Το 2024 να συναντηθούμε ξανά με την ελπίδα – και τη δύναμη που αυτή απαιτεί

Το 2023 δεν τελείωσε καθόλου καλά.

Στη Γάζα συνεχίζεται μια σφαγή, που θύματα δεν έχει τους ενόχους για τα εγκλήματα της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, αλλά αμάχους και χιλιάδες παιδιά και που απειλεί να βάλει φωτιά σε όλη τη Μέση Ανατολή και όχι μόνο, με τη διεθνή κοινότητα να συνεχίζει να κρατά αυτή την αμφιλεγόμενη -στα όρια της υποκρισίας στάση- και να μην αναλαμβάνει την ευθύνη που της αναλογεί για να σταματήσει ο κύκλος αίματος.

Στην Ουκρανία συνεχίζεται ένας πόλεμος, που έχει τεράστιο αριθμό θυμάτων και έχει διαιρέσει ξανά τον πλανήτη σε αντίπαλα στρατόπεδα, με τον ορίζοντα να περιλαμβάνει ακόμη και την πυρηνική σύγκρουση.

Η κλιματική αλλαγή έχει πάψει να είναι μια επιστημονική υπόθεση και έχει γίνει η πραγματικότητα μιας κλιματικής καταστροφής σε πλήρη εξέλιξη.

Η Ευρώπη εξακολουθεί να παραμένει αδύναμη να χαράξει τη δική της πολιτική και να δώσει ένα διαφορετικό στίγμα, την ώρα που οι περισσότερες κυβερνήσεις έχουν πλήρως υποταχθεί στην ακροδεξιά και την αντιδραστική της ατζέντα σε εξαιρετικά κρίσιμα θέματα, όπως το μεταναστευτικό. Το πολύνεκρο ναυάγιο ανοικτά της Πύλου, με τα αναπάντητα ερωτήματα να στέκουν ακόμη βασανιστικά, την βολική αποποίηση ευθυνών ρίχνοντας το ανάθεμα στους διακινητές ήταν σοκαριστικά αποκαλυπτικό για τις αρχές και τις αξίες πάνω στις οποίες χτίζει η Ευρώπη τη μεταναστευτική πολιτική της, και δυστυχώς στο θέμα αυτό είναι από τα ελάχιστα που φαίνεται ότι η Ελλάδα… έγινε Ευρώπη.

Στη χώρα μας το 2023 σημαδεύτηκε από τη μεγαλύτερη σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη που στοίχισε τη ζωή σε δεκάδες ανθρώπους στην πλειοψηφία τους νέα παιδιά. Το «μαμά κοιμήσου θα αργήσω», τα ουρλιαχτά των συγγενών των θυμάτων, τα μαυροφορεμένα παιδιά στις πορείες διαμαρτυρίας με την απόγνωση και την οργή στο βλέμμα λέγοντας «ζούμε από τύχη», θα μείνουν χαραγμένα στη μνήμη μας για πάντα. Η βαθιά πληγή κακοφορμίζει δε όσο το έγκλημα μένει ατιμώρητο και δεν αποδίδεται δικαιοσύνη.

Ανοιχτό τραύμα που εκθέτει ανεπανόρθωτα την κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του και πληγώνει επικίνδυνα τη Δημοκρατία παραμένει το ζήτημα των υποκλοπών, στο οποίο επιμένω ότι η πραγματική ανάληψη ευθύνης και η πλήρης διαλεύκανση του σκανδάλου είναι ζωτικής σημασίας για την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και στο κράτος, για την ίδια τη λειτουργία και την ποιότητα της Δημοκρατίας, για την κοινωνική ειρήνη.

Η εμπιστοσύνη των πολιτών στο κράτος και τη δυνατότητά του να επιτελέσει έναν εκ των βασικών ρόλων του αυτόν της προστασίας της ζωής τους και της ασφάλειας τους κλονίστηκε όμως και με τις μεγάλες φυσικές καταστροφές που δυστυχώς ζήσαμε φέτος. Με τον θεσσαλικό κάμπο να μετατρέπεται σε θάλασσα και τον Έβρο σε κρανίου τόπο από τις πυρκαγιές, μετρώντας και ανθρώπινες απώλειες. Και στη συνέχεια κατεστραμμένες ζωές και περιουσίες που ακόμη, μήνες μετά, περιμένουν την κρατική αρωγή, που ούτως ή άλλως είναι ανεπαρκής.

