Επίθετα σε -ης (-ής) και -ες (-ές): Πώς κλίνονται και πώς τονίζονται; (Μέρος Α’)
Η ορθή χρήση τους, εξαίρεση και όχι κανόνας
Ως γνωστόν, οι λέξεις που συνοδεύουν πάντοτε ένα ουσιαστικό και φανερώνουν την ποιότητα ή την ιδιότητα του εν λόγω ουσιαστικού λέγονται επίθετα.
Τα επίθετα έχουν κατά κανόνα τρία γένη (αρσενικό, θηλυκό και ουδέτερο) με ξεχωριστές καταλήξεις, ανάλογα με το γραμματικό γένος του ουσιαστικού που προσδιορίζουν.
Τα επίθετα εκείνα που έχουν μεν τρία γένη, αλλά μόνο δύο καταλήξεις, μία για το αρσενικό και το θηλυκό και μία για το ουδέτερο, ονομάζονται τριγενή και δικατάληκτα: νοσογόνος, παθογόνος, φθοροποιός, ειδοποιός κ.ά.
Μια ιδιαίτερη κατηγορία των εν λόγω τριγενών και δικατάληκτων επιθέτων συνιστούν τα λόγιας προελεύσεως επίθετα σε ης (-ής) και -ες (-ές), που υφίστανται συχνότατα κακή μεταχείριση από τους χρήστες της νέας ελληνικής γλώσσας, τόσο σε ό,τι αφορά την κλίση τους όσο και σε ό,τι αφορά τον τονισμό τους. Χωρίς υπερβολή, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι η ορθή χρήση των επιθέτων αυτών, προπάντων στον προφορικό λόγο, αποτελεί την εξαίρεση και όχι τον κανόνα.
Στο παρόν άρθρο, όπως και στο αμέσως επόμενο, θα επιχειρήσουμε να βάλουμε σε τάξη τα πράγματα, να εξηγήσουμε πώς πρέπει να τονίζουμε και να κλίνουμε τα επίθετα αυτά, τα οποία χρησιμοποιούμε κατά το μάλλον ή ήττον σε καθημερινή βάση όταν μιλάμε ή όταν γράφουμε.
Κατ’ αρχάς, ως προς τον τονισμό τους, τα λόγιας προελεύσεως επίθετα σε ης (-ής) και -ες (-ές) της νέας ελληνικής γλώσσας μπορεί να είναι:
- Οξύτονα, στα οποία διατηρείται ο τόνος στη λήγουσα σε όλες τις πτώσεις του ενικού και του πληθυντικού και στα τρία γένη: ασθενής – ασθενές, διεθνής – διεθνές, ειλικρινής – ειλικρινές, ευγενής – ευγενές, αληθής – αληθές, σαφής – σαφές κ.ά.
- Παροξύτονα, στα οποία διατηρείται ο τόνος στην παραλήγουσα σε όλες τις πτώσεις του ενικού και του πληθυντικού και στα τρία γένη: πλήρης – πλήρες, κλινήρης – κλινήρες, μονήρης – μονήρες κ.ά.
- Παροξύτονα, στα οποία μετακινείται ο τόνος στην προπαραλήγουσα στην ονομαστική και την αιτιατική ενικού του ουδέτερου γένους: κακοήθης – κακόηθες, συνήθης – σύνηθες, αυθάδης – αύθαδες, αυτάρκης – αύταρκες, επιμήκης – επίμηκες κ.ά.
- Παροξύτονα, στα οποία μετακινείται ο τόνος στη λήγουσα στη γενική πληθυντικού και στα τρία γένη: στοιχειώδης – στοιχειώδες (στοιχειωδών), αλματώδης – αλματώδες (αλματωδών), δηλητηριώδης – δηλητηριώδες (δηλητηριωδών), θορυβώδης – θορυβώδες (θορυβωδών) κ.ά.
*Η φωτογραφία του παρόντος άρθρου σχετίζεται με τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
- Φέτα: Φόβοι για έλλειψη λόγω ευλογιάς προβάτων – Τι «είδε» το BBC
- Ο Ολυμπιακός υποδέχεται τον ΟΦΗ για την 7η συνεχόμενη νίκη στη Super League
- Αρκάς: Η καλημέρα του Σαββάτου με ευχές για τον Άγιο Νικόλαο που γιορτάζει σήμερα
- Φυστίκια: Το σνακ που κάνει καλό στη μνήμη
- Εορταστικό ωράριο: Πρεμιέρα κάνει την Πέμπτη – Τι πρέπει να γνωρίζετε
- Μιλγουόκι Μπακς – Φιλαδέλφεια Σίξερς 101-116: Νέα εντός έδρας ήττα από τα «Ελάφια»
- Καιρός: Πώς θα κινηθεί η κακοκαιρία Byron το Σάββατο – Υπερχείλισαν Πηνειός και Ενιπέας – Ήχησε 112
- «Άνθρωποι και ποντίκια»: Ξεκίνησε η προπώληση Ιανουαρίου, μετά τα sold out του Δεκεμβρίου
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Σάββατο 06.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/pexels-eser-tokas-54876734-25854069-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442