Ξαπλώστρες και φωτιές

Εχουν ακουστεί και οι δύο φράσεις, ανάμεσα σε πολλές παρόμοιες, στην τηλεόραση με αφορμή δύο καταστροφές πολύ μικρότερης ανάμεσά τους σημασίας όσον αφορά τις συνέπειές τους, αν και δεν συμβαίνει πάντα καθώς ένας ανεμοστρόβιλος μπορεί να προκαλέσει πολύ μεγαλύτερες ζημιές σε σχέση με μια πυρκαγιά. Οι φράσεις που ακούστηκαν ήταν επί λέξει: «ο ανεμοστρόβιλος στα Μουδανιά ξερίζωσε ομπρέλες και ξαπλώστρες» και «οι πυροσβέστες με τις μάνικες έσβησαν το εσωτερικό του σπιτιού».

Το γεγονός ότι ο καθένας καταλαβαίνει τι θέλουν να πούνε οι δυο αυτές φράσεις δεν σημαίνει ότι αθωώνονται για την ακυρολεξία τους, αφού δεν είναι δύσκολο να εννοήσεις πως η χρήση των λέξεων στο «περίπου» και όχι με ακρίβεια έχει προκαλέσει συμφορές στη γλώσσα πολύ μεγαλύτερες από την κακή της χρήση, την κατάχρησή της δηλαδή.

Ετσι, καθώς μπορεί ο καθένας να αντιληφθεί την τελευταία και να προστατευθεί προστατεύοντας μαζί με τον εαυτό του και την ίδια τη γλώσσα. Οπως ένας ανεμοστρόβιλος δεν μπορεί να ξεριζώσει μια ξαπλώστρα παρά μόνο να την απομακρύνει ή να την εξαφανίσει, στον ίδιο ακριβώς βαθμό δεν μπορεί να δοθεί το μέγεθος της καταστροφής – είτε πρόκειται για μικρή είτε για μεγάλη καταστροφή – όταν οι λέξεις είναι τελείως άσχετες με τις επιβαλλόμενες. Μα ο φόβος ή ο πανικός του ανθρώπου που περιγράφει τα σχετικά περιστατικά δεν μπορεί να τον κάνει να χρησιμοποιήσει τις λάθος λέξεις; Εδώ ακριβώς συντελείται μια καίρια αποκάλυψη.

Οταν αισθάνεσαι πραγματικά τον κίνδυνο ή να σε έχει καταλάβει ο πανικός και επομένως δεν χρησιμοποιείς τη δραματικότητα των περιστατικών για να εντυπωσιάσεις, από μόνες τους αναβλύζουν οι σωστές και οι πρέπουσες λέξεις. Διαφορετικά ο καθένας δικαιούται να σκεφτεί πως όση κι αν είναι η δραματικότητα των περιστατικών, κάτι της έχεις προσθέσει για να γίνει ακόμα πιο εντυπωσιακή.

Οταν καταλήγεις να θεωρείς τη γλώσσα ως κάτι αντικατάστατο, ότι μπορείς να χρησιμοποιείς όποιες λέξεις σου έρχονται αυθορμήτως στο στόμα, στη θέση των λέξεων που είναι αναπόφευκτες προκειμένου να εκφραστεί η πραγματικότητα και ωστόσο να μη συνειδητοποιείς την επικοινωνία ως λειψή, είσαι καταδικασμένος να μιλάς και να μη γίνεσαι αντιληπτός ή μάλλον κανείς να μην ενδιαφέρεται να σε νιώσει. Οταν συντελείς καθ’ οιονδήποτε τρόπο ώστε να υπάρξει αυτή η ρήξη στην επικοινωνία ο μόνος ζημιωμένος δεν είσαι εσύ που την έχεις προκαλέσει αλλά και ο οποιοσδήποτε άνθρωπος συμβαίνει να πλήττεται και να δοκιμάζεται μέσα στον κόσμο.

Βλέποντας τις προάλλες μια Τουρκάλα να κλαίει και να σπαράζει μπροστά στο καμένο της σπίτι και το αποτέλεσμα ήταν, λόγω ακριβώς αυτής της ρήξης στην επικοινωνία που έχει συμβεί σε παγκόσμιο επίπεδο με τη λάθος χρήση των λέξεων, να αισθάνεται ο καθένας ότι δεν το κάνει γιατί υποφέρει πραγματικά αλλά γιατί θέλει να συγκινήσει όσους τη βλέπουν μήπως και τη βοηθήσουν. Πού να φανταζόταν ο καθένας που χρησιμοποιεί λάθος τις λέξεις ότι συμβάλλει ακόμη και αν δεν προκαλεί τη συμφορά ενός αγνώστου του ότι την επιδεινώνει δραματικά.