«Απίστευτο πόσο απαραίτητη μου έχεις γίνει» – Ο έρωτας της Βιρτζίνια Γουλφ για τη Βίτα Σάκβιλ Γουέστ

«Είναι απίστευτο πόσο απαραίτητη μου έχεις γίνει» έγραψε η Βίτα Σάκβιλ Γουέστ στη συγγραφέα Βιρτζίνια Γουλφ το 1926. Δημοφιλής συγγραφέας και η ίδια, η Σάκβιλ Γουέστ διακήρυττε την αγάπη της για τη Γουλφ κατά τα πιο έντονα χρόνια της ρομαντικής τους σχέσης τη δεκαετία του 1920.

Παρόλο που και οι δύο ήταν παντρεμένες με άνδρες, οι δύο γυναίκες έγραψαν εκατοντάδες ποιητικές επιστολές η μία στην άλλη και η σχέση τους θα ενέπνεε ένα από τα πιο διάσημα έργα της Βιρτζίνια Γουλφ, το μυθιστόρημα Ορλάντο του 1928.

Η μποέμικη υψηλή κοινωνία του Λονδίνου της δεκαετίας του 1920

Γεννημένη στο Λονδίνο το 1882, η Adeline Virginia Stephen, ή «Ginia» όπως την αποκαλούσαν χαϊδευτικά, είχε μια αγάπη για τις τέχνες και τη λογοτεχνία που διαπερνούσε την οικογένειά της. Η αδελφή της Βανέσα ήταν καλλιτέχνις, και όταν ενηλικιώθηκαν, οι δύο αδελφές έγιναν η καρδιά ενός πνευματικού κύκλου με επιρροή, γνωστού ως Ομάδα Μπλούμσμπερι, μια συλλογικότητα ριζοσπαστικών καλλιτεχνών, συγγραφέων και στοχαστών στις αρχές του 20ού αιώνα.

Το 1912, η Βιρτζίνια παντρεύτηκε τον Λέοναρντ Γουλφ, έναν πολιτικά ενεργό αριστερό συγγραφέα και πανεπιστημιακό φίλο του αδελφού της.

Αν και τα προηγούμενα μυθιστορήματα της Βιρτζίνια Γουλφ, στα οποία περιλαμβάνονται τα Νύχτα και Mέρα (1919), Κυρία Ντάλογουεϊ (1925) και Μέχρι τον Φάρο (1927), δεν είχαν τεράστια εμπορική ή κριτική επιτυχία στην εποχή της, σήμερα χαίρει σεβασμού ως μία από τις σημαντικότερες συγγραφείς του 20ού αιώνα και πρωτοπόρος της γραφής της «ροής της συνείδησης».

Η Σάκβιλ Γουέστ παντρεύτηκε τον διπλωμάτη Χάρολντ Νίκολσον το 1913, ο οποίος, όπως και η σύζυγός του, είχε επίσης ομόφυλες σχέσεις εκτός του γάμου τους

Βίτα Σάκβιλ Γουέστ / Wikimedia Commons

Το πολιτιστικό και φεμινιστικό έργο της Γουλφ

Η λαμπερή συγγραφέας Βίτα Σάκβιλ Γουέστ ήταν δέκα χρόνια νεότερη από τη Γουλφ και προερχόταν από αριστοκρατική οικογένεια. Το πατρικό σπίτι των Σάκβιλ ήταν το Knole, ένα εκτεταμένο κτήμα στη νότια Αγγλία, και η Σάκβιλ Γουέστ ήταν πάντα απογοητευμένη που δεν θα μπορούσε ποτέ να κληρονομήσει το Knole λόγω του φύλου της, καθώς τα αγγλικά αριστοκρατικά έθιμα το απαγόρευαν.

Αυτό ήταν ένα σημείο που η Γουλφ ανέδειξε στο πιο ανοιχτά πολιτικό και φεμινιστικό ίσως έργο της, το δοκίμιο Ένα Δικό σου Δωμάτιο του 1929, στο οποίο υποστήριζε την οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών.

