Μόνιμη στρατιωτική βάση στην Κύπρο επιθυμεί η Αγκυρα

Τη δημιουργία και διατήρηση στρατιωτικής βάσης στο τουρκοκυπριακόκρατίδιο τής υπό προαγωγή Ενωμένης Κυπριακής Ομοσπονδίας, ως μέρος «μονομερούς εγγυοδοσίας», προσπαθεί να προβάλει τώρα η Αγκυρα. Την οποία και προβάλλει ως sine qua non προϋπόθεση συμβιβαστικής διεξόδου για το Κυπριακό, όπως σημειώνουν Τα Νέα.

Ιδέα που διακινείται σε κάποιες ενδιαφερόμενες πρωτεύουσες που διαμεσολαβούν, κυρίως Λονδίνο και Ουάσιγκτον. Των οποίων η θέση δεν έχει διασαφηνισθεί επαρκώς ως προς το θέμα της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων, που αποτελεί σήμερα (μαζί με αυτό των συμμετοχών στη Διάσκεψη της Γενεύης) τον γόρδιο δεσμό των εξελίξεων.

Με τα Ηνωμένα Εθνη να μην αποκρύπτουν φόβους για ενδεχόμενο αδιέξοδο, αν δεν υπάρξουν αποφασιστικές πρωτοβουλίες για υπέρβαση αυτών των κομβικών –όπως χαρακτηρίζονται –ζητημάτων.

Να σημειωθεί εν προκειμένω ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέφυγε να διαψεύσει την αποκάλυψη των «ΝΕΩΝ» (την περασμένη βδομάδα) για συμβιβαστική αμερικανική φόρμουλα ως προς τις Εγγυήσεις, παρά τις επίμονες δημοσιογραφικές ερωτήσεις. Κι αυτό, ενώ τις επόμενες ημέρες και με παρέμβαση του ίδιου του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν θα ενεργοποιηθούν αποφασιστικότερες διαβουλεύσεις, με στόχο ακριβώς να υπάρξει διέξοδος.

Προκειμένου να μη ναυαγήσουν οι διαδικασίες για τη Διάσκεψη της Γενεύης, πριν καν αυτή πραγματοποιηθεί. Ο αμερικανός αντιπρόεδρος (που «έχει πάρει πάνω του» το ζήτημα) επικοινώνησε ήδη την περασμένη Παρασκευή τηλεφωνικά, τόσο με τον κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη όσο και με τον κατοχικό ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Μουσταφά Ακιντζί, τους οποίους και παρότρυνε «να μην κάνουν πίσω» (sic) μετά τα «όσα έχουν επιτύχει ήδη». Επισείοντας τους κινδύνους που συνεπάγεται το τυχόν αδιέξοδο για όλες τις πλευρές, λόγω των προφανών υποτροπών που θα ανακύψουν.

Να λεχθεί ότι όλες οι προσπάθειες τώρα επικεντρώνονται στη διευθέτηση συνάντησης του τούρκου προέδρου με τον έλληνα πρωθυπουργό. Προς τους οποίους και τις επόμενες λίγες ημέρες θα ασκηθούν ανάλογες πιέσεις, προκειμένου να επιτύχουν επαρκείς συγκλίσεις στα μείζονα ζητήματα, στα οποία οι δύο χώρες εμπλέκονται άμεσα. Δηλαδή τις Εγγυήσεις. Με τη Βρετανία ως τρίτο σκέλος να τηρεί στάση αναμονής, για να παρέμβει. Και της οποίας μόνος στόχος είναι η διατήρηση των «κυρίαρχων εδαφών» της. Μέρος των οποίων ήδη έχει διαμηνύσει ότι μπορεί να αποδώσει στους Κυπρίους, προκειμένου να καταλήξουν ως προς το Εδαφικό.

Και είναι ακριβώς κατά το πρότυπο των βρετανικών βάσεων που η Αγκυρα θέλει να δημιουργήσει δική της, στοχεύοντας στη μονιμοποίηση της στρατηγικής παρουσίας της στη Μεγαλόνησο. Την οποία θεωρεί de facto προγεφύρωμα. Ως μέρος των ευρύτερων σχεδιασμών της στην περιοχή. Το σημαντικότερο: η Αγκυρα (διά του ιδίου του Ταγίπ Ερντογάν) έχει διαμηνύσει στους παρεμβαίνοντες (και πρωτίστως στις ΗΠΑ) ότι θέλει το σύστημα εγγυήσεων, όχι μόνο σε ό,τι αφορά τους Τουρκοκυπρίους αλλά επιπροσθέτως για την ασφάλεια της ίδιας! Οτι δηλαδή δεν θα υπάρξουν συνθήκες που θα θέσουν σε κίνδυνο «το μαλακό της υπογάστριο». Με χρησιμοποίηση δηλαδή του κυπριακού εδάφους εις βάρος της ίδιας, αν διαφοροποιηθούν οι περιφερειακές συγκυρίες.

Πέραν αυτών, εκκρεμούν οι λεπτομέρειες της εδαφικής κατανομής, με την έννοια της επίλυσης των ποσοστών και των γραμμών που θα οριοθετούν τις δύο πολιτειακές μονάδες της ομοσπονδίας. Οπου, ενώ υπάρχει κατ’ αρχήν συμφωνία για τα ποσοστά (με την τουρκοκυπριακή πλευρά να αποδέχεται και να κρατά το 29+ %), εν τούτοις η ποιοτική παράμετρος προκαλεί κρίσιμες διαφορές. Οι οποίες αυτή τη στιγμή επικεντρώνονται στην κωμόπολη Μόρφου. Που για μεν την ελληνική πλευρά είναι αδιαπραγμάτευτη, για δε την τουρκοκυπριακή, κόκκινη γραμμή. Κάτι που αν δεν επιλυθεί εκ προοιμίου, δεν μπορεί και δεν θα προχωρήσει καθόλου η Πενταμερής ή Πολυμερής.

Τέλος, η Αγκυρα δεν αποδέχεται την παρουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας ως ενός από τα μέρη της Διάσκεψης. Ιδιαίτερα αν την Τουρκία αντιπροσωπεύσει ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν, όπως διαμηνύουν κύκλοι του. Και που ακόμη και προ ημερών εξεμάνη και μόνο με την ύπαρξη της σημαίας του κυπριακού κράτους. Ενώ η ελληνική πλευρά θεωρεί αδιανόητη την απουσία της. Κι αυτό προκαλεί μείζον ζήτημα, που τα Ηνωμένα Εθνη προσπαθούν να επιλύσουν με διάφορες αλχημείες. Ανεπιτυχώς μέχρι στιγμής. Αλλά τονίζοντας πάντοτε ότι ο πρόεδρος του κυπριακού κράτους θα είναι παρών ως ηγέτης της ελληνοκυπριακής πλευράς.

Κι αυτό προκαλεί προβληματισμό στην Λευκωσία, που ήδη αποβαίνει δέκτης σοβαρών πιέσεων, ώστε «να βάλει νερό στο κρασί της». Και προς αυτή την κατεύθυνση οφείλονται και οι όλο και συχνότερες παρεμβάσεις της Ουάσιγκτον. Ειδικότερα του αντιπροέδρου Μπάιντεν. Και με τη συνεχή και στυγνή παρέμβαση της Βικτόρια Νούλαντ, η οποία ζητά ρεαλιστικότερες συμπεριφορές για να διασωθεί η «ύστατη ευκαιρία», όπως χαρακτηρίζει την παρούσα διαδικασία κατά τις επαφές της.

Α.Λυκαύγης