Τα τραύματα, σύγχρονη μάστιγα με τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις

Αθήνα: Νόσος της σύγχρονης εποχής με τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις είναι το τραύμα, που αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στις ηλικίες 1-40 ετών και την τρίτη αιτία θανάτου για όλες τις ηλικίες στις προηγμένες χώρες.

Το ένα τρίτο, επίσης, των εισαγωγών στα νοσοκομεία είναι τραυματίες, όπως τονίστηκε στο 3ο Επιστημονικό Συνέδριο της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Τα τραύματα είναι πραγματική μάστιγα, αφού εξ αιτίας τους πέθαναν την τελευταία δεκαετία 20.000.000 άτομα σ’ όλο τον κόσμο, ενώ σε κάθε θάνατο αντιστοιχούν και τέσσερις βαριά τραυματίες.

Ιδιαίτερα στην Ελλάδα συμβαίνουν κάθε χρόνο περίπου 24.000 ατυχήματα (τροχαία, εργατικά, τυχαία, καθώς και πράξεις βίας), που έχουν ως αποτέλεσμα 2.500 νεκρούς και 32.000 τραυματίες, από τους οποίους οι 4.500 σε σοβαρή κατάσταση. Το ετήσιο οικονομικό κόστος των ατυχημάτων στη χώρα μας έχει υπολογιστεί, ότι φθάνει τα 338 εκατομμύρια ευρώ.

Το 50% των θανάτων συμβαίνει μέσα στα πρώτα λεπτά στον τόπο του δυστυχήματος κυρίως λόγω βλάβης του στελέχους του εγκεφάλου, διατομής του νωτιαίου μυελού, ρήξης της αορτής ή του μυοκαρδίου. Ακόμη ένα 30% των θανάτων συμβαίνει μέσα σε λίγες ώρες (χρυσή ώρα) από τον τραυματισμό, όπου συνήθως ο πολυτραυματίας βρίσκεται στο δρόμο ή κατά τη διακομιδή ή στα εξωτερικά ιατρεία του νοσοκομείου και συνήθως οφείλεται σε βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση ή σε αιμορραγία κάποιου κοιλιακού οργάνου ή αιμοφόρων αγγείων. Τέλος το 20% των θανάτων επισυμβαίνει κατά τη διάρκεια της μετέπειτα νοσηλείας των τραυματιών σε λίγες μέρες ή εβδομάδες λόγω κυρίως (στο 78% των περιπτώσεων) σήψης και δυσλειτουργίας οργάνων πολλών συστημάτων.

Γι’ αυτό η άμεση αντιμετώπιση έχει ιδιαίτερη σημασία και μάλιστα όχι μόνο για την επιβίωση του τραυματία, αλλά και για την άμεση και απώτερη ποιότητα της ζωής του και τις οικονομικοκοινωνικές συνέπειες μιας τέτοιας κατάστασης (παρατεταμένη, μόνιμη αναπηρία κλπ). Η χρυσή ώρα, αν δεν αξιοποιηθεί με σωστές θεραπευτικές παρεμβάσεις, είναι χρόνος που χάνεται και δεν κερδίζεται ξανά. Η προνοσοκομειακή αντιμετώπιση του τραυματία οφείλει να είναι σαφής και προδιαγεγραμμένη προέκταση της ενδονοσοκομειακής.

Μελέτες έχουν δείξει ότι τουλάχιστον ένας στους τέσσερις θανάτους, κυρίως κατά το πρώτο δίωρο, θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί. Στις χώρες με σύγχρονο σύστημα αντιμετώπισης των πολυτραυματιών έπεσε θεαματικά το ποσοστό θανάτων των πρώτων ωρών με την ταχύτατη και αποτελεσματική αντιμετώπιση στον τόπο του ατυχήματος και την αστραπιαία μεταφορά με ελικόπτερα σε ειδικά κέντρα, που είναι χωροταξικώς κατανεμημένα.

Τα κέντρα αυτά, κατάλληλα εξοπλισμένα, βρίσκονται σε διαρκή ετοιμότητα και έχουν γιατρούς όλων των ειδικοτήτων σε οριζόντια ανάπτυξη με ενιαία διεύθυνση. Η αντιμετώπιση του πολυτραυματία γίνεται με πρωτόκολλα, που καθορίζουν τις διαγνωστικές και θεραπευτικές ενέργειες.

Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί η ιατροποιημένη θεραπευτική παρέμβαση σε προνοσοκομειακό επίπεδο, εκφραστής της οποίας είναι το Εθνικό Κέντρο Αμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ). Το σύστημα αυτό προσομοιάζει με αυτά, που εδώ και αρκετά χρόνια εφαρμόζονται σε χώρες της Ευρώπης, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα.

Αρχικός στόχος στην αντιμετώπιση του πολυτραυματία είναι η διάσωση και η επιβίωσή του και ακολουθεί η επιμέρους θεραπεία των διαφόρων προβλημάτων και κυρίως των καταγμάτων, τόνισε στην εισήγησή του ο αναπληρωτής καθηγητής ορθοπαιδικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Γιώργος Πετσατώδης. Έχει διαπιστωθεί, πρόσθεσε, ότι το 78% των ασθενών με πολλαπλές κακώσεις εμφανίζουν βλάβη από το μυοσκελετικό σύστημα και έχουν ανάγκη ορθοπαιδικής αντιμετώπισης, γι’ αυτό και ο ρόλος του ορθοπαιδικού είναι κυρίαρχος στη θεραπεία των ασθενών αυτών.

Η αντιμετώπιση του πολυτραυματία με μυοσκελετικές κακώσεις (κατάγματα μακρών οστών, κατάγματα λεκάνης-πυέλου, κατάγματα σπονδυλικής στήλης), πρόσθεσε, έχει ως αρχικό στόχο την επιβίωση του ασθενούς και ακολούθως τη διάσωση του μέλους, τη σταθεροποίηση των καταγμάτων και την αποκατάσταση των αρθρώσεων. Τα στάδια αντιμετώπισης είναι το οξύ ή στάδιο διάσωσης (1-3 ώρες), το πρώιμο ή στάδιο χειρουργικών επεμβάσεων (1-3 ημέρες), το δευτερογενές ή στάδιο ανάνηψης (3-8 ημέρες) και το τελικό στάδιο αποκατάστασης.

health.in.gr