Νεκταρία Αναστασιάδου: Η πολιτική κουζίνα της Πόλης και της ζωής

«Απορώ, άμα ανοίγω το φλιτζάνι της και κοιτάζω τον τελβέ. Αμέσως καταλαβαίνω, από το ανοιχτό και άγραφο, πεντακάθαρο βιβλίο που βλέπω δεξιά από τη λαβή ότι και το παρελθόν, και το παρόν και το μέλλον μας -όλη η ιστορία μας δηλαδή- έχουμε ακόμα να τα γράψουμε εμείς.»

Η βουτιά σε ένα προς τα μέσα ταξίδι, αυτό που αντιστρέφει ο χρόνος που κυλάει απέξω μας, για μια αρχετυπική γυναίκα, μια Αθηνά, που παλεύει με τις αναμνήσεις της, με το πρόσχημα της «ανοιακής» της χειμαρρώδους αφήγησης, γίνεται για τον αναγνώστη ένα ταξίδι όλο αρώματα, γεύσεις, χρώματα και καβαφικά «σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κι έβενους, και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής, όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά».

Η συγγραφέας

Η Νεκταρία Αναστασιάδου στο μυθιστόρημά της «Στα πόδια της αιώνιας άνοιξης» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος, μας μεταφέρει, με χιούμορ, γλύκα, ειρωνεία, ανατρεπτική ματιά, βαθύτατα ανθρώπινη και οξυδερκή, όπως η ηρωίδα της η Αθηνά, στην πραγματικά πολυπολιτισμική -πριν γίνει ο όρος και θεωρητικός- Πόλη. «Εγώ είμαι η Αθηνά Παλλάδα: κτητόρισσα είμαι, κτήμα δεν γένουμαι.»

«Αν δεν περισσέψουνε, δεν φτάσανε.»

Μας πηγαίνει στο χωνευτήρι των λαών, των θρησκειών, των ανθρώπων και της ζωής τους και με μια αφήγηση που καταργεί τα σύνορα του χρόνου, των χωρών και των ίδιων των ανθρώπων τελικά, μας δίνει τις μικρές-μεγάλες τους ιστορίες ως αντίδωρο στο ποτάμι της μεγάλης Ιστορίας που επαναλαμβάνεται, κλείνει και ανοίγει σαν δαιδαλώδης σπείρα μέσα στο διηνεκές.

Τα μυστικά της ζωής

Μια γυναίκα που αφηγείται πλαγίως την πορεία της ανάμεσα στους ανθρώπους, τις οικογένειες, τις δουλειές, την ίδια την κοινωνία, τους έρωτες, τις ματαιώσεις, τις ελπίδες. «Νύμφη ανύμφευτη είμαι, νύμφη απεθέρευτη όχι». Στηρίζει την ελευθερία που επέλεξε στη ζωή της και -την επέλεξε κι εκείνη- και καταθέτει στην τράπεζα της ύπαρξης και το ανάλογο τίμημα. «Πρέπει να είσαι τόσο γρήγορη στο ναι σου όπως και στο όχι σου. Κανένας δρόμος δεν είναι στρωμένος με χρυσές λίρες. Πάντως, αν έχεις την τύχη να εύρεις μάλαμα, όπου και να είναι, χωσ’ το στην τσέπη σου και ξέχνα όλους τους δρόμους που έχεις διει λερωμένους και βεβηλωμένους.»

Η γοητεία της Ανατολής μαζί με τη δύναμη του ορθολογισμού σε μια ιδιότυπη μείξη ισορροπίας κι αρμονίας που ακουμπάει το ανθρώπινο χρυσό μέτρο. Η ηρωίδα μια πολύ ευφυής γυναίκα του καιρού της και του κάθε καιρού, γλωσσομαθής και ασυγκράτητη, με πυγμή, αισθαντικότητα, αλλά και σαρκασμό, χορεύει με τις λέξεις της τον τελευταίο της χορό στη ζωή και προσφέρει στον αναγνώστη σαν λουκούμι τριαντάφυλλο να τον γλυκάνει, μαζί με δροσερό νερό, τη σοφία της για να τον ξεδιψάσει.

Παραμυθητικό βάλσαμο

Ξεδιπλώνει τη ζωή και τις περιπέτειές της, μαζί με αυτές της Πόλης σε παράλληλη συμπόρευση, κι εντέλει καθησυχάζει τον αναγνώστη ότι αυτά που ζει, τα έχουν ζήσει και θα τα ξαναζήσουν και όλοι οι άνθρωποι επί γης. Τον παρηγορεί. Μια γυναίκα που μιλάει τουρκικά στον Άγιο Βασίλη στάζει παραμυθητικό βάλσαμο στην ψυχή του άλλου, με μια κατακτημένη απλότητα, αμεσότητα και διαύγεια που μόνο ο βιωμένος χρόνος, η βιωμένη ζωή μπορεί να εξασφαλίσει. Και του περνάει το μάλαμα κρυφά στην τσέπη σαν μυστικό που σιγοψιθυρίζεται, το μυστικό της ζωής:

-«Για να έχουμε μπερεκέτι στην τσέπη, δεν πρέπει να είμαστε τσιγκούνηδες.»

-«Τα θέματα τα ρομαντικά μόνο από δική σου κρίση περνάνε, όχι των άλλων.»

-«Καλύτερα να παραπατήσεις στον δρόμο παρά στα λόγια.»

-«Ξέρεις, κορίτσι μου, μεγαλώνουμε μόνο όταν πέφτουμε.»

-«Αν δεν περισσέψουνε, δεν φτάσανε.»

-«Το έλα μας πρέπει να το έχουμε ιερό, όπως το μάλιστα και το χαμόγελο. Το όχι, αντιθέτως, θέλει καθημερινή χρήση και ετοιμότητα, σαν τη βούρτσα της τουαλέτας.»

-«Παρόλο που ήτανε μικρός στην ηλικία, στεκούντανε αντρίκια μπροστά μου, χωρίς φλερτ και σαχλαμάρες, έκθετος, γυμνή μια ψυχή.»

«Ζώντες και τεθνεώτες»

Με τους πεθαμένους της να ζουν μαζί της, «αλλά εμείς στην Πόλη μνημονεύουμε τους πάντες, χριστιανούς ορθόδοξους και ετερόδοξους, μουσουλμάνους, αλεβίτες, Εβραίους», ανασυνθέτει το παρελθόν και μας ξανασυστήνει το παρόν μας, ρίχνοντας μια κλεφτή ματιά στο μέλλον που ολοένα έρχεται. «Μπορεί να είσαι ικανή να αναστήσεις ερειπωμένα αρχοντικά στην Καππαδοκία, αλλά σε ρωτώ: την ιστορία μου και τα φαντάσματά μου μπορείς να τα κονσερβάρεις;»

Βάζει το μπρίκι στη φωτιά και ψήνει καφέ για τον αναγνώστη, του λέει τη μοίρα του, το ριζικό του και το μέλλον του, διαβάζοντάς τον από την κορυφή μέχρι τα νύχια, μένοντας στα διαχρονικά που κινούν τα νήματα της ζωής και της ιστορίας, στα ανθρώπινα δηλαδή. «Ο σημερινός κόσμος δεν μαζεύεται πουθενά και δεν συζητάει· ανοίγει την τελεβιζιόν και πιστεύει πως όλα όσα λένε οι δημοσιογράφοι είναι η αλήθεια του Θεού. Τόσο αποβλακώθηκε.»