Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για να επιλέξετε γυαλιά ηλίου

Το χάδι του ήλιου δυστυχώς δεν είναι πια τόσο αθώο. Οι επιστήμονες συνεχώς μας υπενθυμίζουν την αναγκαιότητα των αντηλιακών, του καπέλου και των γυαλιών ηλίου για τη δημιουργία μιας προστατευτικής ασπίδας καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Μεγάλη μερίδα του κοινού, ωστόσο, αντιμετωπίζει τα γυαλιά ηλίου σαν αξεσουάρ μόδας και όχι σαν ασπίδα προστασίας των οφθαλμών. Μερικές βασικές πληροφορίες για την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας στα μάτια θα σας πείσουν για την αναγκαιότητα των γυαλιών ηλίου και θα σας βοηθήσουν να κάνετε τη σωστή επιλογή φακών και σκελετού.

Οι βλαβερές ακτίνες του ήλιου

Η ηλιακή ακτινοβολία αποτελείται από τρία είδη ακτινών: α) τις υπέρυθρες ακτίνες, μήκους κύματος 700-2300nm, οι οποίες ευθύνονται για την αύξηση της θερμοκρασίας στα κύτταρα, β) τις υπεριώδεις ακτίνες, οι οποίες διακρίνονται σε UV-Α και UV-Β, με μήκος κύματος 190-400nm, οι οποίες ευθύνονται κυρίως για παθήσεις των εξωτερικών χιτώνων του οφθαλμού και του κρυσταλλοειδούς φακού και γ) τις ακτίνες υψηλής ενέργειας στο ορατό φάσμα (Ηigh Εnergy Visible) με μήκος κύματος 400-700nm, που αντιστοιχούν στο μπλε ιώδες φως και ευθύνονται κυρίως για αμφιβληστροειδοπάθειες. Οι τελευταίες είναι και οι πιο επικίνδυνες για την όραση διότι προκαλούν μη αναστρέψιμες βλάβες, και τα συνήθη απορροφητικά γυαλιά ηλίου δεν μας προστατεύουν επαρκώς από τη δράση τους.

Οι επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στα μάτια

Η ηλιακή ακτινοβολία ευθύνεται για παθήσεις των οφθαλμών που εμφανίζονται με την πάροδο του χρόνου. Τα βλέφαρα είναι εκείνα στα οποία καταλήγουν όλες οι ακτίνες, άρα η γήρανση του ευαίσθητου λεπτού δέρματός τους έρχεται πρώτη χρονικά. Η εμφάνιση όγκων στα βλέφαρα, όπως τα επιθηλιώματα και τα μελανώματα, δεν είναι τόσο σπάνια όσο παλαιότερα και γι’ αυτό θα πρέπει να απευθύνεστε άμεσα στον οφθαλμίατρο αν παρατηρήσετε κάποιο ανησυχητικό σημάδι.

Ο επιπεφυκότας (το ‘άσπρο’ του ματιού) προσβάλλεται επίσης εύκολα από τις υπεριώδεις ακτίνες, με αποτέλεσμα να κάνουν την εμφάνισή τους παθήσεις όπως το πτερύγιο (εκφύλιση του επιπεφυκότα, κατά την οποία δημιουργείται μια ινοαγγειώδης μεμβράνη που επεκτείνεται στον κερατοειδή χιτώνα). Η επέκταση της μεμβράνης απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση. Πιο σπάνια πάθηση είναι το καρκίνωμα του επιπεφυκότα.
Ο κερατοειδής χιτώνας μπορεί επίσης εύκολα να προσβληθεί από την ηλιακή ακτινοβολία, με αποτέλεσμα την ακτινική κερατοεπιπεφυκίτιδα, κατά την οποία ο πάσχων αισθάνεται έντονο πόνο, φωτοφοβία και δυσκολία να κρατήσει ανοιχτά τα μάτια. Με κατάλληλη αγωγή μπορεί να αντιμετωπιστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Τέλος, η μακροχρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία έχει συνέπεια τη μείωση της διαύγειας του κρυσταλλοειδούς φακού προκαλώντας καταρράκτη. Επίσης, οι υψηλής ενέργειας ακτίνες, το λεγόμενο και μπλε φως, είναι υπεύθυνες για βλάβες του αμφιβληστροειδούς χιτώνα. Η εκφύλιση της ώχρας κηλίδας που σχετίζεται με την ηλικία είναι μία εκ των συνεπειών της μακροχρόνιας έκθεσης στον ήλιο. Η βλάβη είναι μη αναστρέψιμη και μπορεί να οδηγήσει στη σταδιακή και ανώδυνη απώλεια της κεντρικής όρασης.

Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για να επιλέξετε το κατάλληλο ζευγάρι γυαλιών ηλίου

Είδη φακών

Υπάρχουν δύο είδη φακών, οι κρυστάλλινοι και οι οργανικοί. Και οι δύο είναι αποτελεσματικοί, αλλά έχουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους. Οι κρυστάλλινοι φακοί απαιτούν δυσκολότερη κατεργασία, έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και μακροχρόνια διαύγεια. Το κρύσταλλο μπορεί να είναι λίγο βαρύτερο και να σπάει εύκολα, αλλά δεν χαράσσεται. Οι οργανικοί φακοί είναι πιο ελαφριοί, δεν σπάνε εύκολα, αλλά είναι περισσότερο επιρρεπείς σε άλλου είδους μικροφθορές, όπως γδαρσίματα και μικροβαθουλώματα.

Οι φακοί σκίασης

Ο φακός σκίασης είναι αυτός που αποδίδει στο γυαλί το χρωματικό του τόνο. Το χρησιμοποιούμενο χρώμα καθορίζει και τα μέρη του φάσματος του φωτός που απορροφώνται από το φίλτρο. Η χρωματική χροιά και ο τόνος του φακού προσδιορίζουν τόσο τη χρήση του όσο και την εξειδίκευσή του.

Οι γκρι φακοί είναι κατάλληλοι για τις περισσότερες χρήσεις και περιπτώσεις διότι φιλτράρουν αποτελεσματικά την έντονη ηλιακή ακτινοβολία. Οι κίτρινοι και χρυσοί φακοί μειώνουν κυρίως την ένταση του μπλε ιώδους φωτός και χρησιμοποιούνται κατά κανόνα σε αθλητικές δραστηριότητες, θερινές και χειμερινές. Οι φακοί με αποχρώσεις του καφέ θεωρούνται εξίσου καλοί με τους γκρι, ενώ έχουν το πλεονέκτημα να φιλτράρουν τις υπεριώδεις, ιώδεις και μπλε ακτίνες του ήλιου. Οι πράσινοι φακοί προσφέρουν έντονη αντίθεση και την καλύτερη χρωματική απόδοση από όλους τους φακούς. Τέλος, οι μοβ και οι ροζ φακοί ευνοούν την αντίθεση με μεγάλες πράσινες ή γαλάζιες επιφάνειες.

Υλικά κατασκευής των σκελετών

Για την κατασκευή των σκελετών χρησιμοποιούνται δύο είδη υλικών, το κόκαλο και το τιτάνιο. Το πρώτο έχει καλύτερη εφαρμογή στο σημείο στήριξης, επειδή καλύπτει μεγαλύτερη επιφάνεια και κατανέμει ομοιόμορφα το βάρος. Ο κοκάλινος σκελετός περιορίζει μεν το οπτικό πεδίο, προστατεύει όμως καλύτερα την επιφάνεια της περιοχής των ματιών. Οι μεταλλικοί σκελετοί από τιτάνιο ή άλλο υλικό υπόκεινται σε ειδική επεξεργασία για να σταθεροποιηθεί το χρώμα τους και να μην οξειδώνονται. Το τιτάνιο είναι πιο ανθεκτικό και δεν αλλοιώνεται εύκολα.

