Βίκυ Βολιώτη: «Το μεγαλύτερο ταμπού μιας γυναίκας η απόφασή της να μη γίνει μητέρα»

Έχετε ασχοληθεί με Αριστοφάνη, Ευριπίδη και τώρα με Αισχύλο, με την Ορέστεια να συνθέτει το «Μαύρο Αίμα» στο οποίο πρωταγωνιστείτε. Μιλήστε μας για το ρόλο σας, αλλά και για το βασικό στοιχείο που θίγει η παράσταση…
Η παράσταση “Μαύρο αίμα” έχει ως ακρογωνιαίο λίθο την Ορέστεια του Αισχύλου. Ένα έργο που γράφτηκε για να επικυρώσει το πέρασμα από την μητριαρχία στην πατριαρχία. Η παράσταση επιθυμεί να φωτίσει τις διαφορετικές ιδεολογίες των δύο αυτών κοινωνικών μοντέλων και να εστιάσει στην αναπόφευκτη σύγκρουσή τους.

Το «Μαύρο Αίμα» είναι το πρόσωπο μιας γυναίκας. Ποιο είναι το προφίλ εκείνο που υιοθετείτε μέσα στο έργο;
Η Κλυταιμνήστρα, ως τελευταία εκπρόσωπος της μητριαρχίας, προσπαθεί να κρατήσει ζωντανό τον κόσμο στον οποίο ανήκει. Οι μητριαρχικές κοινωνίες ήταν κοινωνίες που στηρίζονταν στην ειρηνική συνύπαρξη των μελών της, στην ισότητα μεταξύ των μελών της, στην ελεύθερη διακίνηση των αγαθών, στην ισότιμη σχέση με τη φύση, στο ηθικό δίκαιο. Με το θάνατο της Κλυταιμνήστρας πέθανε κι αυτό το αξιακό σύστημα που επικράτησε επί χιλιάδες χρόνια και στη θέση του ήρθε το νέο, πατριαρχικό, κοινωνικό μοντέλο που έχουμε μέχρι σήμερα.

Πώς χτίζει ο άντρας έναν ολόκληρο πολιτισμό πάνω στην περιφρόνηση της γυναίκας;
Η Κλυταιμνήστρα είναι φορέας μίας ιδεολογίας έτσι δεν μπορεί να ερμηνευτεί με ψυχολογικούς όρους. Η ερμηνεία του ρόλου καθορίζεται από την άποψη της παράστασης για το πρόσωπο της Κλυταιμνήστρας ως φορέας αυτής της ιδεολογίας.

Ανθρωπολόγοι, κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι συμφωνούν ότι η κυριαρχία της μητριαρχίας για χιλιάδες χρόνια οφειλόταν στο γεγονός ότι οι άνδρες δεν γνώριζαν τη συμμετοχή τους στην αναπαραγωγή του είδους. Έτσι υπήρχε θρησκευτικό δέος απέναντι στη γυναίκα που γεννούσε. Όταν έγινε αντιληπτή η “συμβολή” του, ο άντρας θέλησε να αποκαταστήσει τον εαυτό του. Για να γίνει αυτό έπρεπε να υποβιβάσει την μέχρι πρότινος αγιοποιημένη γυναίκα και να επιβληθεί. Έπρεπε με βίαιο τρόπο να αντιστρέψει τους όρους και να επιβάλλει την εξουσία του σε όλους τους τομείς, να φέρει νέες ιδέες και αξίες. Με αυτή την έννοια χτίστηκε ένας ολόκληρος πολιτισμός πάνω στην περιφρόνηση της γυναίκας.

Η παράσταση θα λέγατε ότι διακρίνεται από κάτι το προφητικό;
Η παράσταση αναρωτιέται μήπως θα ήταν ενδιαφέρον σήμερα, που η ανθρωπότητα έχει φτάσει σε τέλμα, να επανεξετάσουμε το αξιακό μας σύστημα. Η πατριαρχία χρησιμοποιεί τον πόλεμο ως μέσο επιβολής, θεωρεί την ατομική ιδιοκτησία ως υπέρτατο αγαθό και την εξουσία ως όπλο επικράτησης του ενός έναντι του άλλου. Ίσως θα μας βοηθούσε να βγούμε από το τέλμα αν αφουγκραζόμασταν τον κόσμο της Κλυταιμνήστρας.

