Η ζωή μετά τη μαστεκτομή

Το γυναικείο κάλλος ανέκαθεν αποτελούσε αντικείμενο θαυμασμού, πολύ περισσότερο δε όταν πληρούσε τα αισθητικά πρότυπα της εκάστοτε εποχής. Με το πέρασμα των αιώνων το καλοσχηματισμένο και υγιές στήθος έγινε σύμβολο θηλυκότητας, γονιμότητας και σημείο αναφοράς για τον άρρηκτο δεσμό που δημιουργείται μεταξύ της μητέρας και του βρέφους. Η μαστεκτομή και η αισθητική επέμβαση για την αποκατάσταση της δυσμορφίας που έχει προκύψει από αυτήν αποτελούν ένα ευαίσθητο γυναικείο ζήτημα με κοινωνικές προεκτάσεις.

Το στήθος μέσα από το πέρασμα των αιώνων

Η αγάπη των αρχαίων Ελλήνων για την καλαισθησία και την εξωτερική ομορφιά ανήγαγε το γυναικείο στήθος σε στοιχείο που χαρακτηρίζει τη θηλυκή φύση. Το γυναικείο σώμα αποτέλεσε θέμα περίφημων γλυπτών της αρχαιότητας, όπως το άγαλμα της Αφροδίτης της Μήλου, στο οποίο η θεά απεικονίζεται ημίγυμνη φορώντας ένα χιτώνα ο οποίος αφήνει ακάλυπτο το στήθος της.

Ωστόσο, η επικράτηση του χριστιανισμού επέφερε δραματικές αλλαγές στον τρόπο αντιμετώπισης του γυναικείου σώματος και πολύ περισσότερο του στήθους. Η αναγωγή της γυναικείας φύσης σε πηγή ζωής επέβαλε την προστασία του σώματος της γυναίκας με ενδύματα που το κάλυπταν στο σύνολό του. Το στήθος από σύμβολο ομορφιάς και θηλυκότητας έγινε αποκλειστικά η βασική διατροφική δίοδος για τα βρέφη και έτσι έπαψε να αποτελεί σημείο προβολής και ερωτικής επιθυμίας.

Η πρόοδος της κοινωνίας και η άνοδος των κοινωνικών κινημάτων σε Ευρώπη και Αμερική συνέβαλαν στην αποκατάσταση της θέσης της γυναίκας μέσα στο κοινωνικό σύνολο, την απελευθέρωσαν και έδωσαν στο σώμα της την ξεχασμένη του αίγλη. Τα κοινωνικά πρότυπα της εποχής μας αναδεικνύουν το γυναικείο στήθος στο σημαντικότερο σημείο του σώματος, σύμβολο θηλυκότητας και ερωτισμού.

Καρκίνος του μαστού: μια γυναικεία νόσος με κοινωνικές προεκτάσεις

Η προσβολή του γυναικείου στήθους από καρκίνο και οι θεραπευτικές μέθοδοι αντιμετώπισης της πάθησης αυτής αποτελούν εδώ και δεκαετίες αντικείμενο επιστημονικών ερευνών αλλά και ψυχοκοινωνικών αναλύσεων. Η μαστεκτομή εξακολουθεί να είναι μιας πρώτης γραμμής επιλογή χειρουργικής αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού. Ενώ όμως οι γυναίκες ασθενείς αναγνωρίζουν το όφελος που προκύπτει για την υγεία τους και το μέλλον τους από μια τέτοια επέμβαση, δεν παύουν να ανησυχούν για την απώλεια ενός μέρους του σώματός τους που, κατά τις παγιωμένες αντιλήψεις, συμβολίζει τη θηλυκότητα και την ελκυστικότητα.

Η κοινωνική διάσταση του προβληματισμού των γυναικών είναι δικαιολογημένη, διότι η εικόνα μιας γυναίκας με ακρωτηριασμένο στήθος προκαλεί τρόμο πρώτα στην ίδια και μετά στον κοινωνικό περίγυρό της.

