Aπεμπλουτισμένο ουράνιο, που κρύβεται η αλήθεια;

Το ουράνιο είναι ένα ραδιενεργό στοιχείο, ιδιαίτερα τοξικό και ασταθές. Το φυσικό ουράνιο αποτελείται από τρία ισότοπα: το U-238, κατά κύριο λόγο, και τα U-234 και U-235 σε πολύ μικρά ποσοστά. Το ισότοπο που χρησιμοποιείται ως πυρηνικό καύσιμο είναι μόνο το U-235 και, επειδή η συγκέντρωσή του στο φυσικό ουράνιο είναι της τάξεως μόλις του 0,7%, εφαρμόζεται μία μέθοδος εμπλουτισμού, με την οποία αυξάνεται η συγκέντρωση του U-235 και απορρίπτεται το U-238.
Το απεμπλουτισμένο ουράνιο (depleted uranium – DU) είναι το υποπροϊόν των διαφόρων τεχνητών διαδικασιών εμπλουτισμού του φυσικού ουρανίου, που προετοιμάζει το πυρηνικό καύσιμο για τη λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων και αποτελείται κατά κύριο λόγο από το ισότοπο U-238. Είναι κατά 40% λιγότερο ραδιενεργό από το φυσικό ουράνιο (πριν από την οποιαδήποτε επεξεργασία) και 115 φορές λιγότερο από το εμπλουτισμένο ουράνιο, όμως όπως και άλλα βαρέα μέταλλα είναι χημικά τοξικό.

Εκπέμπει κυρίως σωματίδια άλφα, ο χρόνος ημιζωής των οποίων (το χρονικό διάστημα στο οποίο η ακτινοβολία που εκλύουν μειώνεται στο ήμισυ της αρχικής) είναι 4,5 δισ. χρόνια., αλλά τα σωματίδια αυτά δεν είναι τόσο ενεργά, ώστε να διεισδύσουν στο δέρμα και να φτάσουν στα όργανα και τα κύτταρα. Μπορούν ωστόσο να περάσουν στον οργανισμό μέσω της αναπνευστικής οδού, μετά στο αίμα και, τελικά, πλήττουν κατά προτεραιότητα τα νεαρά κύτταρα, που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην ακτινοβολία.
Το DU αποτελεί και μια ασθενέστατη πηγή εκπομπής σωματιδίων β και γ, οπότε δεν είναι θέμα προβληματισμού. Πάντως, οι συγκεκριμένες ακτινοβολίες σε μεγαλύτερες ποσότητες είναι ιδιαίτερα επιβλαβής, καθώς μπορούν να προκαλέσουν όχι μόνο προβλήματα στον άνθρωπο, αλλά και κατάρρευση ολόκληρου του οικοσυστήματος, δεδομένου ότι όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί απειλούνται από τη ραδιενέργεια με τη μόλυνση του αέρα, του εδάφους και των υδάτινων αποθεμάτων.
Η πυκνότητα του απεμπλουτισμένου ουρανίου είναι ανώτερη από εκείνη του βολφραμίου και του τιτανίου (μέταλλα υψηλής σκληρότητας κατάλληλα στη βιομηχανία όπλων), με αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται στην κατασκευή βλημάτων, αφού αυξάνει τη διατρητική ικανότητά τους και τα καθιστά ιδιαίτερα αποτελεσματικά κατά των τεθωρακισμένων.

Όλοι οι ειδικοί συμφωνούν ότι το DU εκπέμπει ραδιενέργεια, αλλά ασθενέστερη από εκείνη του ουρανίου. Πυρομαχικά που δεν έχουν εκραγεί παρουσιάζουν μικρό κίνδυνο για την υγεία. Σε περίπτωση έκρηξης ή πυρκαγιάς των αποθεμάτων όμως, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος από τη διείσδυση των θραυσμάτων στο σώμα, τα οποία απορροφούνται από τον οργανισμό και, επειδή είναι αδιάλυτα, είναι δύσκολο να εξουδετερωθούν.

Πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις καταγγέλλουν ότι οι χιλιάδες βόμβες (οι Ιρακινοί αναφέρονται σε 940.000 οβίδες) με απεμπλουτισμένο ουράνιο έχουν προκαλέσει οικολογική καταστροφή στο Ιράκ, ενώ έχουν τετραπλασιαστεί και τα κρούσματα καρκίνου. Σίγουρα οι ενδείξεις είναι σημαντικές αλλά κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με σιγουριά για το κατά πόσο αυτή η θέση είναι σωστή ή λάθος, καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία για τις επιπτώσεις του DU στον άνθρωπο από μακροχρόνια εισπνοή, έστω και πολύ μικρών ποσοτήτων.

Πάντως, το DU έχει ταξινομηθεί από το Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Πολιτικής του αμερικανικού στρατού ως «απόβλητο χαμηλής ραδιενέργειας», που θα πρέπει όμως να τοποθετείται σε ειδικούς χώρους αποθήκευσης. Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ κατατάσσει αυτά τα όπλα στην κατηγορία των όπλων μαζικής καταστροφής, η χρήση των οποίων απαγορεύεται από διεθνείς συμβάσεις, όπως οι συμβάσεις της Χάγης του 1899 και του 1907, οι Συμβάσεις της Γενεύης του 1929 και του 1949, ο Χάρτης της Νυρεμβέργης του 1945, η Σύμβαση για τα Χημικά Όπλα του 1993 και οι Συμβάσεις για τα Απάνθρωπα Όπλα του 1980 και του 1995.

health.in.gr