Διαφυλάξτε την υγεία των μικρών μαθητών

Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς οι ‘πονοκέφαλοι’ των γονέων πολλαπλασιάζονται: επιλογή σχολείου, ανανέωση του μαθητικού… οπλοστασίου (τσάντα, τετράδια, στιλό κ.λπ.), προγραμματισμός των εξωσχολικών δραστηριοτήτων (ξένες γλώσσες, αθλητισμός κ.ά.) αλλά και αντιμετώπιση της ευνόητης απροθυμίας των παιδιών να υιοθετήσουν ρυθμούς διαφορετικούς από εκείνους των διακοπών. Μέσα σε όλον αυτό τον κυκεώνα ενεργειών, δεν πρέπει να παραμελείται ο τομέας της προληπτικής ιατρικής. Πολλά από τα προβλήματα υγείας που ενδεχομένως θα εκδηλώσει ένα παιδί μπορούν να αποφευχθούν ή, τουλάχιστον, να αντιμετωπιστούν ευκολότερα όταν προκύψουν, αν έχουμε φροντίσει να λάβουμε κάποια στοιχειώδη προληπτικά μέτρα.

Τα τελευταία χρόνια, στο χώρο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης εφαρμόστηκε το μέτρο της υποχρεωτικής συμπλήρωσης του πιστοποιητικού υγείας του παιδιού στην αρχή της χρονιάς, που προϋποθέτει την κλινική εξέτασή του από έναν ή περισσότερους γιατρούς. Αυτό μπορεί να γίνει από παιδίατρο ή γενικό γιατρό, ενώ αν διαπιστωθεί κάποιο πρόβλημα, ίσως χρειαστεί παραπομπή σε γιατρό άλλης ειδικότητας.

Χρήσιμο είναι, ωστόσο, να γνωρίζουν οι γονείς ορισμένα απλά στοιχεία σχετικά με το θέμα.

Κατ’ αρχάς, στο σχολικό περιβάλλον το παιδί θα συγχρωτίζεται καθημερινά και για αρκετές ώρες με μεγάλο αριθμό άλλων παιδιών και αυτό αυξάνει τον κίνδυνο νόσησης από μεταδοτικά νοσήματα. Η πρόληψη σε αυτό τον τομέα επιτυγχάνεται κυρίως με την τήρηση του προγράμματος εμβολιασμών, όπως αυτό καθορίζεται σε συνεννόηση με τον παιδίατρο που το παρακολουθεί. Μια ματιά στο βιβλιάριο εμβολιασμών κρίνεται απαραίτητη πριν από την αρχή του Σεπτέμβρη, για να βεβαιωθείτε ότι δεν έχει παραληφθεί κάποια δόση.

Φτάνοντας στη σχολική ηλικία, το παιδί πρέπει να έχει ολοκληρώσει τον εμβολιασμό του για τα νοσήματα ιλαρά, ερυθρά, παρωτίτιδα, διφθερίτιδα, τέτανο, κοκίτη, πολιομυελίτιδα, καθώς και για τον αιμόφιλο της ινφλουέντσας τύπου Β. Είναι απαραίτητο επίσης να γίνει το εμβόλιο για την ηπατίτιδα Β και, προαιρετικά, για την ηπατίτιδα Α, ιδιαίτερα σε παιδιά που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Ακόμα κι αν έχει παραληφθεί κάποια δόση ή το παιδί δεν έχει εμβολιαστεί καθόλου για κάποιο νόσημα, υπάρχουν λύσεις και εναλλακτικά σχήματα εμβολιασμού.

Απαραίτητη είναι φυσικά και η εκπαίδευση του παιδιού στην τήρηση ορισμένων απλών αρχών ατομικής υγιεινής, όπως το πλύσιμο των χεριών με σαπούνι μετά τη χρήση της τουαλέτας ή μετά το παιχνίδι στο χώμα.

