκωτιού (όπως η κίρρωση).

Η υψηλή συγκέντρωση του οινοπνεύματος στο αίμα οδηγεί σε βλάβη και του σημαντικότερου μυός του σώματός μας: της καρδιάς. Σύμφωνα με έρευνες, υψηλές συγκεντρώσεις οινοπνεύματος -και μη γελιέστε, υψηλές συγκεντρώσεις παρατηρούνται μετά τα τρία ποτήρια ουίσκι- αναγκάζουν την καρδιά να χτυπά πιο γρήγορα, να χάνει το ρυθμό της (αρρυθμία) και μακροπρόθεσμα να οδηγεί σε μόνιμες καρδιακές βλάβες, ακόμα και σε οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Τέλος, το οινόπνευμα φτάνει και στο πιο ευαίσθητο και λεπτεπίλεπτο όργανο του σώματός μας: τον εγκέφαλο. Βεβαίως, δεν χρειάζεται να αναφέρουμε ότι το αλκοόλ βλάπτει τον εγκέφαλο. Με λίγα μόνο ποτήρια οποιουδήποτε αλκοολούχου ποτού διαπιστώνουμε τα πρώτα σημάδια της επίδρασής του: ζάλη, ανάσχεση των αναστολών, υπερεκτίμηση των ικανοτήτων, αδυναμία λήψης ορθών αποφάσεων, μείωση των αντανακλαστικών. Ο εγκέφαλος έχει ήδη αρχίσει να βλάπτεται από την τοξική ουσία. Όταν, όμως, η χρήση είναι παρατεταμένη, δημιουργούνται μόνιμες βλάβες που παίρνουν τη μορφή εγκεφαλοπάθειας.

Εξάλλου, το οινόπνευμα προκαλεί και αφυδάτωση (καθώς συμπαρασύρει ποσότητες νερού οι οποίες χάνονται από το σώμα μας) και υπογλυκαιμία (που μεταφράζεται σε τάση λιποθυμίας και πολλές φορές σε σωματική κατάρρευση).

Μεταξύ των άλλων, η κατανάλωση αλκοόλ σχετίζεται και με την αυξημένη πιθανότητα για την ανάπυξη καρκίνου του μαστού στις γυναίκες. Φαίνεται, μάλιστα, ότι όσο πιο μεγάλη η κατανάλωση, τόσο πιο πολλές οι πιθανότητες.

Τι ακριβώς είναι η κίρρωση;
Η κίρρωση του ήπατος σημαίνει σε πολύ γενικές γραμμές ότι το συκώτι καταστρέφεται και στη θέση του φυσιολογικού ιστού εμφανίζεται ινώδης ιστός. Φανταστείτε ένα συκώτι γεμάτο ουλές. Αυτό σημαίνει φυσικά ότι χάνεται η λειτουργικότητά του και έτσι όχι μόνο δεν αδρανοποιούνται οι τοξικές ουσίες (οι οποίες περνούν στο αίμα και καταστρέφουν και άλλα όργανα, όπως οι νεφροί και ο εγκέφαλος), αλλά και δεν παράγονται πρωτεΐνες (με αποτέλεσμα οιδήματα, αιμορραγίες, καχεξία), ενώ διαταράσσεται και η ροή του αίματος στα σπλάχνα, με αποτέλεσμα την εμφάνιση μεγάλων διατάσεων των φλεβών του οισοφάγου (κιρσοί του οισοφάγου), που κάποια στιγμή «σχίζονται» και προκαλούν μεγάλες αιμορραγίες.
Η χειρότερη, όμως, συνέπεια της κίρρωσης είναι ότι πολλές φορές οδηγεί σε εμφάνιση καρκίνου. Η μόνη θεραπεία για την κίρρωση είναι η μεταμόσχευση ήπατος.

Καταρρίπτοντας τους μύθους

1.
Εγώ δεν νομίζω ότι με αφορούν όλα αυτά γιατί πίνω μόνο μπίρα ή κρασί!
Όσα αναφέραμε ισχύουν για το αλκοόλ σε οποιαδήποτε μορφή και αν καταναλώνεται. Η μόνη διαφορά μεταξύ της μπίρας ή του κρασιού από τα «βαριά» ποτά, όπως, π.χ., το ουίσκι και η βότκα, είναι ότι περιέχουν μικρότερες συγκεντρώσεις οινοπνεύματος. Ένα ποτήρι κρασιού, δηλαδή, περιέχει λιγότερο οινόπνευμα σε σχέση με το ίδιο ποτήρι βότκας.
Αυτό ίσως που μας διαφεύγει είναι ότι το κρασί και η μπίρα σερβίρονται με τέτοιο τρόπο, ώστε καταναλώνονται σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες και έτσι η συνολική ποσότητα οινοπνεύματος που περνά στο σώμα μας είναι τελικά η ίδια.

2. Ένας καφές μετά την κραιπάλη και δεν παθαίνεις τίποτα!

Ο μόνος τρόπος να απομακρυνθεί το οινόπνευμα είναι μέσω του ήπατος. Εφόσον περάσει στο αίμα, θα προκαλέσει βλάβες ανάλογες της συγκέντρωσής του στο αίμα. Όσο πιο πολύ πιούμε, τόσο υψηλότερα θα είναι τα επίπεδα του οινοπνεύματος στο αίμα.

Παίρνω κάποια φαρμακευτική αγωγή, αλλά ένα ποτηράκι θα το πιω!
Τεράστιο λάθος!

