Συμφωνία στην Ευρωζώνη για το σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης χρέους

Μπορεί οι -πρώτες- αντιδράσεις των αγορών να είναι θετικές και οι δηλώσεις των Ευρωπαίων ηγετών να είναι σε πανηγυρικούς τόνους, ωστόσο θα πρέπει να περάσουν μερικές εβδομάδες και να διευκρινιστούν κρίσιμες «λεπτομέρειες» για το «κούρεμα» 50% του χρέους που κατέχουν ιδιώτες, την κεφαλαιακή στήριξη των τραπεζών και τον ρόλο του μηχανισμού ευρωστήριξης EFSF.

Το νέο πρόγραμμα για την Ελλάδα εκτιμάται ότι θα είναι ύψους 100 + 30 δισ. ευρώ, ο EFSF «θωρακίζεται» με 1 τρισ. ευρώ, ενώ οι τράπεζες ενισχύονται με πρόσθετα κεφάλαια και εγγυήσεις ώστε να αποτραπούν φαινόμενα πανικού, κυρίως από την πλευρά των καταθετών.

Έπειτα από δεκάωρες διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο της κρίσιμης ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής των Βρυξελλών, ο πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί έκανε λόγο για «αξιόπιστη» και «φιλόδοξη» συμβιβαστική λύση, ενώ η γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου μίλησε για «σημαντική πρόοδο».

«Από τώρα, προτίθεμαι να εισηγηθώ στο διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ την καταβολή της επόμενης δόσης του δανείου» στην Ελλάδα», δήλωσε η Κριστίν Λαγκάρντ σε ανακοίνωσή της, υπογραμμίζοντας ότι είναι «μείζονος σημασίας» η εφαρμογή «των οικονομικών μεταρρυθμίσεων που δέχτηκε» η Αθήνα.

«Πιστεύω ότι κατορθώσαμε να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες και ότι πράξαμε ό,τι έπρεπε να πράξουμε για το ευρώ», δήλωσε από την πλευρά της η Άνγκελα Μέρκελ.

Η συμφωνία των Βρυξελλών «έσωσε το ευρώ», τόνισε ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Φρανσουά Μπαρουέν. «Φυσικά και υπήρξε κίνδυνος έκρηξης. Η συστημική κρίση που περνάμε είναι απίστευτη», πρόσθεσε.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατόρθωσαν να άρουν το αδιέξοδο ως προς ένα κεντρικό σημείο του συστήματος άμυνας απέναντι στην κρίση η οποία αποσταθεροποιεί το κοινό νόμισμα εδώ και δύο χρόνια: την απομείωση τμήματος του ελληνικού χρέους που κατέχουν οι πιστωτές της Ελλάδας.

Η συμφωνία η οποία επετεύχθη με τις τράπεζες αφορά τη μείωση κατά 50% της αξίας των ελληνικών ομολόγων που κατέχουν, ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ επί συνολικού χρέους ύψους 350 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ο διευθύνων σύμβουλος του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF) Τσαρλς Νταλάρα, σημείωσε ότι δεν έχει προσδιορισθεί ακόμη η καθαρή παρούσα αξία της ζημιάς για τους ομολογιούχους, προσθέτοντας ότι το IIF θα χρειασθεί να συνεχίσει τη συνεργασία του με τις αρχές «για να διαμορφώσει μία συγκεκριμένη εθελοντική συμφωνία».

Στο ανακοινωθέν της συνόδου κορυφής αναφέρεται ότι «οι χώρες της Ευρωζώνης θα συμβάλλουν στο πακέτο της συμμετοχής των ιδιωτών επενδυτών με το ποσό των 30 δισ. ευρώ».

Αυτή η αναφορά σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να δανεισθεί το ποσό των 30 δισ. ευρώ από το
Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ), με το οποίο θα εγγυηθεί την πληρωμή των νέων ομολόγων που θα πάρουν εθελοντικά οι ιδιώτες επενδυτές.

Η Ελλάδα θα λάβει επίσης νέα δάνεια από την Ευρώπη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ μέχρι το τέλος του 2014, στο πλαίσιο ενός προγράμματος που αντικαθιστά το πακέτο των 109 δισεκατομμυρίων ευρώ που είχε αποφασισθεί στις 21 Ιουλίου.

Τα χρηματιστήρια και το ευρώ αντέδρασαν θετικά στις ανακοινώσεις των Βρυξελλών και
βρίσκονται σε ανοδική πορεία.

Η Άνκελα Μέρκελ, ο Νικολά Σαρκοζί και η Κριστίν Λαγκάρντ αναγκάσθηκαν να επέμβουν προσωπικά κατά τη διάρκεια της νύκτας για την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης με τις τράπεζες, την ώρα που οι συνομιλίες είχαν περιέλθει σε αδιέξοδο.

Η Γερμανία άσκησε ασφυκτικές πιέσεις, απαιτώντας «κούρεμα» άνω του 50% των ελληνικού χρέους και απειλώντας τις τράπεζες με την επιβολή υποχρεωτικής αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους.

