Υπέρ σπουδών και μαθήσεως

Η ζωή στον κόσμο μας γίνεται συνεχώς πολυπλοκότερη: πριν 50 χρόνια για να επικοινωνήσουν εξ αποστάσεως δύο άνθρωποι απαιτούνταν γνώσεις γραφής για τις επιστολές και δεξιότητα χρήσης συσκευής τηλεφώνου – γνώσεις που έρχονταν από τα βάθη των αιώνων και δεξιότητα απλούστατη.

Σήμερα το βασικό μέσο διαπροσωπικής επικοινωνίας, το κινητό, παρέχει δεκάδες διαύλους: τον ηχητικό και οπτικούς διαύλους μέσω δεκάδων συστήματων, από τα sms ως το gaming, περνώντας από τα WhatsApp,  Viber, TikTok και αναρίθμητα άλλα. Απαιτούνται τεράστιες υποδομές και γνώση του «συστήματος γραφής» που είναι τα συνεχώς πολλαπλασιαζόμενα ιερογλυφικά των apps.

Ως προς την εργασία, ας σκεφθούμε -όχι τα πολύπλοκα έργα γιατρών, μηχανικών, νομικών- αλλά τις απαιτήσεις για τον καφετζή και τον μπακάλη απομακρυσμένων χωριών, που πρέπει να χειρίζεται Pos, κάρτες, λογαριασμούς  και, ελάχιστα έστω, αγγλικά.

Δεν είναι περίεργο λοιπόν που παντού στον κόσμο αυξάνονται τα χρόνια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, της αναγκαίας ελάχιστης γνώσης για κοινωνική συμβίωση, για την οποία το 1921 αρκούσαν οι αφηγήσεις των οικείων και τα βιώματα της καθημερινότητας· επιπλέον, είναι αναγκαίο όλο και περισσότεροι νέοι να συνεχίζουν ανώτατες σπουδές.

Η Ελλάδα είναι η μόνη στην Ένωση που δημιουργεί «τεχνητή σπάνη» στην ανώτατη εκπαίδευση, διαθέτοντας στα δημόσια ιδρύματα λιγότερες θέσεις από τους αποφοίτους λυκείου – παντού, το απολυτήριο προσφέρει πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση. Οι «Πανελλήνιες Εξετάσεις» ελέγχουν γνώσεις και ικανότητες:  είναι «κρισάρα» η οποία μοιράζει τα παιδιά στις λιγοστές θέσεις.

Το πρόβλημα επομένως δεν είναι ότι «όλοι πηγαίνουν στα πανεπιστήμια»: όσο περισσότεροι, τόσο το καλύτερο για τους ίδιους και τη χώρα τους – το πρόβλημα είναι αν τα πανεπιστήμια προσφέρουν καλλιέργεια και γνωσιακό υπόβαθρο κατάλληλα να εντάξουν επιτυχώς τους πτυχιούχους στον πολιτισμό και την οικονομία.  Τμήματα μερικών εκατοντάδων φοιτητών χαμένα σε κάμπους και βουνά φέρνουν ψήφους αλλά δεν προσφέρουν καλλιέργεια και γνώσεις: δεν δημιουργείται η «κρίσιμη μάζα»  ώστε να δημιουργηθούν ακαδημαϊκές κοινότητες.

Επομένως, είναι σωστός και επαινετός ο στόχος της κ. Κεραμέως να συγκεντρωθούν τα διάσπαρτα τμήματα σε μεγάλα ιδρύματα μεγάλων (για τα μέτρα της χώρας) αστικών κέντρων. Είναι λάθος όμως η «βάση εισαγωγής» γιατί περιορίζει τους εισακτέους με το χειρότερο δυνατό κριτήριο: τα παιδιά δεν αποδεικνύουν αν αξίζουν για 2 ή 20 για τις σπουδές που ονειρεύονται αλλά αντιμετωπίζουν θέματα που κρισαρίζουν ποιοι θα πάνε σε περιζήτητα Πολυτεχνεία, Ιατρικές, Νομικές. Ελπίζω, λοιπόν να κρατηθεί το στάρι και να πεταχτεί η ήρα των υπουργικών πρωτοβουλιών.