Η λύση της χειρουργικής αποκατάστασης με αισθητική επέμβαση

Η αποκατάσταση του μαστού μετά τη μαστεκτομή περιλαμβάνει το σύνολο των απαιτούμενων χειρουργικών επεμβάσεων για τη δημιουργία ενός καινούριου μέρους. Στις επεμβάσεις αυτές συμπεριλαμβάνονται και αυτές που γίνονται στο υγιή μαστό για την επίτευξη συμμετρίας ή για προληπτικούς λόγους.

Ορισμένες γυναίκες προτιμούν την άμεση αποκατάσταση, όταν φυσικά αυτό είναι ιατρικώς επιτρεπτό. Η λήψη μιας τέτοιας απόφασης προδίδει τη δικαιολογημένη προσπάθεια της ασθενούς να μην έλθει αντιμέτωπη στον καθρέφτη με τον ακρωτηριασμένο εαυτό της και πολύ περισσότερο να μην εκτεθεί στα ανδρικά βλέμματα. Οι επεμβάσεις αυτού του είδους συμβάλλουν και στη γρηγορότερη ψυχική ανάρρωσή της, καθώς δεν αισθάνεται διαφορετική, παρά μόνο απαλλαγμένη από τον κίνδυνο του θανάτου.

Ωστόσο, πριν από τη λήψη αυτής της απόφασης, η οποία είναι εξίσου σοβαρή με τη μαστεκτομή, πρέπει πάντα να υπολογίζεται και το ενδεχόμενο ενός αποτελέσματος που μπορεί να είναι το ακριβώς αντίθετο από το επιδιωκόμενο:

Α. Μια αισθητική επέμβαση αποκατάστασης μπορεί να συγκαλύψει σημαντικά στοιχεία για την πορεία της νόσου γενικά, καθώς και την τοπική υποτροπή της.

Β. Ίσως αποτελέσει εμπόδιο για την έναρξη της συμπληρωματικής χημειοθεραπείας λόγω της διαταραχής των μηχανισμών επούλωσης και

Γ. Ίσως το αισθητικό αποτέλεσμα να μην είναι ικανοποιητικό.

Γι’ αυτούς τους λόγους, καθώς και για άλλους, πρέπει πάντα η απόφαση να λαμβάνεται με ψυχική ηρεμία και, φυσικά, με τη συναίνεση του θεράποντος ιατρού. Ίσως η διενέργεια της επέμβασης να απαιτεί τη μεσολάβηση ενός χρονικού διαστήματος από έξι έως δώδεκα μήνες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ασθενής υποχρεωτικά έρχεται αντιμέτωπη με τη νέα εικόνα του εαυτού της. Δυστυχώς, η αρχή είναι πάντα δύσκολη, όταν μάλιστα συνέχεια βλέπει τις άλλες γυναίκες που δεν έχουν το πρόβλημα αυτό, κάτι που την κάνει να νιώθει μειονεκτικά, ενώ συνάμα οδηγείται στην αυτοαμφισβήτηση.

Ο ρόλος του κοινωνικού περίγυρου

Οι πρώτες μέρες μετά την έξοδο από το νοσοκομείο είναι οι πιο δύσκολες, διότι η ασθενής αισθάνεται ακρωτηριασμένη και άτυχη, καθώς πρέπει να περιμένει προτού προβεί σε αισθητική επέμβαση αποκατάστασης. Είναι πολύ σημαντικό να μη συζητάτε παρουσία της για το ζήτημα της μαστεκτομής ή γενικότερα του καρκίνου του μαστού. Τη φέρνετε σε δύσκολη θέση και η πιο συχνή αντίδραση είναι να προσπαθεί να αλλάξει θέμα. Και η απλή αναφορά της λέξης «μαστός» την κάνει να αισθάνεται διαφορετική ή «αλλόκοτη». Μην τη δυσκολεύετε περισσότερο, αντίθετα με έμμεσο τρόπο προσπαθήστε να την πείσετε ότι έκανε αυτό που επιβαλλόταν, προκειμένου να θωρακίσει την υγεία της.

Δείξτε αγάπη και υπομονή στη μητέρα/αδερφή/φίλη σας και στηρίξτε τις αποφάσεις της. Μην την πιέζετε ψυχολογικά να προχωρήσει σε μια δεύτερη χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης του ακρωτηριασμένου μαστού, επειδή εσείς δεν έχετε το κουράγιο να αντιμετωπίσετε τη νέα της εικόνα ή γιατί η λύση αυτή είχε ευεργετικά αποτελέσματα σε άλλες γυναίκες του κοινωνικού σας περίγυρου.

