Η Ιταλία «καίει» και την ελληνική οικονομία – Οι φόβοι και οι προσδοκίες

Εφιάλτης από την Ιταλία τρομάζει την κυβέρνηση και την ελληνική οικονομία. Ο φόβος μιας γενικευμένης ακυβερνησίας με την αδυναμία να συσταθεί κυβέρνηση αλλά κυρίως οι θέσεις και το πρόγραμμα που προωθεί η Λέγκα και το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, έχει βάλει σε σκέψεις όλη την Ευρώπη.

Αλλά και την Ελλάδα η οποία έχει την ατυχία να ετοιμάζει την έξοδό της από το μνημόνιο στις 20 Αυγούστου και βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα εξωγενή κίνδυνο που αυτή την ώρα δεν είναι σε θέση να εκτιμηθεί. Κυρίως πόση ζημιά θα προκαλέσει στην προσπάθεια για «καθαρή» έξοδο και για δανεισμό από τις αγορές με χαμηλά επιτόκια.

Το θέμα της Ιταλίας απασχόλησε εκτενώς το χθεσινό υπουργικό συμβούλιο και η γενική κατεύθυνση που δόθηκε είναι να είναι οι υπουργοί και τα στελέχη πολύ προσεκτικά στις δηλώσεις τους και στις υποσχέσεις που δίνονται. Κυρίως να ακολουθείται μια γραμμή χωρίς δεσμεύσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ρήξη με τους δανειστές ή σε εκτροχιασμό της οικονομίας.

Είναι γεγονός ότι και οι Βρυξέλλες θέλουν να κλείσουν το ταχύτερο τις εκκρεμότητες με την Ελλάδα, προκειμένου να μην έχουν «δίδυμο τέρας» να αντιμετωπίσουν και να επικεντρωθούν έτσι στις εξελίξεις στην Ιταλία.

Τα μέτρα για το χρέος

Όμως, η αγωνία όλων βρίσκεται στα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους που πρέπει να δρομολογηθούν μετά τις 21 Ιουνίου. Ενδεχόμενη οικονομική αναταραχή στην Ιταλία και την Ευρώπη γενικότερα μπορεί να αναβάλει τις αποφάσεις και να φέρει ακόμη μεγαλύτερες πιέσεις στα ομόλογα. Κάτι που προφανώς θα μετατρέψει σε απαγορευτική οποιαδήποτε σκέψη για έξοδο στις αγορές καθώς το κόστος θα είναι δυσβάσταχτο.

Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, εκτός της οικονομικής κρίσης στην Ιταλία, φοβούνται και για νέες πολιτικές αναταράξεις, με μια πιθανή νέα προσφυγή στις κάλπες η οποία θα μπορούσε να συνδυαστεί και με κάλπες στην Ελλάδα. Οι «δίδυμες εκλογές» είναι ένα γεγονός που θέλουν να αποφύγουν στις Βρυξέλλες, όμως, κανείς δεν θα μπορούσε να το αποκλείσει σε δύο χώρες με εύθραυστες οικονομίες.

Με το βλέμμα στραμμένο λοιπόν στην ιταλική πολιτική σκηνή και στο πώς οι εξελίξεις θα μπορούσαν να πλήξουν μια από τις ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου. Η οποία, ωστόσο, κλυδωνίζεται εξαιτίας του υψηλού δημόσιου χρέους αλλά και της αύξησης των επιτοκίων λόγω του οικονομικού προγράμματος που θέλουν να προωθήσουν οι νικητές των εκλογών.

Χθες η Fitch Ratings σε ανάλυσή της τόνιζε ότι αυξάνονται οι κίνδυνοι στο πιστωτικό προφίλ της χώρας. Όπως εκτιμά, η υλοποίηση των βασικών δημοσιονομικών δεσμεύσεων θα αυξήσει σημαντικά το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης από το 2,3% του ΑΕΠ το περασμένο έτος. Τα μέτρα που προτείνονται για την ενίσχυση των εσόδων δεν αναμένεται να καλύψουν το κενό αυτό και το πρόγραμμα δεν είναι συμβατό με τον δηλωμένο στόχο της νέας κυβέρνησης για μείωση του δημόσιου χρέους.

Μεγάλο έλλειμμα

Ο οίκος περιμένει το δημοσιονομικό έλλειμμα το επόμενο έτος να είναι υψηλότερο του 2% του ΑΕΠ που είχε προβλέψει στην προηγούμενη αξιολόγηση (τον Μάρτιο).

Σημειώνει παράλληλα ότι το ιδιαίτερα υψηλό δημόσιο χρέος στο 131,8% του ΑΕΠ στα τέλη του 2017, αποτελεί βασικό περιοριστικό παράγοντα για την αξιολόγηση της χώρας. Η Fitch προειδοποίησε ότι το πρόγραμμα των Πέντε Αστέρων και της Λέγκας, αν υλοποιηθεί θα αυξήσει τον κίνδυνο για την περαιτέρω αύξηση του δημόσιου χρέους και μιας αποσταθεροποιητικής αντίδρασης από οικονομικούς φορείς και τις χρηματοοικονομικές αγορές,

Χθες, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αρμόδιος για το ευρώ Βάλντις Ντομπρόβσκις κάλεσε την νέα κυβέρνηση της Ιταλίας, να ακολουθήσει «μια λογική δημοσιονομική πολιτική», σε συνέντευξή του που δημοσιεύθηκε σήμερα στη γερμανική εφημερίδα Ηandelsblatt.