Σε πολιτικό επίπεδο το τέλος του ιστορικού κύκλου του ΣΥΡΙΖΑ δεν αποδεικνύει μόνο ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα (και δη επιπέδου βιντεοταινίας της δεκαετίας του 1980), αλλά και αφήνει τις λαϊκές τάξεις και τη μεσαία τάξη χωρίς κανένα προοδευτικό πόλο αναφοράς διαμορφώνοντας μια εικόνα φαινομενικής παντοδυναμίας της κυβερνητικής παράταξης, που δεν έχει προηγούμενο στη μεταπολιτευτική ιστορία και απειλεί να οδηγήσει μεγάλο μέρος της κοινωνίας στην απάθεια και την αποχή.

Σοβαρά θέματα, όπως είναι οι ανεξέλεγκτες διαστάσεις που τείνει να πάρει η βία, μέσα και έξω από τα γήπεδα, αντιμετωπίζονται με τρόπο καιροσκοπικό, επικοινωνιακό και λαϊκιστικό.

Την ίδια ώρα στη δημόσια σφαίρα είμαστε έτοιμοι να αρπαχτούμε για το δευτερεύον και το συγκυριακό, αλλά όχι να συζητήσουμε σοβαρά για το προς τα πού πάει ο τόπος.

Δεν αρνούμαι ότι υπάρχουν και καλά νέα, από την αντοχή της οικονομίας, την υποχώρηση της ανεργίας, την αύξηση του κατώτατου μισθού και ενίσχυση των εισοδημάτων -αν και σημαντικό μέρος αυτών το τρώει ο πληθωρισμός-, μέχρι το γεγονός ότι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ή μπορούν να βρουν δουλειά, αισθάνονται λιγότερη εργασιακή και οικονομική ανασφάλεια και μπορούσαν αυτές τις γιορτές καταρχάς να τις ζήσουν και να διασκεδάσουν ίσως και να ξοδέψουν λίγο περισσότερο.

Ούτε παραβλέπω ότι υπάρχουν δημιουργικές δυνάμεις σε διάφορα επίπεδα, από την επιχειρηματικότητα μέχρι την ανώτατη εκπαίδευση και την έρευνα.

Και σίγουρα δεν θέλω να υποτιμήσω, κάθε άλλο, τους πολίτες που κινητοποιούνται και αγωνίζονται συλλογικά σε διάφορα επίπεδα.

Όμως, το πρόβλημα παραμένει. Και αυτό είναι ότι στην ελληνική κοινωνία (και όχι μόνο…) στερεύει η ελπίδα.

Μπορούμε να προσποιούμαστε ότι δεν συμβαίνει, να αναδιπλωνόμαστε στην ιδιωτική μας ζωή, να βουλιάζουμε στον μικρόκοσμό μας και στην ασφάλεια των προσωπικών μας σχέσεων, να κρατιόμαστε από τα ατομικά μας επιτεύγματα, αλλά το πρόβλημα είναι εδώ.

Πρέπει να ξαναβρούμε την ελπίδα.

Πιο σωστά:  πρέπει να ξαναδώσουμε σχήμα στην ελπίδα.

Δηλαδή, να ξαναβρούμε συλλογικά οράματα που να μπορούν να συνδυάζουν την ανάπτυξη με την ευημερία του κοινωνικού συνόλου, την κοινωνική προστασία με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Που να διαμορφώνουν όρους συμπερίληψης και συνοχής απέναντι στον κανιβαλισμό του ρατσισμού.

Που να βάζουν τέλος στους κάθε λογής «μικροεμφύλιους» και να επιτρέπουν, να προωθούν την κοινή προσπάθεια για κοινούς σκοπούς.

Που να κάνουν την οργή δημιουργική δύναμη. Να καταστεί εφικτό το πέρασμα από την «απαισιοδοξία της νόησης» στη «αισιοδοξία της βούλησης», κατά τη γκραμσιανή διατύπωση.

Σίγουρα δεν είναι εύκολο. Απαιτεί ξεβόλεμα και νέους τρόπους δράσης και σκέψης. Όμως, είναι αναγκαίο.

Το χρωστάμε σε εμάς και στους δικούς μας ανθρώπους το έχουν ανάγκη τα παιδιά μας.

Στο in θα βάλουμε πλάτη σε αυτή την προσπάθεια. Πράττοντας αυτό που μπορούμε να κάνουμε καλύτερα: προσφέροντας ολόπλευρη και αντικειμενική ενημέρωση, μη διστάζοντας να πάρουμε θέση όπου αυτό είναι αναγκαίο, ανοίγοντας τη συζήτηση για όλα τα μεγάλα και κρίσιμα ερωτήματα του καιρού μας.

Στην αυγή μιας νέας χρονιάς δεχτείτε τις πιο ειλικρινείς ευχές μας για ειρήνη, υγεία, δημιουργικότητα, ατομική και συλλογική προκοπή και πρόοδο.