Η Σάκβιλ Γουέστ παντρεύτηκε τον διπλωμάτη Χάρολντ Νίκολσον το 1913, ο οποίος, όπως και η σύζυγός του, είχε επίσης ομόφυλες σχέσεις εκτός του γάμου τους.

Το 1917, η Σάκβιλ Γουέστ προκάλεσε σκάνδαλο στην υψηλή κοινωνία όταν κλεφτήκαμε με την ερωμένη της Βάιλοτ Τρεφίσης στην Ευρώπη- το ζευγάρι πέρασε δύο χρόνια μαζί, τρέχοντας και φεύγοντας πριν εντοπιστούν, και επιστρέφοντας τελικά στην Αγγλία κατόπιν πιέσεων των δυσαρεστημένων μελών της οικογένειάς τους.

«Απλώς λατρεύω τη Βιρτζίνια Γουλφ, και το ίδιο θα έκανες κι εσύ» έγραψε η Σάκβιλ-Γουέστ στον σύζυγό της μετά τις πρώτες τους συναντήσεις. «Θα υπέκυπτες μπροστά στη γοητεία και την προσωπικότητά της»

Πώς γνωρίστηκαν η Βιρτζίνια Γουλφ και η Σάκβιλ Γουέστ;

Η ταινία Vita & Virginia, του 2019, απεικονίζει τη συνάντηση των δύο γυναικών σε ένα πάρτι μασκέ, στο οποίο η Σάκβιλ Γουέστ γοητεύεται αμέσως από τη διάνοια και την ευγλωττία της Γουλφ. Οι δύο γυναίκες γνωρίστηκαν τον Δεκέμβριο του 1922 και ήρθαν πιο κοντά παρακολουθώντας μαζί μια σειρά από κοσμικά δείπνα στο Λονδίνο.

«Απλώς λατρεύω τη Βιρτζίνια Γουλφ, και το ίδιο θα έκανες κι εσύ» έγραψε η Σάκβιλ-Γουέστ στον σύζυγό της μετά τις πρώτες τους συναντήσεις. «Θα υπέκυπτες μπροστά στη γοητεία και την προσωπικότητά της».

«Προέρχονταν από αρκετά διαφορετικά μέρη» λέει η Victoria L. Smith, καθηγήτρια Αγγλικών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Τέξας. «Αυτό μπορεί να παρείχε ένα μέρος της έλξης που ασκούσε η Βιρτζίνια στη Βίτα, σίγουρα. Η Βίτα θαμπώθηκε από την ιδιοφυΐα της Βιρτζίνια».

Το 1912, η Βιρτζίνια παντρεύτηκε τον Λέοναρντ Γουλφ, έναν πολιτικά ενεργό αριστερό συγγραφέα και πανεπιστημιακό φίλο του αδελφού της

Βιρτζίνια και Λέοναρντ Γουλφ / Wikimedia Commons

Τι αντίκτυπο είχε η σχέση αυτή στη ζωή της Βιρτζίνια Γουλφ;

«Η σχέση τους ήταν πολύ παθιασμένη και πολύ σεξουαλική, παρόλο που αρχικά η σεξουαλική τους σχέση υποβαθμίστηκε ή και αγνοήθηκε» λέει η Smith. Και ενώ οι δύο γυναίκες ήταν ανοιχτές για τη σχέση τους, ήταν επίσης σε μια εποχή που η βρετανική κοινωνία ήταν πιο συντηρητική κοινωνικά.

Ενώ η ανδρική ομοφυλοφιλία στο Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθούσε να αποτελεί ποινικό αδίκημα εκείνη την εποχή, δεν υπήρχε αντίστοιχη νομοθεσία που να στοχεύει τις ομοφυλόφιλες γυναίκες.

Ωστόσο, το 1921, ορισμένοι νομοθέτες ψήφισαν την ποινικοποίηση των «σεξουαλικών πράξεων ακαθάριστης απρέπειας» μεταξύ γυναικών, αν και ο νόμος δεν πέρασε ποτέ, επειδή οι πολιτικοί φοβήθηκαν ότι θα ενθάρρυνε τις γυναίκες να εξερευνήσουν την ομοφυλοφιλία.