Πολύ σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση των διαφόρων προβλημάτων όρασης και η διόρθωσή τους, ιδιαίτερα μέχρι την ηλικία των έξι ετών που το μάτι συνεχίζει να αναπτύσσεται. Τα συχνότερα εμφανιζόμενα νοσήματα είναι οι αμετρωπίες (όπως ονομάζονται αλλιώς η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός) και ο στραβισμός, είτε εμφανής είτε λανθάνων (εμφανίζεται μόνο σε ορισμένες κινήσεις των ματιών). Τα παραπάνω προβλήματα, αν δεν διορθωθούν, είναι πιθανό να οδηγήσουν στην εμφάνιση αμβλυωπίας, δηλαδή στη μόνιμα χαμηλή οπτική οξύτητα για το μάτι που δεν βλέπει καλά. Πέρα από αυτό, σκεφτείτε πόσο δύσκολο είναι για ένα παιδί που δεν βλέπει καλά να παρακολουθήσει το μάθημα στην τάξη.

Πολλές φορές τα παιδιά εμφανίζουν μυοσκελετικά προβλήματα. Το πιο γνωστό από αυτά είναι η σκολίωση, κατά την οποία κάποια από τα φυσιολογικά κυρτώματα της σπονδυλικής στήλης είναι ιδιαίτερα ‘τονισμένα’, με αποτέλεσμα το παιδί να ‘γέρνει’ προς τη μια ή την άλλη πλευρά όταν το κοιτάμε από μπροστά. Αυτό πολλές φορές δεν είναι εμφανές σε ένα άπειρο μάτι, οπότε ακόμη και η απλή επισκόπηση από ένα γιατρό είναι ιδιαίτερα χρήσιμη.

Ωστόσο, δεν είναι το μόνο ορθοπεδικό πρόβλημα που μπορεί να έχει ένα παιδί που δείχνει φυσιολογικό. Υπάρχουν και άλλα όπως η ραιβοποδία και η βλαισοποδία, κατά τις οποίες τα πόδια συγκλίνουν ή αποκλίνουν αντίστοιχα σε παθολογικό βαθμό, κάτι που γίνεται εμφανές ιδιαίτερα στα γόνατα. Συχνά τα νοσήματα αυτά οφείλονται σε γενετική προδιάθεση, αλλά η κατάσταση μπορεί να επιτείνεται από λανθασμένο τρόπο στάσης και βάδισης. Για τη διόρθωσή τους ίσως αρκούν κάποιες συμβουλές ή ελάχιστα παρεμβατικές θεραπείες.

Ιδιαίτερης αναφοράς χρήζει η σχολική τσάντα, η οποία πρέπει να μεταφέρεται στην πλάτη και με τα δύο λουριά περασμένα από τους ώμους, ώστε το βάρος της να κατανέμεται όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφα. Το τελευταίο δεν πρέπει να ξεπερνά το 10% του σωματικού βάρους του παιδιού.

Η αστείρευτη ενεργητικότητα που χαρακτηρίζει τα παιδιά αυτής της ηλικίας, καλό είναι να διοχετευτεί και προς την κατεύθυνση της ενασχόλησης με τον αθλητισμό. Μεγάλη σημασία έχει η σωστή επιλογή ενδυμασίας αλλά και υποδημάτων, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες τραυματισμού κατά την άσκηση. Σε αυτό το θέμα καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε τον καθηγητή φυσικής αγωγής και να μην παρασυρθείτε από τις διαφημίσεις τέτοιων ειδών.

Σημαντικό είναι να τονίσουμε ότι ο αθλητισμός σε συνάρτηση με την ισορροπημένη διατροφή συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος της παιδικής παχυσαρκίας. Η τελευταία, πέρα από τις άμεσες αρνητικές συνέπειες που έχει στην κοινωνικότητα του παιδιού, αφού τα υπόλοιπα παιδιά τείνουν να το κοροϊδεύουν και να το απομονώνουν, έχει ενοχοποιηθεί και για την αύξηση της πιθανότητας εκδήλωσης πολλών νοσημάτων κατά την ενήλικο ζωή, όπως η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης.

