Μια υπερβολικά γλυκιά εγκυμοσύνη

Δεν είναι ανάγκη να ανήκετε σε «ομάδα υψηλού κινδύνου» για να βρεθείτε αντιμέτωπη μαζί του. Ο διαβήτης κύησης είναι ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που μπορεί να εμφανιστούν σε μια έγκυο και χρειάζεται ειδική αντιμετώπιση.

Της Ελένης Καραγιάννη

Με τη συνεργασία του Ελευθέριου Μπίκου, Μαιευτήρα-γυναικολόγου

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη μέρα που μου τηλεφώνησε ο γυναικολόγος μου για να μου ανακοινώσει τα αποτελέσματα της καμπύλης γλυκόζης: «Είσαι λίγο πιο γλυκιά απ ό,τι θα έπρεπε», μου είπε «αλλά θα το ρυθμίσουμε». Είχα ακούσει για το διαβήτη κύησης, αλλά πίστευα ότι αφορούσε μόνο γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, με υπερβολικό βάρος και κληρονομικότητα. Εγώ τότε ήμουν 29 ετών, κανονικών διαστάσεων και δεν είχα ακούσει κανένα περιστατικό διαβήτη στην οικογένεια τις τελευταίες έξι-εφτά γενιές. Κάποιο λάθος έπρεπε να είχε γίνει. Γιατί να μου συμβαίνει αυτό; Πέρασα τις επόμενες εβδομάδες με κλάματα, αγωνία και αυστηρή δίαιτα, που όμως δεν φάνηκε να αρκεί για τη ρύθμιση του διαβήτη, και σύντομα συμπληρώθηκε από δύο ενέσεις ινσουλίνης την ημέρα. Όλο αυτό κράτησε μέχρι τον τοκετό –με καισαρική, γιατί στον υπέρηχο το μωρό φαινόταν να είναι αρκετά μεγάλο, παρ’ όλες τις στερήσεις. Νομίζω ότι ηρέμησα μόνο όταν ο νεογνολόγος μού ανακοίνωσε ότι είχα αποκτήσει ένα υγιέστατο μωρό και ο ενδοκρινολόγος μου επέτρεψε να φάω το γαλακτομπούρεκο που μου σερβίρισαν στο μαιευτήριο το επόμενο απόγευμα. Επιπλέον bonus: μετά από τρεις μήνες δίαιτας, είχα χάσει κάθε όρεξη για γλυκό (δεν το έφαγα το γαλακτομπούρεκο), είχα πάρει μόνο εννέα κιλά στο σύνολο της εγκυμοσύνης μου και σύντομα επέστρεψα στο παλιό μου βάρος και… βγάλε. Όχι και τόσο άσχημα, όπως νόμιζα στην αρχή.

Όταν μιλάμε για διαβήτη, εννοούμε ότι ο οργανισμός –και συγκεκριμένα το πάγκρεας– δεν είναι σε θέση να παράγει την απαιτούμενη ινσουλίνη, την ορμόνη δηλαδή που ρυθμίζει την ποσότητα της γλυκόζης στο αίμα. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ο μηχανισμός παραγωγής της συγκεκριμένης ορμόνης παρεμποδίζεται από τη δράση των ορμονών που εκκρίνει ο πλακούντας. Για να αντεπεξέλθει στις νέες συνθήκες, το πάγκρεας είναι αναγκασμένο να δουλέψει περισσότερο, για να δημιουργήσει έως και διπλάσια ποσότητα ινσουλίνης. Μερικές φορές όμως δεν τα καταφέρνει, με αποτέλεσμα η γλυκόζη να μην μπορεί να απορροφηθεί από τα κύτταρα και να κυκλοφορεί στο αίμα σε μεγαλύτερες ποσότητες απ’ ό,τι θα έπρεπε. Έχει παρατηρηθεί ότι το ποσοστό των γυναικών που βρίσκονται αντιμέτωπες με αυτή την κατάσταση στη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους είναι περίπου 3-6%, με όσες διαθέτουν ιστορικό διαβήτη στην οικογένεια, είναι παχύσαρκες ή έχουν ηλικία μεγαλύτερη των 35 ετών να μπαίνουν συχνότερα στο στόχαστρο της ασθένειας. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις –όπως και στη δική μου– δεν χρειάζεται κανένας «επιβαρυντικός» παράγοντας για να κάνει την εμφάνισή του. Καθώς, λοιπόν, ο διαβήτης κύησης παρουσιάζεται όλο και πιο συχνά σε εγκυμοσύνες που δεν έχουν κανένα λόγο να θεωρούνται «υψηλού κινδύνου», ενώ επιπλέον συχνά δεν προκαλεί συμπτώματα, έχει καθιερωθεί να γίνεται σε όλες τις εγκύους η καμπύλη ανοχής στη γλυκόζη κατά τη διάρκεια του έκτου μήνα (συνήθως μεταξύ 26ης και 28ης εβδομάδας). Η διάγνωση γίνεται όταν δύο από τις τέσσερις τιμές είναι μεγαλύτερες από τις φυσιολογικές.