«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για λόγους αρχής δεν εμπλέκεται στην εθνική πολιτική των κρατών. Όμως για εμάς είναι σημαντικό, η νέα ιταλική κυβέρνηση να διατηρήσει σταθερή την πορεία και να ακολουθήσει μια λογική δημοσιονομική πολιτική», επεσήμανε ο Ντομπρόβσκις, υπογραμμίζοντας ότι «η Ιταλία είχε το μεγαλύτερο δημόσιο χρέος στην ευρωζώνη μετά την Ελλάδα».

Οι φόβοι για την ευρωπαϊκή οικονομία και ιδιαίτερα για την Ελλάδα αποτυπώθηκαν και στην κίνηση της αγοράς ομολόγων. Για την Ελλάδα καταγράφεται σημαντική επιδείνωση με τα ομόλογα να δέχονται ισχυρές πιέσεις μεταξύ 4,59% με 5,22% από 10 έως 25 χρόνια. Σημαντικές ρευστοποιήσεις σημειώνονται και στα ομόλογα της Νοτίου Ευρώπης λόγω Ιταλίας με το 10ετές ιταλικό 2,41% από 1,96% πριν λίγες ημέρες και το Πορτογαλικό στο 2% από 1,68% πριν λίγες ημέρες.

Το 10ετές ιταλικό ομόλογο εκτινάχθηκε στο 2,41%, σχεδόν μία μονάδα πάνω μέσα σε λίγες ημέρες.

Ετσι, λοιπόν, η Ελλάδα βρίσκεται ουσιαστικά σε ένα «λάκκο λεόντων» σε ό,τι αφορά την έξοδό της στις αγορές με σχετικά υποφερτό επιτόκιο.

Από τη μια οι εξελίξεις στην Ιταλία κι από την άλλη η απειλή αποχώρησης του ΔΝΤ από το πρόγραμμα μπορεί να καταστήσουν απαγορευτική οποιαδήποτε σκέψη για δανεισμό από τις αγορές και να επαναφέρουν τα σενάρια της πιστωτικής γραμμής που η κυβέρνηση έχει αποκλείσει κατηγορηματικά.

Ιταλία όπως Ελλάδα;

«Υπάρχει κάτι το ανησυχητικό, ναι», παραδέχθηκε σήμερα πριν από την έναρξη υπουργικής συνόδου στις Βρυξέλλες η επίτροπος Εμπορίου Σεσίλια Μάλστρομ.

Το ευρώ παρέμενε σήμερα υπό πίεση απέναντι στο δολάριο, αφού έφθασε χθες στο χαμηλότερό του επίπεδο από τα μέσα Νοεμβρίου.

Χθες, το χρηματιστήριο του Μιλάνου υποχώρησε κατά ,152%, ενώ το spread των δεκαετών ομολόγων συνέχισε την ανοδική του πορεία για να διαμορφωθεί στις 186 μονάδες (+55μονάδες σε διάστημα μικρότερο της μίας εβδομάδας).

«Τα προβλήματα της Ιταλίας ήταν και είναι μεγάλα» γράφουν οι «Times» του Λονδίνου.

«Αυτό που αποτέλεσε έκπληξη ήταν το γεγονός ότι δεν ήταν η Ιταλία αλλά η Ελλάδα αυτή που απείλησε την ευρωζώνη μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Τώρα η Ιταλία συνιστά κίνδυνο για το ευρώ – και η Ευρώπη πρέπει να κάνει κάτι γι’ αυτό» σημειώνει η βρετανική εφημερίδα, όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Το πρόγραμμα της ιταλικής κυβέρνησης συνασπισμού συμπεριλαμβάνει μαζικές απελάσεις 500.000 παράνομων μεταναστών, εθνικό κατώτατο εισόδημα και προσέγγιση στη Ρωσία του Πούτιν.

Το εν λόγω πρόγραμμα χαρακτηρίζεται λιγότερο ως κυβερνητικό μανιφέστο και περισσότερο ως έκκληση για βοήθεια, στηριζόμενο και από τους ψηφοφόρους που έχουν χάσει την ελπίδα τους.

Η Ιταλία καταρρέει και πολλά από τα προβλήματά της ανάγονται στη μοιραία απόφασή της να συμμετάσχει στο ευρώ το 1999. Δεν χρειαζόταν μια αυστηρή ερμηνεία κανόνων που ισχύουν για τα μέλη για να συμπεράνει κανείς ότι η Ιταλία δεν θα έπρεπε να είχε εισέλθει στο καθεστώς του ενιαίου νομίσματος. Το χρέος της ανερχόταν στο διπλάσιο από το όριο του 60% επί του ΑΕΠ όπως προβλεπόταν από τη συνθήκη του Μάαστριχτ.

Ωστόσο, εκείνη την περίοδο ήταν αδιανόητο να αποκλειστεί ένα από τα ιδρυτικά μέλη του πλέον φιλόδοξου εγχειρήματος της ΕΕ…

Σήμερα το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας είναι κατώτερο σε σχέση με το 1999. Οι ημέρες της βιομηχανικής υπερδύναμης (Γερμανία και Ιταλία αντιπροσώπευαν το ήμισυ της βιομηχανικής ευρωπαϊκής παραγωγής) αποτελούν πλέον μακρινή ανάμνηση. Ενώ η Γερμανία ευημερούσε η Ιταλία φτώχαινε και η ηγετική της θέση ως παραγωγού λευκών οικιακών συσκευών χάθηκε.

Η Fiat δεν κυριαρχεί πια στην ευρωπαϊκή αγορά αυτοκινήτου και η ανεργία της χώρας κυμαίνεται στο 11% με την ανεργία των νέων να κινείται στο 32%.