Ένα στοιχείο που προβληματίζει συχνά τους γονείς είναι το ύψος των παιδιών τους, ιδιαίτερα αν αυτά υπολείπονται σε ανάπτυξη από τα συνομήλικά τους. Σημειώνουμε σε αυτό το σημείο ότι η σύγκλιση των επιφύσεων των οστών, άρα και η οριστικοποίηση του ύψους, ολοκληρώνεται συνήθως κάποια χρόνια μετά την ενηλικίωση. Επίσης, η ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων πραγματοποιείται ως επί το πλείστον κατά ώσεις και όχι με σταθερό ρυθμό. Αλλωστε, σημαντικό ρόλο παίζει και η γενετική προδιάθεση του καθενός, η οποία διαφαίνεται από το ύψος των γονέων του. Και εδώ παράγοντες όπως η σωματική άσκηση και η διατροφή έχουν σημασία, αρκεί βεβαίως να αποφεύγονται οι υπερβολές. Υπεύθυνος για τη διάγνωση της όποιας καθυστέρησης στην ανάπτυξη είναι ο παιδίατρος, ο οποίος και θα σας ενημερώσει αν υπάρχει πραγματικά πρόβλημα.

Στην αναζήτηση ενός καλύτερου επιπέδου εκπαίδευσης πολλοί γονείς επιλέγουν ένα σχολείο που απέχει αρκετά από το σπίτι τους. Η καθημερινή μετακίνηση του παιδιού από και προς το σχολείο εγκυμονεί κάποιους κινδύνους, οι οποίοι μπορούν να ελαχιστοποιηθούν, αν ληφθούν μερικά προληπτικά μέτρα. Βεβαιωθείτε ότι το σχολικό λεωφορείο έχει ζώνες ασφαλείας σε κάθε κάθισμα και ότι ο συνοδός εκπαιδεύει τα παιδιά στη χρήση τους. Αν πάλι τα παιδιά σας πηγαίνουν με τα πόδια στο σχολείο, αφιερώστε λίγο χρόνο για να τα μάθετε να κυκλοφορούν σωστά και ως πεζοί. Αν τα πηγαίνετε εσείς στο σχολείο με το αυτοκίνητό σας, τηρήστε τους κανόνες του ΚΟΚ. Είναι συχνά εκπληκτικό πόσο εύκολα τα παιδιά αφομοιώνουν τα ερεθίσματα που δέχονται από τον κόσμο και υιοθετούν τους τρόπους συμπεριφοράς των γονιών τους. Δυστυχώς, το μάθημα της κυκλοφοριακής αγωγής δεν συμπεριλαμβάνεται ακόμα στο διδακτικό πρόγραμμα, αν και η χώρα μας κατέχει σταθερά την πρώτη θέση στα τροχαία ατυχήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ενημερώστε το διδακτικό προσωπικό, αν το παιδί σας πάσχει από κάποιο χρόνιο νόσημα (π.χ., βρογχικό άσθμα, επιληψία, σακχαρώδη διαβήτη) και για το είδος της θεραπείας που ίσως λαμβάνει, καθώς και για τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν άμεσα, αν εκδηλώσει κάποια κρίση. Μη φοβάστε ότι αυτή η ενέργεια θα οδηγήσει το παιδί σας σε κάποια μορφή απομόνωσης στην τάξη· αντίθετα, θα βοηθήσει στην πιο σωστή και γρήγορη αντιμετώπιση ενός πιθανού επείγοντος περιστατικού.

Η έναρξη της σχολικής περιόδου είναι παραδοσιακά δύσκολη και για τους γονείς και για τα παιδιά. Η σωστή ενημέρωση των πρώτων για τις αλλαγές που συμβαίνουν στη ζωή των δεύτερων κατά τη διάρκειά της είναι απαραίτητη, για να ολοκληρωθεί το εκπαιδευτικό έτος και να έλθει ξανά το πολυπόθητο καλοκαίρι όσο το δυνατόν πιο απροβλημάτιστα.

Καλή σχολική χρονιά!

health.in.gr