Τι τουρισμό θέλουμε;

Μετά τα αλλεπάλληλα ρεκόρ που καταγράφει ο τουρισμός τα τελευταία χρόνια, πολλοί αναρωτιούνται μέχρι πού μπορεί να φτάσει η ανάπτυξή του. Πολλοί μιλούν για τουριστική μονοκαλλιέργεια και ενδεχομένως να μην έχουν άδικο. Αλλοι αναγνωρίζουν ότι μπορεί η εξάρτηση από έναν κλάδο σε τόσο σημαντικό βαθμό να είναι επικίνδυνη. Από την άλλη, με αυτόν πορευτήκαμε την τελευταία δεκαετία. Σε αυτόν έγιναν πολλές επενδύσεις και αυτές αποδίδουν. Αρα, μέχρι να βρεθεί ο επόμενος κλάδος που θα φέρει τόσο σημαντικό πλούτο, προφανώς πορευόμαστε με τον τουρισμό.

Ιδανικά, όπως είπε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Ρέτσος σε συνέντευξή του στο Podcast ΒΑΒΕΛ του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» (ot.gr), μια συμμετοχή του τουρισμού στο ελληνικό ΑΕΠ της τάξεως του 20% αλλά με ΑΕΠ μεγαλύτερο κατά 50% του σημερινού θα ήταν το ιδανικό. Και η αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι του τουρισμού προετοιμάζονται για αυτό το ενδεχόμενο, χωρίς απαραίτητα να μιλούν όλοι πάντα με κοινή γλώσσα. Για παράδειγμα, ενώ όλοι ψάχνουν τον τρόπο επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου, ένα πρόχειρο γκάλοπ αν έκανε κάποιος σε μια από τις περιοχές του θερινού τουρισμού στη χώρα, θα εισέπραττε σε συντριπτικό ποσοστό την άρνηση των περισσότερων επιχειρηματιών να λειτουργούν μετά τον Οκτώβριο και πριν από τον Απρίλιο.

Εχουν γίνει προσπάθειες στο παρελθόν και κάποιες διακρατικές συμφωνίες για να επισκεφτούν οργανωμένα δημοφιλή ελληνικά νησιά τον χειμώνα συνταξιούχοι από χώρες του Βορρά. Βρήκαν ξενοδοχείο, αλλά όλες οι γύρω επιχειρήσεις (εστιατόρια κ.λπ.) παρέμειναν κλειστές. Υπάρχουν δηλαδή διαθέσιμα προς κατανάλωση λεφτά στη χώρα μας, ακόμα και σε αυτούς που θεωρούμε νεκρούς μήνες, αλλά εμείς τα αρνούμαστε. Και εδώ έχει να κάνει περισσότερο με το μοντέλο και τη στρατηγική, που ποτέ δεν στόχευσε με συνέπεια στην αλλαγή αυτής της τάσης.

Από την άλλη πλευρά υπάρχουν πολλές σημαντικές επενδύσεις που γίνονται σε νέα προϊόντα και νέους προορισμούς, που έχουν και την όρεξη και την ευκαιρία να αναπτυχθούν. Ο τουρισμός πόλεων είναι ένας από αυτούς. Οπως ανέφερε ο Ρέτσος, στην ίδια συνέντευξη, είναι λάθος να μιλάμε για υπερτουρισμό στην Αθήνα αυτή τη στιγμή. Η Πράγα με 1.300.000 κατοίκους έχει 8 εκατομμύρια τουρίστες τον χρόνο, η Αθήνα με 4,5 εκατομμύρια κατοίκους έχει 5 εκατομμύρια τουρίστες τον χρόνο. Στην Πράγα όμως ο τουρισμός είναι 12 μηνών, στην Αθήνα ουσιαστικά ξεκινάει τον Μάιο και τελειώνει τον Οκτώβριο.

Το θέμα οπότε δεν είναι η χωρητικότητα, αλλά οι υποδομές και συνολικά όλα τα στοιχεία που συνθέτουν το τουριστικό προϊόν που έχεις δημιουργήσει. Σε αυτή την προσπάθεια δεν μπορεί να μένει πίσω το κράτος και οι υποδομές του. Κανονικά θα έπρεπε να προηγείται του ιδιωτικού τομέα δημιουργώντας τις προϋποθέσεις βελτίωσης του μοντέλου. Αλλά τουλάχιστον να ακολουθεί. Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι δεν κάναμε ποτέ μια σοβαρή συζήτηση για το τι έργα θέλουμε, που θα βοηθήσουν τον τουρισμό και κυρίως με ποιον στόχο.

Γενικά χρειάζεται να ξαναδούμε τα πάντα και να τα βγάλουμε από τον «αυτόματο πιλότο» των εύκολων εσόδων. Δεν αρκεί ο πολιτισμός, πρέπει να τον «παντρεύεις» με τη μοντέρνα ζωή. Κυρίως αν θέλουμε περισσότερα έσοδα, πρέπει να δούμε ποια είναι η απόλυτη εμπειρία για τον τουρίστα και όχι για τον κάτοικο του προορισμού, που πιθανώς να έχει διαφορετικές ανάγκες.