Η Smith λέει ότι η σχέση τους ήταν εξαιρετικά σημαντική για τη Γουλφ, καθώς η Σάκβιλ Γουέστ την έκανε να αισθάνεται ότι την εκτιμούσαν και τη λάτρευαν: «Η Βιρτζίνια αγαπούσε βαθιά τη Βίτα και ήταν τόσο ευτυχής που η Βίτα αγαπούσε και εξυμνούσε τις γυναίκες».

To trailer της ταινίας Vita & Virginia, του 2019

Δυο γυναίκες του πνεύματος

Στην ταινία, η Γουλφ απεικονίζεται να δυσκολεύεται αρχικά να έρθει σε σεξουαλική επαφή με τη Σάκβιλ Γουέστ- ορισμένοι μελετητές έχουν υποστηρίξει ότι αυτός ο δισταγμός στην πραγματική ζωή οφειλόταν στο γεγονός ότι η Γουλφ ήταν θύμα σεξουαλικής κακοποίησης στην παιδική της ηλικία που διαπράχθηκε από αρσενικά μέλη της οικογένειάς της.

Και ενώ η Βιρτζίνια εξακολουθούσε να αγαπά τον σύζυγό της Λέοναρντ, έβλεπε κι εκείνος ότι η Βίτα είχε βαθιά επίδραση στη ζωή της συζύγου του και στο έργο της, οπότε δεν είχε αντίρρηση για τη σχέση τους.

Όπως απεικονίζεται, επίσης, στην ταινία, μετά τη συνάντηση με τη Γουλφ, η Σάκβιλ Γουέστ αποφάσισε να εκδώσει τα βιβλία της με την Hogarth Press, που ήταν ο μικρός ανεξάρτητος εκδοτικός οίκος των Γουλφ.

Τα βιβλία της Σάκβιλ Γουέστ ήταν τα πιο επιτυχημένα εμπορικά και κριτικά κατά τη διάρκεια της ζωής της ίδιας και της Γουλφ, αν και σήμερα το έργο της Γουλφ χαίρει μεγαλύτερης εκτίμησης.

Το 1924, η Σάκβιλ Γουέστ δημοσίευσε το διήγημά της Seducers in Ecuador με τον εκδοτικό οίκο Hogarth Press για να βοηθήσει με τα αυξανόμενα χρέη της οικογένειας Γουλφ, και ακολούθησε έξι χρόνια αργότερα το μυθιστόρημα The Edwardians, το οποίο ήταν μια οικονομική επιτυχία.

«Η Βίτα πούλησε όλα αυτά τα βιβλία… ο κόσμος απλώς δεν καταλάβαινε πραγματικά τη γραφή της Βιρτζίνια Γουλφ λέει η Smith. Όμως η Σάκβιλ Γουέστ αναγνώρισε ότι η Γουλφ ήταν η καλύτερη συγγραφέας, γράφοντάς της το 1925 ότι «αντιπαραβάλλω την αγράμματη γραφή μου με τη δική σου επιστημονική και ντρέπομαι».

Η σχέση τους ήταν σαφώς πηγή έμπνευσης και για τις δύο γυναίκες, αλλά ήταν το μυθιστόρημα Ορλάντο της Γουλφ του 1928 που θα εδραίωνε την ιδιότητά της ως καταξιωμένη συγγραφέας και την κληρονομιά της ως μετρ του μοντερνισμού

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Lacan Circle of Australia (@lacancircle)

Όσα τις ένωναν κι όσα τις χώριζαν

«Νομίζω ότι η Βιρτζίνια Γουλφ αναγνώριζε ότι ήταν αρκετά καλύτερη συγγραφέας από ό,τι θα μπορούσε ποτέ να είναι η Βίτα» λέει η Smith. «Δεν νομίζω ότι η Γουλφ ζήλευε τη συγγραφή της Σάκβιλ Γουέστ, αλλά ζήλευε την ικανότητά της να είναι όλα αυτά τα άλλα πράγματα: να είναι μητέρα, να είναι όμορφη, να έχει αυτή την αίσθηση αυτοπεποίθησης που έλειπε κατά καιρούς από τη Γουλφ σχετικά με την ύπαρξή της στον κόσμο, σε σχέση με τη συγγραφή της».