Η Γαλλία και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ήταν αντίθετες με την εκδοχή αυτή, από τον φόβο ενός φαινομένου ντόμινο σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Σε αντάλλαγμα για τις απώλειες των τραπεζών, επετεύχθη συμφωνία για την ανακεφαλαιοποίηση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που θα έχουν ανάγκη.

Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή εκτιμά ότι οι ανάγκες θα ανέλθουν σε 106 δισεκατομμύρια ευρώ, ωστόσο οι αγορές θεωρούν ότι θα είναι πολύ μεγαλύτερες. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κάνει λόγο για 200 δισεκατομμύρια ευρώ.

Οι χώρες της ευρωζώνης αποφάσισαν επίσης την ενίσχυση του ενεργητικού του
Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στο 1 τρισ. ευρώ σε πρώτο στάδιο, ώστε να προληφθεί η περαιτέρω μετάδοση της κρίσης χρέους στην Ισπανία και την Ιταλία.

Οι χώρες της ευρωζώνης επέλεξαν έναν μηχανισμό που θα επιτρέψει την αύξηση των
πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας χωρίς να αυξηθεί η συμβολή των χωρών, μέσω μόχλευσης, η οποία συνίσταται στην εφαρμογή ενός συστήματος εγγύησης πιστώσεων για να εξασφαλισθεί ένα μέρος των δυνητικών ζημιών για τους επενδυτές, ως κίνητρο για την αγορά χρέους χωρών που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες.

Στον υπάρχοντα μηχανισμό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα προστεθεί ένα «εργαλείο» («όχημα ειδικού σκοπού»), συνδεδεμένο με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο φιλοδοξεί να δέχεται τη συμβολή αναδυομένων οικονομικών δυνάμεων, όπως η Κίνα.

Προς το παρόν, δεν είναι δυνατή η αποτίμηση αυτού του συμπληρωματικού μηχανισμού.

Η ενίσχυση του ενεργητικού του Ευρωπαϊκού Ταμείου δεν είναι βέβαιο ότι θα κατευνάσει τις αγορές που περίμεναν διπλάσιο ποσό.

Η οριστικοποίηση των λεπτομερειών που αφορούν το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα γίνει κατά τη διάρκεια συνόδου των ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών μέσα στο Νοέμβριο.

Το τελευταίο τμήμα του συστήματος για την αντιμετώπιση της κρίσης αφορά την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία θα συνεχίσει να υποστηρίζει χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες, μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων στις αγορές, ώστε να προληφθεί η εκτίναξη των επιτοκίων.

Χρυσοί κανόνες

Οι χώρες της ευρωζώνης είναι αισιόδοξες ότι μέχρι το τέλος του 2012 θα έχουν υιοθετήσει τους δημοσιονομικούς «χρυσούς κανόνες» για να συμπεριλάβουν στις νομοθεσίες τους τον στόχο εξισορρόπησης των προϋπολογισμών, σύμφωνα με το τελικό ανακοινωθέν της συνόδου κορυφής των Βρυξελλών.

Ανάμεσα στα μέτρα που προβλέπονται για την ενίσχυση της κοινής δημοσιονομικής πειθαρχίας της νομισματικής ένωσης είναι «η υιοθέτηση από κάθε κράτος-μέλος κανόνων για το ισοζύγιο του προϋπολογισμού, ενσωματώνοντας μέχρι το τέλος του 2012 το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης στη νομοθεσία τους, κατά προτίμηση σε συνταγματικό επίπεδο ή κάτι ανάλογο», τονίζεται στο κείμενο της ανακοίνωσης.

Η Γαλλία και η Γερμανία είχαν ζητήσει ήδη από τον Αύγουστο όλες οι χώρες της ζώνης του ευρώ να θεσπίσουν κανόνες που θα επιβάλλουν να ορίζονται τα όρια των χρεών και των ελλειμμάτων στο Σύνταγμά τους. Το νομοσχέδιο αυτό ισχύει ήδη στη Γερμανία από το 2009.

Οι χρυσοί αυτοί κανόνες είναι από τα βασικά επιχειρήματα που χρησιμοποιούν τα κράτη της ευρωζώνης για να αποδείξουν στις αγορές την αποφασίστηκότητά τους να αντιμετωπίσουν αποφασιστικά τα ελλείμματα και να μειώσουν ο χρέος.

Η Ισπανία έχει υιοθετήσει αυτόν τον χρυσό κανόνα από τον Σεπτέμβριο, αλλά η Γαλλία δεν το έχει κάνει εξαιτίας της αντίρρησης της αντιπολίτευσης που κάνει λόγο για «πολιτική παγίδα» λιγότερο από ένα χρόνο πριν από τις προεδρικές εκλογές.

Στην Ιταλία το υπουργικό συμβούλιο υιοθέτησε τον Σεπτέμβριο ένα νομοσχέδιο που αφορά τον συγκεκριμένο χρυσό κανόνα, αλλά θα πρέπει να ψηφιστεί από το κοινοβούλιο.

Εκτός ευρωζώνης, η Ελβετία έχει υιοθετήσει ένα τέτοιο κανόνα, ενώ η Βρετανία ακολουθούσε τις βασικές αρχές του από το 1997 ως το 2007.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