Ποιο είναι το στοιχείο εκείνο που σας απωθεί στην ηρωίδα;
Στην Κλυταιμνήστρα της παράστασης “Μαύρο αίμα” δεν με απωθεί τίποτα. Είναι ένα πλάσμα που περήφανα μάχεται για τον κόσμο της όπως ένα ζώο υπερασπίζεται μέχρι θανάτου τα μικρά του.

Δεδομένου ότι έχετε ασχοληθεί με το αρχαίο δράμα, ποια θα λέγατε ότι είναι η αγαπημένη σας τραγική ηρωίδα και με ποια ταυτίζεστε;
Τα έργα του αρχαίου δράματος μιλούν για το δίκαιο, τη σχέση μας με το θείο, τη σχέση ατόμου και κοινωνικού συνόλου, το ηθικό δίκαιο, το χρέος και την ελεύθερη βούληση. Και στο αρχαίο δράμα όλοι οι ρόλοι είναι φορείς ιδεών. Με αυτήν την έννοια ταυτίζομαι με όλους τους ρόλους – ανδρικούς και γυναικείους – γιατί μιλούν για πράγματα που μας απασχολούν όλους.

Υπάρχουν, πιστεύετε, και σήμερα ταμπού που να συνοδεύουν το ρόλο της μητέρας;
Νομίζω ότι το μεγαλύτερο ταμπού που αντιμετωπίζει μία γυναίκα σήμερα είναι η απόφασή της να μη γίνει μητέρα. Η ελεύθερη διαχείριση του σώματος της και η απόφασή της να μην γεννήσει είναι κάτι που η κοινωνία θεωρεί « ύποπτο».

Η αιμομιξία ή η δολοφονία της μητέρας είναι το αληθινό προπατορικό αμάρτημα;
Η δολοφονία της μητέρας είναι πολύπλοκη υπόθεση. Είναι επίθεση αυτοκαταστροφική. Είναι εκμηδένιση της ταυτότητας του ανθρώπου ακόμα κι όταν είναι απελευθερωτική γιατί με τη δολοφονία της μητέρας αποφασίζει κανείς να εξαλείψει το σημείο αναφοράς του αφού από εκεί καταγόμαστε.

Η παράσταση πραγματεύεται το θέμα της μητριαρχίας. Εάν σας έλεγαν να φωτογραφίσετε τον μεγαλύτερο «εχθρό» της πατριαρχικής κοινωνίας, ποιον θα φωτογραφίζατε;
Ο μεγαλύτερος εχθρός της πατριαρχίας είναι η ίδια η ιδεολογία της. Η ανθρωπότητα κινδυνεύει από τον εαυτό της. Ο ίδιος ο άνθρωπος έχει φέρει τον κόσμο στο χείλος της καταστροφής με τις ενέργειες του. Η ιδεολογία μας πιστεύει στην καταστροφή. Είτε αυτό σημαίνει καταστροφή της φύσης είτε καταστροφή του συνανθρώπου μας.

Εάν σας πρότειναν να επιλέξετε ανάμεσα σε έναν κωμικό ρόλο στο θέατρο και σε έναν δραματικό στην τηλεόραση, τι θα επιλέγατε;
Οι ρόλοι, είτε δραματικοί είτε κωμικοί, είναι όλοι ενδιαφέροντες όταν τα έργα και οι συνεργασίες είναι καλές. Και αυτό ισχύει και για το θέατρο και για την τηλεόραση. Έτσι, στο ερώτημα που μου θέτετε, αν είναι ωραίοι οι ρόλοι, αν είναι καλά τα έργα και οι συνεργάτες θα επέλεγα και τους δύο!

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου