Γιατί πολλές φορές δεν μπορούμε να θυμηθούμε τη λέξη που ψάχνουμε;
Σε μια προσπάθεια να εξηγήσουν γιατί πολλές φορές δυσκολευόμαστε να θυμηθούμε τη λέξη που είμαστε σίγουροι ότι γνωρίζουμε, Αμερικανοί ψυχολόγοι ανέπτυξαν μια νέα θεωρία, σύμφωνα με την οποία το φαινόμενο «στην άκρη της γλώσσας» (tip-of-the-tongue experience, TOT), όπως ονομάζεται, δημιουργείται όταν εξασθενούν οι συνδέσεις μεταξύ των φωνολογικών και των νοηματικών στοιχείων που αφορούν στη λέξη. Με άλλα λόγια, ο εγκέφαλος τείνει να μπερδεύει τις λέξεις που μοιάζουν ηχητικά, με αποτέλεσμα να δημιουργείται το γνωστό και ενοχλητικό αυτό «μπλοκάρισμα».
Σε μια προσπάθεια να εξηγήσουν γιατί πολλές φορές δυσκολευόμαστε να θυμηθούμε τη λέξη που είμαστε σίγουροι ότι γνωρίζουμε, Αμερικανοί ψυχολόγοι ανέπτυξαν μια νέα θεωρία, σύμφωνα με την οποία το φαινόμενο «στην άκρη της γλώσσας» (tip-of-the-tongue experience, TOT), όπως ονομάζεται, δημιουργείται όταν εξασθενούν οι συνδέσεις μεταξύ των φωνολογικών και των νοηματικών στοιχείων που αφορούν στη λέξη. Με άλλα λόγια, ο εγκέφαλος τείνει να μπερδεύει τις λέξεις που μοιάζουν ηχητικά, με αποτέλεσμα να δημιουργείται το γνωστό και ενοχλητικό αυτό «μπλοκάρισμα».
Σύμφωνα με την έρευνα της δρ. Λόρι Τζέιμς του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια που δημοσιεύεται στο περιοδικό Journal of Experimental Psychology, το φαινόμενο ΤΟΤ οφείλεται σε αδυναμία του εγκεφάλου να συνδέσει το νόημα μιας λέξης με τον ήχο της.
Προκειμένου να αποδείξουν ότι ο ήχος μιας λέξης είναι εξίσου σημαντικός με το νοηματικό της περιεχόμενο, οι ερευνητές υπέβαλαν 108 άτομα διάφορων ηλικιών σε τεστ 112 ερωτήσεων γενικών γνώσεων, που είναι γνωστό ότι προκαλούν συχνά το φαινόμενο ΤΟΤ. Για παράδειγμα στην ερώτηση «ποια λέξη σημαίνει την αφαίρεση του βασιλικού αξιώματος από κάποιον», η λέξη «εκθρονίζω» που είναι η απάντησή της είναι σπάνια, για αυτό οι περισσότεροι θα δυσκολεύονταν να τη θυμηθούν.
Οι ψυχολόγοι παρατήρησαν ότι, όταν έδιναν στον εξεταζόμενο μια λίστα λέξεων με κοινά φωνολογικά στοιχεία με τη λέξη – στόχο (π.χ. εκφέρω, εκθρονίζω), η συχνότητα του φαινομένου μειωνόταν κατακόρυφα. Βασισμένη στην παρατήρηση αυτή, η δρ. Τζέιμς προτείνει ότι λέξεις που μοιάζουν ηχητικά με τη ζητούμενη λέξη – στόχο βοηθούν τον εγκέφαλο να εντοπίσει τη σωστή σύνδεση μεταξύ ήχου και νοήματος, για αυτό και πολλές φορές η λέξη που ψάχνουμε εμφανίζεται σε ανύποπτο χρόνο.
Στο ερώτημα πώς είναι δυνατόν να αποφύγουμε αυτή την εξασθένηση της μνήμης, οι ερευνητές απαντούν ότι το διάβασμα, ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου, η λύση σταυρόλεξων και η ενασχόληση με τη γλώσσα γενικότερα είναι οι κύριες δραστηριότητες που μας προφυλάσσουν.
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Τετάρτη 17.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/gerrit-vermeulen-p3UCTiZIU6M-unsplash-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442