Για την Τουρκία το Κυπριακό έχει λυθεί

Οι διαπραγματεύσεις της Γενεύης για το Κυπριακό ήταν ίσως οι πλέον άδοξες στη μακρά ιστορία αυτών των, επίσης άδοξων, διεργασιών: άρχισαν και τέλειωσαν περίπου αστραπιαία, χωρίς να υπάρξει κανείς που να πίστεψε, έστω και για ένα λεπτό, ότι θα μπορούσαν να καταλήξουν κάπου. Για κάποιον λόγο έπρεπε να γίνουν για να αποτύχουν, όπως και συνέβη. Και καταλύτης αυτής της αποτυχίας υπήρξε ο ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας Τατάρ, ο οποίος ζήτησε επισήμως να πεταχτούν στα σκουπίδια όλες οι αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών από το 1974.

Και να συζητηθεί ένα σχέδιο δύο κρατών. Πρόταση στην οποία φυσικά διαφώνησαν περίπου άπαντες, παρόντες, εμπλεκόμενοι και μη: η Κυπριακή Δημοκρατία, η Ελλάδα, τα ίδια τα Ηνωμένα Εθνη, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ακόμα και η Γερμανία. Ωστόσο η τουρκοκυπριακή πρόταση ίσως να μην είναι ακριβώς αυτό που φαίνεται: Ισως να μην έγινε για να υιοθετηθεί, κάτι που εκ προοιμίου ήταν δεδομένο ότι δεν επρόκειτο να συμβεί. Ισως είχε άλλον σκοπό.

Πρέπει κανείς να θυμάται ότι ο Τατάρ ούτε καν… αναπνέει χωρίς να ρωτήσει την Τουρκία. Είναι απόλυτο ενεργούμενο της Αγκυρας, έχει συνείδηση του γεγονότος και δεν κάνει καν προσπάθεια να το κρύψει. Γνωρίζει άλλωστε ποια ήταν η τύχη του προκατόχου του ο οποίος επιχείρησε να αποκτήσει κάποιους στοιχειώδεις βαθμούς ελευθερίας έναντι της Τουρκίας, όχι τόσο στο ίδιο το Κυπριακό όσο σε διάφορα «εσωτερικά» ζητήματα του ψευδοκράτους. Αρα το ουσιαστικό ερώτημα είναι αν θέλει αληθινά η Τουρκία τη λύση των δύο κρατών στην Κύπρο ή αν απλώς είχε σκοπό να βάλει τον Τατάρ να τινάξει στον αέρα τη διαδικασία. Το δεύτερο είναι μακράν πιο πιθανό. Το ακόμα βαθύτερο ερώτημα είναι αν η Τουρκία θέλει οποιαδήποτε λύση στο Κυπριακό.

Με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, η Αγκυρα οδηγεί σε ναυάγιο κάθε διαπραγμάτευση από τις απαρχές τους, πάλι στη Γενεύη αμέσως μετά την εισβολή, μέχρι σήμερα. Και υπάρχει ένας απλός λόγος για αυτό: επειδή για την Τουρκία το Κυπριακό «λύθηκε» με την εισβολή και τη μόνιμη παράνομη κατοχή του βόρειου τμήματος του νησιού. Η Αγκυρα δεν έχει καμία πρόθεση να λύσει κάτι που επί της ουσίας το θεωρεί ήδη de facto λυμένο με τη δύναμη των όπλων, ειδικά από τη στιγμή που δεν καταβάλλει κάποιο είδος πραγματικού διεθνούς κόστους για τη συνεχιζόμενη παράνομη κατοχή.

Γιατί μπορεί στα λόγια άπαντες να την καταδικάζουν, αλλά ουδείς ποτέ εξάρτησε τις σχέσεις του με την Τουρκία από τον τερματισμό αυτής της κατοχής. Ούτε καν η ΕΕ, της οποίας η Κύπρος είναι εδώ και χρόνια κράτος-μέλος. Οσο συμβαίνει αυτό η Τουρκία δεν θα έχει κανένα κίνητρο ή λόγο για να επιτρέψει λύση του Κυπριακού. Αυτή είναι η πραγματικότητα, την οποία άλλωστε γνωρίζουν άπαντες, ανεξάρτητα αν την ομολογούν δημοσίως ή όχι.

Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία μπορεί να βάζει τον Τατάρ τώρα, ή τον κάθε Τατάρ στο μέλλον, να προτείνει οτιδήποτε. Η αέναη αυτή διαδικασία ούτε την ενοχλεί ούτε την εμποδίζει σε τίποτα. Ετσι, επί της ουσίας της παραπάνω πρότασης για τα δύο κράτη, είναι αρκετά αμφίβολο αν πραγματικά την θέλει η Αγκυρα, πέρα από εργαλείο για να οδηγήσει έναν ακόμα κύκλο σε αδιέξοδο. Γιατί αν για κάποιον μαγικό λόγο γινόταν αποδεκτή, θα της νομιμοποιούσε μεν τον «Αττίλα» και θα της έφτιαχνε ένα νόμιμο κράτος-δορυφόρο, αλλά θα της στερούσε το πλεονέκτημα της ομηρείας της πραγματικής Κυπριακής Δημοκρατίας. Και αυτό δεν το θέλει. Με τίποτα. Αν λοιπόν υπάρξει επανάληψη της Πενταμερούς στη Νέα Υόρκη, θα γίνουν τα ίδια. Επειδή για την Τουρκία το Κυπριακό έχει λυθεί.