Οξυτενή κονδυλώματα: Τα «σταφύλια» της οργής

Τα οξυτενή κονδυλώματα είναι μεταξύ των πλέον διαδεδομένων σεξουαλικά μεταδιδομένων νοσημάτων και μάλιστα με αυξητικές τάσεις. Το γεγονός ότι ο ιός του ανθρώπινου θηλώματος (HPV – Human Papilloma Virus) που προκαλεί το νόσημα ενέχεται σε διάφορες μορφές καρκίνου καθιστά το πρόβλημα πιο επιτακτικό και την ουσιαστική ενημέρωση για ένα πρόβλημα δημόσιας υγείας αναγκαία, ξεπερνώντας τα κοινωνικά ταμπού που το περιβάλλουν.

Γνωρίστε τον HPV

Οι επιστήμονες έχουν ταυτοποιήσει περισσότερα από 100 διαφορετικά στελέχη του ιού HPV, η πλειονότητα των οποίων δεν απειλεί τον άνθρωπο. Περίπου 30 εξ αυτών μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή αλλά και πάλι σχετικά λίγοι προκαλούν συμπτώματα.

Ο HPV είναι ο ίδιος ιός που προκαλεί τις μυρμηκιές. Συγκεκριμένα, τα στελέχη 2 και 4 προκαλούν τις κοινές μυρμηκιές, ο 3 τις ομαλές και ο 1 τις πελματιαίες χωρίς αυτά να είναι απόλυτα.

Πιο σημαντικές είναι οι λοιμώξεις του τραχήλου της μήτρας από τον ιό. Μπορεί να προκαλέσουν τραχηλίτιδα, την εμφάνιση θηλωμάτων, αλλά συχνά είναι εντελώς ασυμπτωματικές.

Το πρόβλημα έγκειται σε συγκεκριμένα στελέχη του HPV (16, 18, 32) που είναι δυνατόν να προκαλέσουν δυσπλασία στον τράχηλο η οποία να εξελιχτεί προς κακοήθεια. Πολύ σπανιότερα, στον άνδρα ενέχεται στην εμφάνιση καρκίνου των πέους ενώ έχει συσχετιστεί και με καρκίνο του πρωκτού.

Τα κονδυλώματα προκαλούνται από τα στελέχη 6, 10, 11, 16, 18, 31 και 33.

Τι είναι και πώς μεταδίδονται

Τα οξυτενή κονδυλώματα είναι μαλακές, σαρκώδεις εκβλαστήσεις στο χρώμα του δέρματος που εντοπίζονται στα εξωτερικά γεννητικά όργανα, τον πρωκτό, τον κόλπο και τον τράχηλο της μήτρας. Σπανιότερα, απαντώνται στο στόμα ως αποτέλεσμα στοματογεννητικής επαφής. Τέλος, είναι δυνατόν να παρουσιαστούν στον λάρυγγα νεογνών όπου μεταδόθηκε από τη μητέρα κατά τον τοκετό.

Μετά την αρχική μόλυνση, ο ίδιος ο ασθενής μπορεί να αυτοενοφθαλμιστεί και να διασπείρει με τα χέρια του τον ιό και σε άλλα σημεία του σώματός του. Γενικά, πρόκειται για νόσο των νέων ανθρώπων και σπανίως συναντάται σε μεγάλες ηλικίες.

Μπορεί να είναι μικρά ή μεγάλα, με λεία ή ανώμαλη επιφάνεια, μονήρη ή πολλαπλά, οπότε συνενώνονται και μοιάζουν με ανθούς κουνουπιδιού. Πέρα από το αισθητικό πρόβλημα, πολλές φορές προκαλούν κνησμό ενώ επειδή προβάλουν είναι εύκολο να τραυματιστούν και να προκληθεί αιμορραγία. Επιπλέον, μπορούν να επιπλέξουν έναν τοκετό και να αποτελέσουν εμπόδιο όταν εντοπίζονται στην ουρήθρα ή το ορθό.

Είναι εξαιρετικά μεταδοτικά και υπολογίζεται ότι περίπου τα δύο τρίτα των ατόμων που θα έρθουν σε σεξουαλική επαφή με σύντροφο που έχει κονδυλώματα θα αναπτύξουν τελικά και οι ίδιοι. Από τη στιγμή της προσβολής από τον HPV μέχρι τη στιγμή που θα εμφανιστούν οι πρώτες δερματικές βλάβες μεσολαβεί χρονικό διάστημα ενός έως τριών μηνών (χρόνος επώασης).

Στη πράξη, μικρό μόνο ποσοστό των ατόμων που προσβάλλονται από τον ιό αναπτύσσουν τελικά συμπτώματα. Αυτό συμβαίνει περισσότερο σε ανθρώπους με αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα: πάσχοντες από AIDS, καρκινοπαθείς, μεταμοσχευμένοι, όσοι λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα κ.ά. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι συχνά πρωτοεμφανίζονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Στον ιατρό

Ο ιατρός δεν θα δυσκολευτεί να θέσει την διάγνωση αν έχουν σχηματιστεί οι χαρακτηριστικές δερματικές βλάβες. Σε αμφίβολες περιπτώσεις η εφαρμογή διαλύματος οξεικού οξέος (αυτό που περιέχει το ξύδι) θα αποκαλύψει τις βλάβες. Τέλος, υπάρχει πάντοτε η δυνατότητα λήψης βιοψίας και αποστολής του στο εργαστήριο που, μεταξύ των άλλων, μπορεί να ταυτοποιήσει και το στέλεχος του HPV.

Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία στην περίπτωση των γυναικών είναι ο παράλληλος έλεγχος του τραχήλου της μήτρας για τυχόν προσβολή από τον ιό. Επίσης, θεωρείται σκόπιμη κι η διενέργεια εξετάσεων και για άλλα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα γιατί είναι συχνή η ταυτόχρονη παρουσία τους. Ο ιατρός θα αξιολογήσει την κάθε περίπτωση ξεχωριστά ανάλογα με τα ευρήματα της εξέτασής του και το ιστορικό του πάσχοντος.

Θεραπεία

Συχνά τα κονδυλώματα υποχωρούν αυτόματα και δεν επανεμφανίζονται. Ωστόσο, αυτό ποτέ δεν είναι δυνατόν να προβλεφτεί. Ο σκοπός της θεραπείας είναι η αισθητική αποκατάσταση, η απαλλαγή του ασθενούς από τυχόν ενοχλητικά συμπτώματα και ο περιορισμός της διασποράς του ιού.

Ως προς το τελευταίο, γνωρίζουμε ότι η θεραπεία περιορίζει σημαντικά την μεταδοτικότητα του ιού αλλά δεν την εκμηδενίζει. Πρέπει να καταστεί σαφές ότι εφόσον ο ιός εισβάλλει στο σώμα μας είναι αδύνατον να αποβληθεί και θα μας συνοδεύει σε όλη μας τη ζωή, ασχέτως αν εκδηλωθεί ή όχι. Για το λόγο αυτό τα κονδυλώματα συχνά υποτροπιάζουν.

Η θεραπεία μπορεί να διακριθεί σε δύο κατηγορίες: την συντηρητική με τη εφαρμογή διαφόρων κρεμών και διαλυμάτων (imiquimod, ποδοφυλλίνη) και την επεμβατική με την καυτηρίαση ή την εκτομή των βλαβών, την εφαρμογή κρυοχειρουργικής ή λέιζερ. Σε δύσκολες περιπτώσεις εφαρμόζεται η τοπική έγχυση ιντερφερόνης-α.

Κάθε μέθοδος έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της και ο ιατρός θα πρέπει να καταλήξει τι ταιριάζει καλύτερα σε κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Πάντως, σημαντικό ρόλο παίζει και η προσωπική εμπειρία του ιατρού με την εκάστοτε μέθοδο.

Τέλος, συχνά συνδυάζονται οι διάφορες τεχνικές, πχ η αρχική εφαρμογή ποδοφυλλίνης και στη συνέχεια κρυοθεραπεία είναι μια δόκιμη και πολύ αποτελεσματική θεραπεία. Σε κάθε περίπτωση έχει σημασία η έγκαιρη έναρξη θεραπείας αφού τα πρόσφατα κονδυλώματα αντιμετωπίζονται επιτυχέστερα από τα χρονίζοντα.

Σήμερα η επιστημονική έρευνα κατευθύνεται προς την ανακάλυψη ενός εμβολίου κατά του HPV. Στην πραγματικότητα, εξετάζονται δύο διαφορετικοί τύποι: ένα εμβόλιο για τη πρόληψη της λοίμωξης και ένα άλλο που συμβάλλει στη θεραπεία του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.

Πρόληψη

Η μόνη 100% αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης είναι η αποχή το σεξ. Επειδή όμως αυτό και ανέφικτο είναι και ανεπιθύμητο για τη πλειονότητα των ανθρώπων, ο περιορισμός της εναλλαγής ερωτικών συντρόφων και η χρήση προφυλακτικών μπορεί να προσφέρει ουσιαστική προστασία κατά των κονδυλωμάτων.

Πρέπει να τονιστεί ότι το προφυλακτικό από μόνο του μειώνει τις πιθανότητες μετάδοσης αλλά σε καμιά περίπτωση δεν προσφέρει πλήρη προστασία για τον απλούστατο λόγο ότι δεν καλύπτει πάντοτε όλη την επιφάνεια του δέρματος που έχει μολυνθεί ή που ενδέχεται να έρθει σε άμεση επαφή με τις δερματικές βλάβες του/της συντρόφου.

Επιπλέον, αν αναλογιστεί κανείς το γεγονός ότι ο HPV μπορεί να μεταδοθεί χωρίς την ύπαρξη εμφανών βλαβών και τις μελέτες που δείχνουν ότι ο αριθμός των ερωτικών συντρόφων μιας γυναίκας σχετίζεται με τον κίνδυνο να προσβληθεί από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας (ελέω HPV), αντιλαμβάνεται τη σημασία της υιοθέτησης μιας υπεύθυνης στάσης ως προς τη ερωτική ζωή και κυρίως της ενημέρωσης χωρίς αίσθημα ντροπής ή ενοχής.

health.in.gr