Προσπαθήστε να συμφιλιωθείτε με τη ιδέα της νέα κατάστασης, ώστε να μπορέσει και εκείνη να κάνει το ίδιο με τον εαυτό της και να αποδεχτεί αυτό που της συμβαίνει. Υπάρχουν, άλλωστε, προσωρινές λύσεις που είναι σε θέση να την κάνουν να αισθανθεί καλύτερα και επιτρέπουν να μη γίνεται εύκολα αντιληπτή η «διαφορετικότητά» της. Προτείνετέ της τη χρήση ειδικών στηθόδεσμων που καλύπτουν την απώλεια. Προσωρινή λύση μεν, θα τη βοηθήσει ωστόσο να λάβει με ψυχραιμία τη σωστή απόφαση για την ψυχική και σωματική υγεία της.

Με την υποστήριξή σας θα μπορέσει να ξεπεράσει το πρόβλημα και να μιμηθεί άλλες πιο θαρραλέες γυναίκες που δεν διστάζουν να φορέσουν και μαγιό και να βγουν στις παραλίες αδιαφορώντας για τα βλέμματα των υπόλοιπων λουομένων. Απλώς, είναι μια προσπάθεια να δημοσιοποιήσουν το πρόβλημα του καρκίνου του μαστού και να αφυπνίσουν συνειδήσεις για τη λήψη μέτρων προστασίας. Λαμπρό παράδειγμα κουράγιου και θάρρους αποτελεί η φωτογράφος Susan Markisz, η οποία δεν δίστασε να φωτογραφηθεί γυμνή μετά την επέμβαση μαστεκτομής στην οποία υποβλήθηκε, προκειμένου να εξοικειωθούν πρώτα οι ίδιες οι ασθενείς με τη θέα ενός ακρωτηριασμένου μαστού και μετά ο κοινωνικός περίγυρος.

Όπως και να έχει, μην αρκεστείτε στο ρόλο του παρηγορητή. Έρευνες που έχουν γίνει από κοινωνιολόγους και ανθρωπολόγους της υγείας στο εξωτερικό συγκλίνουν στο ότι είναι φρόνιμο και θα βελτιώσει κατά πολύ την ψυχική της υγεία το να βρεθεί με ανθρώπους που έχουν βιώσει την ίδια κατάσταση με εκείνη. Πείστε τη να απευθυνθεί σε συλλόγους που θα τη στηρίξουν με πολλούς τρόπους.

Εκεί θα γνωρίσει γυναίκες που εδώ και χρόνια έχουν έλθει αντιμέτωπες με τη νόσο και είναι διατεθειμένες να επιλύσουν τις οποίες απορίες της, θα ακούσει τις δικές τους ιστορίες και θα καταλάβει πως δεν είναι η μόνη που δίνει τη μάχη αυτή, ενώ θα βρει νέους τρόπους να αντιπαλέψει τα προβλήματά της. Οι συναντήσεις των μελών τέτοιων συλλόγων θα τη βοηθήσουν να προσαρμοστεί και να δει τη ζωή με άλλο μάτι. Αν αυτό δεν είναι εφικτό (π.χ., ζείτε σε απομακρυσμένη περιοχή), βοηθήστε τη να έλθει σε επαφή με κάποιους από τους σοβαρούς αντικαρκινικούς συλλόγους που σας έχουμε επανειλημμένως προτείνει.

Ο καρκίνος του μαστού είναι μια νόσος που πλήττει αποκλειστικά τις γυναίκες. Η αντιμετώπιση των ασθενών με ευαισθησία και διακριτικότητα είναι κάτι που επιβάλλεται, καθώς η διαφορετικότητα είναι μια κατάσταση την οποία κανείς δεν επιθυμεί. Βοηθήστε τις γυναίκες που περνούν αυτήν τη δοκιμασία να βγουν δυνατές και ψυχικά ακέραιες από αυτήν. Μην αποστασιοποιήστε από το πρόβλημα. Ενημερωθείτε και προστατέψτε και τη δική σας υγεία από τον καρκίνου. Είναι κάτι που μας αφορά όλους.

health.in.gr