Tηλεσκόπιο – γίγαντας στη Χιλή ξεκίνησε τη λειτουργία του

65

Το «πρώτο φως» του συνέλεξε πρόσφατα το νέο τηλεσκόπιο Magellan, 6,5 μέτρων. Πρόκειται για το πρώτο από τα δύο τηλεσκόπια που ετοιμάζει το Αστεροσκοπείο Carnegie, τα οποία χάρη στις εκπληκτικές τους δυνατότητες θα ανοίξουν στους αστρονόμους ένα νέο παράθυρο στο Σύμπαν.

Το νέο τηλεσκόπιο εντάσσεται στο πρόγραμμα Magellan, που πήρε το όνομά του από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο και εξερευνητή Φερδινάνδο Μαγγελάνο, και αποτελεί προϊόν συνεργασίας ανάμεσα στο Ινστιτούτο Carnegie, τα Πανεπιστήμια της Αριζόνα, του Χάρβαρντ και του Μίσιγκαν και το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης.

Η κατασκευή των τηλεσκοπίων Magellan άρχισε στο νότιο ημισφαίριο το 1993. Τα κάτοπτρά τους έχουν φτιαχτεί από μονοκόμματους καθρέπτες υψηλής συμπύκνωσης, τα οποία έχουν πάρει το τελικό παραβολικό τους σχήμα σε ειδικούς περιστρεφόμενους φούρνους και ειδικές μεθόδους λείανσης.

Το νέο τηλεσκόπιο έχει ύψος 15,2 μέτρα και βάρος 150 τόνους. Κινείται και στοχεύει το υπό μελέτη ουράνιο σώμα με μεγάλη ακρίβεια. Το τηλεσκόπιο «επιπλέει» μάλιστα πάνω σε μία λεπτή μεμβράνη λαδιού υψηλής πίεσης, προκειμένου να επιτυγχάνει την ομαλή κίνηση που απαιτείται για τον εντοπισμό και την παρακολούθηση αστρονομικών αντικειμένων. Παρουσιάζει τέτοια εκπληκτική ισορροπία, ώστε ακόμα και ένα παιδί μπορεί με ευκολία να σπρώξει τους 150 τόνους του τηλεσκοπίου.

Το «πρώτο φως» επιτυγχάνεται μόνο όταν όλα τα οπτικά συστήματα ενός τηλεσκοπίου έχουν τοποθετηθεί σωστά στη βάση στήριξης και ευθυγραμμιστεί. Στις 15 Σεπτεμβρίου ο θόλος πάνω στο όρος Cerro Las Campanas, όπου βρίσκεται το τηλεσκόπιο, άνοιξε και το γιγάντιο κάτοπτρο των 6,5 μέτρων στόχευσε το αστρικό σμήνος NGC 6809 που βρίσκεται σε απόσταση 20.000 ετών φωτός από τη Γη.

Το φως των άστρων του σμήνους ανακλάστηκε για πρώτη φορά πάνω στο πρωτεύων κάτοπτρο, στο δευτερεύον και στο τρίτο κατοπτρικό οπτικό σύστημα, και τέλος αποτυπώθηκε πάνω στην ψηφιακή κάμερα CCD (charge – coupled device) και η πρώτη φωτογραφία ήταν γεγονός!

Η ολοκλήρωση και των δύο τηλεσκοπίων θα δώσει τη δυνατότητα στους επιστήμονες να μελετήσουν πολύ αμυδρά αντικείμενα στις παρυφές του Σύμπαντος και θα αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο μέχρι σήμερα γίνονταν οι ουράνιες παρατηρήσεις. Οπως τονίζει ο John Mulchaey, αστρονόμος του Αστεροσκοπείου Carnegie, «τώρα πια είμαστε ικανοί να πραγματοποιήσουμε μελέτες, τις οποίες ούτε καν ονειρευόμασταν πριν από μερικά χρόνια».

Τα δύο τηλεσκόπια Magellan θα πραγματοποιήσουν έρευνες σχετικά με:

– τα απόμακρα αντικείμενα στις παρυφές του Σύμπαντος, όπως σμήνη γαλαξιών

– τη χημική ιστορία των πρώτων άστρων του γαλαξία μας και των πρώτων γαλαξιών του Σύμπαντος

– τον εντοπισμό αντικειμένων που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από μαύρες τρύπες

– συγκρουόμενων γαλαξιών

– τη δομή του Σύμπαντος σε μεγάλη κλίμακα.

Από την εποχή του Γαλιλαίου, η ανάγκη για βαθύτερη διείσδυση στα άδυτα του Σύμπαντος έχει γίνει το μεγαλύτερο μέλημα των αστρονόμων. Ολο και μεγαλύτερα τηλεσκόπια κατασκευάζονται και ρίχνονται στη μάχη της μελέτης του Σύμπαντος.

Δυστυχώς, τα περισσότερα μεγάλα τηλεσκόπια βρίσκονται στο βόρειο ημισφαίριο, αλλά μονάχα από το νότιο ημισφαίριο μπορούμε να ερευνήσουμε το κέντρο του γαλαξία μας και τους γειτονικούς μας γαλαξίες, τα Νέφη του Μαγγελάνου. Αυτό το κενό έρχεται λοιπόν να καλύψει το πρόγραμμα Magellan στις Ανδεις της Χιλής, όπου οι καιρικές συνθήκες είναι πραγματικά πολύ ευνοϊκές.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