Οι απαρχές του δράματος – η γένεση της τραγωδίας (Μέρος Η’)

Ένας σωζόμενος κατάλογος νικητών σε δραματικούς αγώνες της Αθήνας περιλαμβάνει ονόματα προδρόμων του Αισχύλου, όπως εκείνα του Χοιρίλου, του Φρυνίχου και του Πρατίνα.

Ελάχιστες είναι οι πληροφορίες που έχουμε στη διάθεσή μας για τον Χοιρίλο. Αρχαίοι λεξικογράφοι τοποθετούν την πρώτη παράστασή του στην 64η Ολυμπιάδα, που αντιστοιχεί στα Διονύσια των ετών 523-520 π.Χ. Από τις εκατοντάδες τραγωδίες που αναφέρεται ότι έγραψε και του χάρισαν δεκατρείς νίκες, ξέρουμε μόνο μία, την Αλόπη, στην οποία δραματοποιούσε έναν αττικό τοπικό θρύλο.

Περισσότερα πράγματα γνωρίζουμε για τον Φρύνιχο, που σύμφωνα με τη Σούδα κατήγαγε δραματική νίκη στα Διονύσια της 67ης Ολυμπιάδας (511-508 π.Χ.). Στο ίδιο άρθρο της Σούδας περιλαμβάνεται ένας αλφαβητικός κατάλογος των δραμάτων του, που φανερώνει ότι αρκετά από τα θέματα που πραγματευόταν απασχόλησαν μεταγενέστερους τραγωδούς, όπως τον Αισχύλο και τον Ευριπίδη.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, εξάλλου, παρουσιάζει η απόπειρα του Φρυνίχου να δραματοποιήσει και τη σύγχρονη ιστορία. Ο Ηρόδοτος αναφέρει επί του προκειμένου ότι οι στενοχωρημένοι Αθηναίοι επέβαλαν πρόστιμο χιλίων δραχμών στον ποιητή και απαγόρευσαν το έργο του Μιλήτου Άλωσις, διότι τους θύμισε την υποδούλωση της συγγενικής τους από φυλετικής απόψεως πόλης. Δεδομένου μάλιστα ότι η Μίλητος κυριεύτηκε το 494 π.Χ., είναι πιθανό να παρέδωσε ο Φρύνιχος το έργο στον άρχοντα του 493/492 π.Χ., που ήταν ο Θεμιστοκλής.

Μάλλον όχι συμπτωματικά, ο ίδιος άνθρωπος συνδέθηκε αργότερα με την παράσταση ενός άλλου ιστορικού δράματος του Φρυνίχου. Αυτό συνέβη το 476 π.Χ., όταν ένα έργο που δίδαξε ο Φρύνιχος —δεν αναφέρεται ο τίτλος του στο Βίο του Θεμιστοκλή που μας παραδίδει ο Πλούταρχος, αλλά μπορούμε να υποθέσουμε βασίμως ότι ήταν οι Φοίνισσες, που ξεκινούσαν από το μεγάλο κατόρθωμα του Θεμιστοκλή, τη νίκη στη Σαλαμίνα— με χορηγό τον Θεμιστοκλή απέσπασε τη νίκη.

Εάν βάλουμε κοντά στα δύο προαναφερθέντα ιστορικά δράματα του Φρυνίχου τους Πέρσες του Αισχύλου, έργο του 472 π.Χ. με χορηγό τον Περικλή, τότε θα αντιληφθούμε ότι στις πρώτες δεκαετίες του 5ου αιώνα π.Χ., υπό την επίδραση σπουδαίων πολιτικών ανδρών, σημειώθηκε μια προσωρινή στροφή της τραγωδίας προς θέματα της σύγχρονης ιστορίας.

Ο Φρύνιχος έκλινε φανερά προς τον ιωνικό τρόπο ζωής, και στους σωζόμενους στίχους του απαντούν ιωνισμοί.

Απέναντί του στέκεται ο φλειάσιος Πρατίνας, που επηρεάζεται από τα δωρικά στοιχεία και ρεύματα. Τη σημαντικότατη συμβολή του εν λόγω ποιητή στην αναμόρφωση και την τελειοποίηση του σατυρικού δράματος τη μνημονεύσαμε σε προηγούμενο άρθρο μας.

Η μεταρρύθμιση του Πρατίνα, που σύμφωνα με τη Σούδα έγραψε τριάντα δύο σατυρικά δράματα και δεκαοκτώ τραγωδίες, τοποθετείται περί το 515 π.Χ.

Οι απαρχές του δράματος – η γένεση της τραγωδίας (Μέρος Α’)

Οι απαρχές του δράματος – η γένεση της τραγωδίας (Μέρος Β’)

Οι απαρχές του δράματος – η γένεση της τραγωδίας (Μέρος Γ’)

Οι απαρχές του δράματος – η γένεση της τραγωδίας (Μέρος Δ’)

Οι απαρχές του δράματος – η γένεση της τραγωδίας (Μέρος Ε’)

Οι απαρχές του δράματος – η γένεση της τραγωδίας (Μέρος ΣΤ’)

Οι απαρχές του δράματος – η γένεση της τραγωδίας (Μέρος Ζ’)