Η αντιμετώπιση

Στις περισσότερες περιπτώσεις, μια (σχετικά αυστηρή) δίαιτα και (εφόσον δεν υπάρχει κάποιο άλλο πρόβλημα) η συστηματική άσκηση αρκούν για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση. Σε συνεργασία με ειδικευμένο διαιτολόγο ή ενδοκρινολόγο θα μάθετε τι, πόσο και πότε πρέπει να τρώτε για να διατηρείται μια ισορροπία στα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Σε γενικές γραμμές, η διατροφή σας θα αποτελείται από έξι γεύματα (πρωινό, δεκατιανό, μεσημεριανό, απογευματινό, βραδινό και προ του ύπνου) που περιλαμβάνουν όλες τις ομάδες τροφών στους κατάλληλους συνδυασμούς και σε μικρές ποσότητες. Παράλληλα, με τη βοήθεια ενός μηχανήματος που θα προμηθευτείτε από το φαρμακείο θα πρέπει να μετράτε μόνη σας το σάκχαρό σας κάθε πρωί και μία ώρα μετά τα γεύματα. Αν οι τιμές εξακολουθούν να είναι «προβληματικές», τότε θα χρειαστεί να ξεκινήσετε θεραπεία με ινσουλίνη, η οποία στην εγκυμοσύνη δεν μπορεί να χορηγηθεί με χάπια αλλά μόνο με ένεση. Τα καλά νέα είναι ότι οι σύριγγες που χρησιμοποιούνται είναι πολύ λεπτές και η χρήση τους είναι ανώδυνη και ότι –σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο διαβητικό– εσείς θα χρειαστεί να τις κάνετε μόνο μέχρι την ημέρα του τοκετού. Στο μεταξύ, οι σχέσεις σας με το γιατρό σας θα γίνονται όλο και πιο στενές, αφού θα πρέπει να σας παρακολουθεί πιο συχνά για να είστε σίγουροι ότι η πορεία της εγκυμοσύνης και η ανάπτυξη του μωρού εξελίσσονται κανονικά.

Εξαιτίας του διαβήτη το έμβρυο αναμένεται να παίρνει περισσότερο βάρος από το φυσιολογικό και ίσως αποφασιστεί να γεννήσετε νωρίτερα από την τελική ημερομηνία, μετά τη συμπλήρωση δηλαδή της 38ης εβδομάδας, είτε φυσιολογικά είτε με καισαρική τομή. Μετά τη γέννα, το μωρό θα μπει σε μονάδα παρακολούθησης για 24 ώρες, γιατί είναι πιθανό βγαίνοντας από το υπερβολικά «γλυκό» περιβάλλον της μήτρας σας στον… πικρό και άδικο κόσμο μας να παρουσιάσει υπογλυκαιμία. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν χρειάζεται να ανησυχείτε μήπως το παιδί σας γεννηθεί διαβητικό. Όσο για εσάς, μαζί με την εγκυμοσύνη θα αποχαιρετήσετε και την ασθένεια και θα μπορείτε πια να επιστρέψετε στις παλιές διατροφικές σας συνήθειες. Όμως δύο έως έξι μήνες μετά, θα πρέπει να κάνετε ξανά μια καμπύλη ανοχής στη γλυκόζη για να βεβαιωθείτε ότι τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα έχουν επιστρέψει στις φυσιολογικές τιμές.

Πώς επηρεάζει το μωρό

Ο διαβήτης κύησης κάνει την εμφάνισή του στο τέλος του δεύτερου τριμήνου της εγκυμοσύνης, όταν όλα τα όργανα του μωρού έχουν διαμορφωθεί πλήρως. Έτσι, δεν προκαλεί γενετικές ανωμαλίες. Εάν δεν διαγνωστεί και ρυθμιστεί έγκαιρα, η επιπλέον γλυκόζη που κυκλοφορεί στο αίμα της μητέρας διαπερνά τον πλακούντα και αυξάνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα του μωρού. Αυτό προκαλεί το δικό του πάγκρεας να παράγει περισσότερη ινσουλίνη. Παράλληλα, η ύπαρξη περισσότερης γλυκόζης από αυτή που χρειάζεται το έμβρυο για να αναπτυχθεί αποθηκεύεται με τη μορφή λίπους. Έτσι, μπορεί να γεννηθεί ένα «μεγάλο» παιδί ή, όπως λέγεται, ένα παιδί με μακροσωμία. Τα μωρά αυτά είναι πιο δύσκολο να γεννηθούν φυσιολογικά, γιατί λόγω του μεγέθους τους ενδέχεται να τραυματιστούν στους ώμους κατά τον τοκετό, ενώ αντιμετωπίζουν συχνότερα αναπνευστικά προβλήματα.

Η ζωή μετά

Η εμφάνιση του διαβήτη κύησης αυτομάτως εντάσσει τη μέλλουσα μητέρα στην «ομάδα υψηλού κινδύνου» για την εκδήλωση διαβήτη τύπου ΙΙ για την υπόλοιπη ζωή της. Γι’ αυτό, θα πρέπει να ελέγχετε τακτικά το σάκχαρό σας και να κάνετε καμπύλη ανοχής στη γλυκόζη κάθε δύο χρόνια. Σύμφωνα με τελευταίες έρευνες, ο διαβήτης κάνει πάλι την εμφάνισή του σε ποσοστό περίπου 25% μετά από δεκαπέντε με είκοσι χρόνια. Για να αποφύγετε αυτό το ενδεχόμενο, θα πρέπει να προσέχετε το βάρος σας, να τρώτε υγιεινά περιορίζοντας τη ζάχαρη, τα λιπαρά και τις μεγάλες ποσότητες τροφής και να γυμνάζεστε τακτικά. Εάν μείνετε ξανά έγκυος, οι πιθανότητες να εμφανίσετε διαβήτη είναι δύο στις τρεις, γι’ αυτό ίσως χρειαστεί να κάνετε εξετάσεις και να προσέχετε τη διατροφή σας από την αρχή. Σε ελάχιστες περιπτώσεις, η εγκυμοσύνη απλώς ξυπνά έναν προϋπάρχοντα διαβήτη (τύπου Ι ή ΙΙ) και θα πρέπει η θεραπεία να συνεχιστεί και μετά τον τοκετό.

kids.in.gr