Η Γουλφ ήθελε παιδιά, αλλά ο σύζυγός της πίστευε ότι αυτό θα ήταν επιζήμιο για την ψυχική της υγεία. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της, η Γουλφ πάλευε με την ψυχική της υγεία, βιώνοντας επεισόδια κατάθλιψης και συμπτώματα διπολικής διαταραχής. Είχε νοσηλευτεί αρκετές φορές σε ιδρύματα και τελικά αυτοκτόνησε το 1941.

Η σχέση τους ήταν σαφώς πηγή έμπνευσης και για τις δύο γυναίκες, αλλά ήταν το μυθιστόρημα Ορλάντο της Γουλφ του 1928 που θα εδραίωνε την ιδιότητά της ως καταξιωμένη συγγραφέας και την κληρονομιά της ως μετρ του μοντερνισμού.

Το μυθιστόρημα, που καλύπτει πάνω από 300 χρόνια, περιλαμβάνει μια πρωταγωνίστρια που αλλάζει φύλο σε μια φανταστική εξερεύνηση του εαυτού και του άλλου. Το βιβλίο χαρακτηρίστηκε ως «το μεγαλύτερο και πιο γοητευτικό ερωτικό γράμμα στη λογοτεχνία» από τον γιο της Βίτα, Νάιτζελ Νίκολσον, ενώ άλλοι το ονόμασαν «το πρώτο τρανς μυθιστόρημα στην αγγλική γλώσσα».

H Σάκβιλ Γουέστ αναγνώρισε ότι η Γουλφ ήταν η καλύτερη συγγραφέας, γράφοντάς της το 1925 ότι «αντιπαραβάλλω την αγράμματη γραφή μου με τη δική σου επιστημονική και ντρέπομαι»

Wikimedia Commons

Βασισμένο στη Βίτα

Σε μια ημερολογιακή καταχώρηση του 1927, η Γουλφ έγραφε ότι έγραφε το Ορλάντο «κατά το ήμισυ σε ύφος κοροϊδίας πολύ σαφές και απλό, έτσι ώστε οι άνθρωποι να καταλαβαίνουν κάθε λέξη. Αλλά η ισορροπία μεταξύ αλήθειας και φαντασίας πρέπει να είναι προσεκτική. Είναι βασισμένο στη Βίτα».

Το έργο ήταν τόσο προσωπικό που η Γουλφ έγραψε στη Σάκβιλ Γουέστ ζητώντας την άδειά της. Η Βίτα απάντησε: «Θεέ μου Βιρτζίνια, αν ποτέ ενθουσιάστηκα και τρομοκρατήθηκα είναι στην προοπτική να προβάλλω τη μορφή του Ορλάντο».

Κόντρα στην εποχή

Ποιος ήταν ο αντίκτυπος του Ορλάντο; Όπως περιέγραψε το TIME το 1928, το Ορλάντο ήταν «τολμηρό όσο και αριστοτεχνικό… Το εύρος των γενεών προσφέρει κάθε ευκαιρία για σατιρικό σχολιασμό- η εμπειρία των δύο φύλων μια θαυμάσια ευκαιρία για σύγκριση».

Ήταν δύσκολο για τη Γουλφ και άλλους συγγραφείς να προσεγγίσουν θέματα ανοιχτού λεσβιακού έρωτα στη λογοτεχνία εκείνη την εποχή. Το 1928, το λεσβιακό μυθιστόρημα της Radclyffe Hall The Well of Loneliness (Το πηγάδι της μοναξιάς) προκάλεσε μια δίκη για αισχροκέρδεια και καταδικάστηκε λόγω της απεικόνισης «αφύσικων πρακτικών».

Μέσα σε αυτό το σκηνικό εκδόθηκε το Ορλάντο, το οποίο πούλησε διπλάσια αντίτυπα στους πρώτους έξι μήνες από ό,τι το To the Lighthouse τον πρώτο χρόνο.

*Με στοιχεία από time.com