Σπάνιες εικόνες από την Κίνα του 19ου αιώνα & τις απαρχές τις φωτογραφίας

Πριν την εμφάνισης της φωτογραφίας η εικόνα που είχε η Δύση για την Κίνα βασιζόταν μόνο σε πίνακες ζωγραφικής και ταξιδιωτικά κείμενα. Από τη δεκαετία του 1850 ωστόσο μια ομάδα πρωτοπόρων δυτικών φωτογράφων έβαλε ως στόχο να καταγράψει τα τοπία, τις πόλεις και τους ανθρώπους της χώρας, να γοητεύοντας το κοινό πίσω στις πατρίδες τους και πυροδοτώντας ένα ολόκληρο φωτογραφικό κίνημα.

Μέλος της παραπάνω ομάδας ήταν και Ιταλός Felice Beato, ο οποίος έφτασε στην Κίνα την δεκαετία του 1850 για να καταγράψει τα κατορθώματα των Άγγλων και των Γάλλων στον Δεύτερο Πόλεμο του Οπίου, και ο σκωτσέζος φωτογράφος John Thompson, που ταξίδεψε τον ποταμό Min προσφέροντας μέσα από τις εικόνες του μια σπάνια ματιά στο άγνωστο εσωτερικό της χώρας.

Η δουλειά του Beato και του Thompson, παρέα με φωτογραφίες πολλών άλλων, αποτελεί πλέον μέρος της συλλογής του Νεοϋορκέζου αντικέρ και συλλέκτη, Stephan Loewentheil.

Η τεράστια συλλογή περιλαμβάνει πάνω από 15.000 φωτογραφίες του 19ου αιώνα που αποτυπώνουν με πρωτοφανή για την εποχή λεπτομέρεια σκηνές του δρόμου, Κινέζους εμπόρους καθώς και την αγροτική ζωή και την αρχιτεκτονική της χώρας.

Ο Loewentheil πέρασε τις τελευταίες τρεις δεκαετίες εντοπίζοντας τις φωτογραφίες σε δημοπρασίες και άλλες συλλογές, τόσο εντός όσο και εκτός της Κίνας, συνθέτοντας, όπως υποστηρίζει ο ίδιος, τη μεγαλύτερη ιδιωτική συλλογή πρώιμης κινεζικής φωτογραφίας στον κόσμο.

Το 2018, ο ίδιος παρουσίασε για πρώτη φορά 120 από τις φωτογραφίες της συλλογής στο Πεκίνο επιλέγοντας εικόνες που κάλυπταν τις δεκαετίες 1850- 1880. Ανάμεσα στα εκθέματα βρίσκονταν παραδείγματα από τις απαρχές της τέχνης της φωτογραφίας, όταν έπρεπε να χρησιμοποιήσει κανείς ασπράδια αυγού για να «κολλήσει» τα χημικά στο χαρτί.

Τέτοιες μέθοδοι προήγαγαν την εξάπλωση της εμπορικής φωτογραφίας στην Κίνα, καθώς επέτρεψαν την γρήγορη αναπαραγωγή εικόνων.

«Όλοι ήθελαν να φέρουν από την Κίνα εικόνες που θα μπορούσαν να πουλήσουν πίσω στην πατρίδα τους» αναφέρει ο Loewentheil.

«Οι άνθρωποι που ταξίδευαν εκεί, όλοι από διπλωμάτες και επιχειρηματίες μέχρι ιεραπόστολοι, ήθελαν να φέρουν σπίτι κάτι που να καταγράφει την μοναδική κουλτούρας της Κίνας. Είχε αναπτυχθεί μεγάλη ζήτηση. Οι Κινέζοι φωτογράφοι είχαν εντοπίσει αυτή την ανάγκη και είχαν αρχίσει να παράγουν και εκείνοι εικόνες και για αυτή την αγορά».

Οι Κινέζοι πρωτοπόροι

Παρά τον σημαντικό ρόλο των δυτικών στην πρώιμη κινεζική φωτογραφία, η συλλογή του Loewentheil φανερώνει και τα σπουδαία επιτεύγματα των Κινέζων φωτογράφων.

Κάποιοι από αυτούς αγόραζαν κάμερες από δυτικούς που έφευγαν από την Κίνα και ήθελαν να αφήσουν πίσω τον βαρύ εξοπλισμό τους, ενώ άλλοι επωφελήθηκαν από την κινεζική καινοτομία στον τομέα, όπως τις εφευρέσεις του μαθηματικού Zou Boqi.

Η φωτογραφία εξαπλώθηκε σε όλη την Κίνα κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Τα εμπορικά φωτογραφικά στούντιο ειδικεύονταν σε πορτρέτα ατόμων και οικογενειών, με πολλές από τις φωτογραφίες τους να ζωγραφίζονται αργότερα στο χέρι από εκπαιδευμένους ζωγράφους.

Αντί να αντιγράφουν τους ξένους ομότεχνούς τους, οι φωτογράφοι της Κίνας άντλησαν έμπνευση από τις δικές τους καλλιτεχνικές παραδόσεις.

Τα πορτρέτα, για παράδειγμα, αντιμετωπίζονταν περισσότερο σαν πίνακες, όσον αφορά στη σύνθεση και τη χρήση του φωτός. Oι φωτογραφιζόμενοι απεικονίζονταν συχνά κοιτώντας ευθεία προς την κάμερα, με λίγη ή καθόλου έκφραση στα πρόσωπά τους, όπως ακριβώς στα ζωγραφικά πορτρέτα των προγόνων τους.

Η αρχιτεκτονική φωτογραφία αντί να εστιάζει μόνο στα κτίρια επιλέγει να συμπεριλάβει το γύρω τοπίο- άλλη μια απόκλιση από τη δυτική παράδοση.