Η αλλοτρίωση ως ευαισθησία

Επειδή πρόκειται για ένα περιστατικό που ανακαλεί, με ελαχιστότατες παραλλαγές, απειράριθμα αντίστοιχα περιστατικά, αρκεί ακόμη και ένας σύντομος σχολιασμός ώστε να καταλάβουν όλοι τι ακριβώς εννοούμε. Ηταν τις μέρες των τρομερών χιονοπτώσεων με τα χιλιάδες ακινητοποιημένα αυτοκίνητα στην Αττική Οδό. Σε ένα επιτόπιο ρεπορτάζ μια δημοσιογράφος της τηλεόρασης έχει στραφεί σε έναν σαρανταπεντάρη οδηγό ΙΧ και του ζητάει να περιγράψει πώς αισθανόταν που είχε καθηλωθεί μέσα στο αυτοκίνητό του κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ο σχετικά νέος άντρας με μια εκπληκτική ηρεμία αφηγείται πως «ναι, ήταν μια δύσκολη νύχτα, ιδιαίτερα όταν σώθηκε το πετρέλαιο και δεν υπήρχε θέρμανση, ενώ από το μεσημέρι της προηγούμενης μέρας δεν είχε βάλει μπουκιά στο στόμα του».

Για να ολοκληρώσει, λέγοντας: «Βεβαίως, ήταν δύσκολα, αλλά πώς να το κάνουμε, δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου». Η δημοσιογράφος, ενοχλημένη σφόδρα με την ψυχραιμία του, ζήτησε και γύρισε η κάμερα αποκλειστικά στο πρόσωπό της και με φόντο πια ακινητοποιημένα αυτοκίνητα σχολίασε: «Είδατε όλοι τη φρίκη και την απόγνωση στο πρόσωπο του οδηγού που η ταλαιπωρία του, ένας θεός ξέρει για πόσες ώρες ακόμα, τον έχει φέρει πέρα από τα όριά του».

Δεν μπορεί να μη σκεφτεί κανείς πόσες φορές θα έχουμε παρασταθεί μάρτυρες, χωρίς να μπορούμε να το ελέγξουμε, μιας πραγματικότητας που παραποιείται βάναυσα ως προς το μέγεθος της δραματικότητας – που δεν αμφισβητείται – των συνθηκών της, όταν η πραγματικότητα αυτή μπορεί να αλλοιώνεται τόσο τερατωδώς μπροστά στα ίδια μας τα μάτια.

Οταν την ίδια στιγμή που ένα πρόσωπο περιγράφεται σε έξαλλη κατάσταση, αναγνωρίζεται ήρεμο και σχεδόν γαλήνιο, η επιχειρούμενη ασέβεια και προκλητικότητα δεν αφορούν έναν ή πολλούς θεατές ή μάλλον τηλεθεατές. Στρέφονται ουσιαστικά προς όλους εκείνους που υποφέρουν και βασανίζονται αφού με την παραχάραξη της αλήθειας που παρουσιάζει επιδεινωμένη την κατάστασή τους καταλαβαίνουμε πως ακόμη και αν δεν είναι επιθυμητή μια πραγματική επιδείνωση, έχουμε προετοιμαστεί μέσα μας ώστε να την αποδεχτούμε αδιαμαρτύρητα.

Η περιγραφή όταν αφορά περιστατικά εξόχως δραματικά που διεκδικούν ένα καθολικό ενδιαφέρον οφείλει να κινείται μέσα στα όρια μιας επιστημονικής ακρίβειας, αφού το ανακάτεμά τους με αισθηματικούς ολοφυρμούς μάλλον συντελεί ώστε να μεταβάλλονται σε κάτι εμπορεύσιμο, άρα στη διαιώνισή τους. Χώρια που οι αισθηματικές αντιδράσεις του καθενός, όλων μας δηλαδή, σε σχέση με περιστατικά ακραιφνώς πολιτικής σημασίας, ακριβώς γιατί συνειδητά ή ασύνειδα εκδηλώνονται για να δείξουν πόσο ευαίσθητοι παραμένουμε εμείς οι ίδιοι, συσκοτίζουν τα πράγματα, κάνουν τις ουσιαστικές ρίζες των φαινομένων που χρειάζεται να αντιμετωπιστούν ακόμα πιο δυσεξιχνίαστες.

Το πόσο πονάει κανείς μπορεί να μετράει στις διαπροσωπικές του σχέσεις, όχι όταν έχει να κάνει με γεγονότα που δεν μας αφορούν άμεσα και επομένως η εκπνοή του ενδιαφέροντος και του πόνου που προκαλούν είναι δεδομένη. Υποχείρια όλη η ανθρωπότητα ενός αισθηματικού πολτού που διακινείται καθημερινά χάρη στα μέσα επικοινωνίας με τη μορφή μιας παρηγορητικής συμμετοχής, φαίνεται να έχει χάσει τα αβγά και τα πασχάλια προκειμένου να εννοήσει το τι συμβαίνει, γιατί συμβαίνει, και πώς θα ήταν δυνατόν αυτό που συμβαίνει να μην ξανασυμβεί.