Παρ’ ότι δεν ισχύει για όλα, τα περισσότερα φάρμακα αν συνδυαστούν με οινόπνευμα προκαλούν ένα ιδιαίτερα βλαπτικό συνδυασμό για το σώμα μας.
Γνωστότερο παράδειγμα αποτελεί ο συνδυασμός υπνωτικών χαπιών και οινοπνεύματος, καθώς μπορεί να επιτείνει τις παρενέργειες και των δύο ουσιών και να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο (έτσι λέγεται ότι πέθανε η Μέριλιν Μονρόε).
Πάντως, υπάρχουν και άλλοι συνδυασμοί φαρμάκων-οινοπνεύματος όχι τόσο γνωστοί, ιδιαίτερα όμως επικίνδυνοι. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι δεν ξέρουν ότι η κατανάλωση οινοπνεύματος σε συνδυασμό με τη λήψη της «αθώας» παρακεταμόλης (Depon, Panadol, Dolal κ.λπ.) μπορεί να οδήγησει σε μια κεραυνοβόλο καταστροφή του ήπατος, με αποτέλεσμα το θάνατο.
Γι’ αυτό θα πρέπει πάντα να διαβάζουμε το εσώκλειστο χαρτάκι οδηγιών του κάθε φαρμάκου και να αναζητούμε οπωσδήποτε τις πιθανές παρενέργειές του αλλά και τις τυχόν αλληλεπιδράσεις του με άλλες ουσίες, μεταξύ των οποίων και το οινόπνευμα.

Το οινόπνευμα είναι το ίδιο καταστρεπτικό για όλους
Από μελέτες γίνεται φανερό ότι το οινόπνευμα μάλλον δεν επηρεάζει όλους το ίδιο. Φαίνεται μάλιστα ότι πιο ευαίσθητα άτομα είναι:
-οι γυναίκες
-τα λεπτοκαμωμένα άτομα με μικρό ποσοστό λίπους στο σώμα τους
-ενώ μια άλλη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο New England Journal of Medicine δείχνει ότι δεν ωφελούνται όλοι από τη λήψη μικρών ποσοτήτων οινοπνεύματος, αλλά μόνο όσοι έχουν κληρονομήσει ένα συγκεκριμένο ένζυμο.

Ακούμε τελευταία ότι το οινόπνευμα έχει και θετικές επιπτώσεις
Πράγματι, φαίνεται ότι κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις το οινόπνευμα έχει και κάποια θετικά αποτελέσματα.
Από επιστημονικές μελέτες γίνεται φανερό ότι το οινόπνευμα σε μικρές ποσότητες δρα προστατευτικά για το μυοκάρδιο, προφυλάσσοντάς το από παθήσεις όπως το έμφραγμα και η στηθάγχη. Ωστόσο, δεν είναι ακόμη διακριβωμένο αν αυτό οφείλεται στο οινόπνευμα ή στο γενικότερο τρόπο ζωής του ατόμου.
Επίσης, έχουν αναφερθεί θετικά αποτέλεσματα ως προς την αποφυγή ανάπτυξης σακχαρώδους διαβήτη ή χολολιθίασης.

Τι είναι προτιμότερο: άσπρο ή κόκκινο κρασί;

Όσον αφορά στη γεύση και το άρωμα η επιλογή είναι δική σας.
Σχετικά με τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει κανείς, φαίνεται ότι το κόκκινο κρασί χάρη σε κάποιους αντιοξειδωτικούς παράγοντες που μόνο αυτό περιέχει, ίσως υπερτερεί ως προς την προστασία που παρέχει στο καρδιαγγειακό μας σύστημα, μολονότι αυτό δεν είναι απολύτως τεκμηριωμένο.

Πότε κάποιος χαρακτηρίζεται ως αλκοολικός;

Ο όρος «αλκοολισμός» αντιστοιχεί σε μια πολύ συγκεκριμένη χρόνια πάθηση, η οποία πολλές φορές εμφανίζει προοδευτική εξέλιξη. Χαρακτηρίζεται από την επιμονή του ατόμου να πιει παρά τα επαναλαμβανόμενα προβήματα είτε προσωπικά είτε επαγγελματικά (απόλυση από τη δουλειά ή χωρισμός κ.λπ.) είτε υγείας που προκαλεί αυτή η συμπεριφορά του. Θεωρείται ότι η εκδήλωση ή όχι αυτής της πάθησης εξαρτάται από κληρονομικούς αλλά και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Η θεραπεία του αλκοολισμού είναι πολύ δύσκολη, καθώς προϋποθέτει τη συνεργασία του ασθενή, πολύ καλή ψυχολογική υποστήριξη αλλά και τη χρήση φαρμάκων που θα βοηθήσουν στην ύφεση των συμπτωμάτων του συνδρόμου στέρησης. Βασικός στόχος της θεραπείας είναι η αποφυγή υποτροπών.

Διευθύνσεις κέντρων απεξάρτησης

Ως επίλογος…

Η χρήση οινοπνευματωδών ποτών τείνει να γίνει μάστιγα. Το πρόβλημα οξύνεται ακόμη περισότερο όσο πιο εύκολο είναι για τους ανήλικους να αγοράσουν οινοπνευματώδη.
Η ενημέρωση αποτελεί ίσως έναν από τους πιο κρίσιμους παράγοντες για την αντιμετώπιση του προβλήματος…

health.in.gr