Οδηγίες για σωστή επιλογή

Η πρόληψη είναι η καλύτερη λύση για την υγεία των οφθαλμών. Πρωταρχικός και εφικτός τρόπος προστασίας είναι η σωστή χρήση των γυαλιών ηλίου καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Είναι, λοιπόν, επιτακτική η ανάγκη τα γυαλιά ηλίου που θα αγοράσετε να προστατεύουν τα μάτια σας και να είναι απορροφητικά. Μερικές χρήσιμες συμβουλές θα σας βοηθήσουν να επιλέξετε το σωστό ζευγάρι γυαλιών ηλίου.

-Εμπιστευτείτε ανθρώπους που είναι ειδικοί στο θέμα και απευθυνθείτε σε οργανωμένα καταστήματα οπτικών ειδών, όπου εξειδικευμένοι πωλητές θα σας βοηθήσουν να κάνετε τη σωστή επιλογή. Ποτέ μην αγοράζετε γυαλιά ηλίου από πλανόδιους πωλητές ή περίπτερα γιατί δεν πληρούν καμία από τις προδιαγραφές.

– Επιλέξτε απορροφητικούς φακούς οι οποίοι θα σας προστατεύουν χωρίς να αλλοιώνουν την οπτική αντίληψή σας και τα χρώματα. Τα γυαλιά που μέχρι σήμερα συνήθως φορούσαμε έχουν μια απορροφητικότητα μέχρι και 400nm, δηλαδή προσφέρουν προστασία μόνο από την υπεριώδη ακτινοβολία. Η πρόοδος όμως της τεχνολογίας συντέλεσε στη δημιουργία φακών που απορροφούν όλων των ειδών τις ηλιακές ακτίνες και κατά συνέπεια μπορούν να προσφέρουν πραγματική προστασία.

Οι φακοί αυτοί ονομάζονται φακοί μελανίνης επειδή περιέχουν συνθετική μελανίνη, που είναι ικανή να απορροφήσει όλων των ειδών τις επιβλαβείς ακτίνες μέχρι τα 600nm. Αντίστοιχοι φακοί είναι και οι blue blockers, που απορροφούν το μπλε ιώδες φως και κατά συνέπεια προστατεύουν καλύτερα και περισσότερο από τα απλά απορροφητικά γυαλιά ηλίου. Μια άλλη κατηγορία είναι οι πολωτικοί φακοί ηλίου, που, όπως λέει και το όνομά τους, βασίζονται στην πόλωση του φωτός. Απορροφούν τις υπεριώδεις ακτίνες και ξεκουράζουν τους οφθαλμούς.

– Προσέχετε πάντα τις αναγραφόμενες ενδείξεις πάνω στο φακό.

– Τα καλά γυαλιά ηλίου πρέπει να είναι άφλεκτα, να μην παραμορφώνονται και να μην παρουσιάζουν εξογκώματα ή ελαττώματα που μπορεί να σας προκαλέσουν τραυματισμούς.

– Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται όταν τα γυαλιά που επιλέγετε προορίζονται για παιδιά. Φροντίστε να είναι ειδικά κατασκευασμένα για παιδιά, δηλαδή να διαθέτουν πλαστικό σκελετό και φακούς που απορροφούν 100% την υπεριώδη ακτινοβολία. Επίσης, ο σκελετός να είναι ελαφρύς, κατασκευασμένος από αντιαλλεργικά υλικά και να ταιριάζει στο σχήμα του προσώπου του παιδιού.

– Τέλος, δεν πρέπει να επιλέξετε σκουρόχρωμους φακούς για το παιδί σας, διότι δεν προσφέρουν καμιά επιπλέον προστασία, ενώ μπορεί να δυσχεράνουν την προσαρμογή των οφθαλμών.

Μην παρασύρεστε από τις επιταγές της μόδας. Η όραση είναι μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού. Η σωστή επιλογή των γυαλιών ηλίου με τη βοήθεια κάποιου ειδικού θα σας προστατεύσει από μακροχρόνια προβλήματα. Απολαύστε τον ήλιο φορώντας τα κατάλληλα γυαλιά.

health.in.gr