Η πολυφαρμακία και η άσκοπη χορήγηση φαρμάκων απειλεί την παιδική υγεία

Σε σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας εξελίσσεται η πολυφαρμακία ή η άσκοπη χορήγηση φαρμάκων στα παιδιά, σύμφωνα με την Χρύσα Μπακούλα, ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής στο ΕΚΠΑ. Σε διάλεξή της εξήγησε ότι οι ιδιαιτερότητες του άρρωστου παιδιού, η ασυμβατότητα της αρρώστιας με την παιδική ηλικία και η εύκολη πρόσβαση στα φαρμακεία αυξάνουν την πίεση των γονέων προς τους γιατρούς οι οποίοι και αυτοί με την σειρά τους εμπλέκονται στο πρόβλημα.

Η κ. Μπακούλα στην ομιλία της στο Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος θέμα «Ιδιαιτερότητες της Παιδιατρικής, Δημόσια Υγεία», παρουσίασε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία βιολογικές, κοινωνικές και συναισθηματικές ιδιαιτερότητες του άρρωστου παιδιού συμβάλλουν στην πολυφαρμακία, παράλληλα με τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς.

Οι βιολογικές ιδιαιτερότητες του παιδιού που συμβάλλουν στην πολυφαρμακία είναι:

• Ο ταχύτατα εξελισσόμενος οργανισμός.
• Παροχή ιατρικού ιστορικού δια αντιπροσώπου (γονείς, συγγενείς).
• Η ταχεία και απρόβλεπτη εξέλιξη της νόσου.
• Η κοινή συμπτωματολογία σοβαρών και μη νοσημάτων.
• Τα περιορισμένα ευρήματα κλινικής εξέτασης.
• Η αδυναμία επικοινωνίας με το παιδί.

Οι κοινωνικές ιδιαιτερότητες αφορούν στο ότι:

• Η αρρώστια είναι ασύμβατη με το παιδί.
• Το «ευάλωτο» και «πολύτιμο» της ηλικίας του.

Οι συναισθηματικές ιδιαιτερότητες αφορούν:

• Στην ανασφάλεια και τον πανικό των γονιών.
• Στην πίεση για άμεση επίλυση του προβλήματος.
• Στην καταφυγή στο φαρμακοποιό της γειτονιάς.

Μελέτη που έγινε στις ΗΠΑ και συμπεριέλαβε στοιχεία από 411 γενικά νοσοκομεία και 52 παιδιατρικά και συνολικό δείγμα 587.427 ασθενών μέχρι 18 ετών (εξαιρουμένων των νεογνών) εντόπισε τα συχνότερα χορηγούμενα φάρμακα ήταν αναλγητικά, αντιπυρετικά, αντιφλεγμονώδη, βρογχοδιασταλτικά, αντιβιοτικά, γαστροπροστατευτικά, αναισθητικά. Ενώ, η πολυφαρμακία αυξανόταν με τον χρόνο νοσηλείας, το είδος του νοσοκομείου και την χρονιότητα και σπανιότητα του νοσήματος.

Οι παρενέργειες που δημιουργούνταν λόγω της μακροχρόνια λήψης αντιβιοτικών ήταν η ανάπτυξη αντίστασης στα αντιβιοτικά και η καταστροφή του μικροβιώματος, δηλαδή της φυσιολογικής χλωρίδας του εντέρου που συμμετέχει στην ανοσολογική απάντηση του οργανισμού.

«Τα αντιβιοτικά, που είναι ιδιαίτερα προσφιλή σε όλους, κατά κανόνα δεν αντιμετωπίζουν τα ιογενή νοσήματα που είναι συνήθη στα παιδιά και μπορούν να περιοριστούν. Οι γονείς θα πρέπει να εξασφαλίζουν στα παιδιά τους υγιεινές συνθήκες διαβίωσης, σωστή σπιτική μεσογειακή διατροφή και άσκηση για να τα θωρακίζουν έναντι των ασθενειών και της πολυφαρμακίας που μαστίζει το δυτικό κόσμο», εξήγησε η κ. Μπακούλα και συμπλήρωσε πως για την αντιμετώπιση της πολυφαρμακίας απαιτείται σωστή ενημέρωση των γονέων και εκπαίδευση και επανεκπαίδευση των παιδιάτρων.

«Οι νέοι παιδίατροι θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στην χορήγηση φαρμάκων, καθώς η προσαρμογή της αντιβιοτικής θεραπείας στον άρρωστο πρέπει να γίνεται με βάση την κλινική εικόνα και τις καλλιέργειες», τόνισε η κ. Μπακούλα και πρόσθεσε πως μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της πολυφαρμακίας ακολουθώντας τα εξής τρία βήματα:

1ο Βήμα:

• Επιλογή του ενδεδειγμένου αντιβιοτικού βάση καλλιεργειών.
• Καθορισμός της σωστής δόσης και οδού χορήγησης.
• Επί υποψίας λοίμωξης άμεση εμπειρική χορήγηση αντιβίωσης.

2ο Βήμα (48-72 ώρες)

• Τροποποίηση αγωγής με βάση την κλινική εξέλιξη και τα αποτελέσματα των καλλιεργειών (διεύρυνση ή περιορισμός του σχήματος, προσαρμογή δόσης).
• Επί αποκλεισμού βακτηριακής φλεγμονής διακοπή όλων των αντιβιοτικών.

3ο Βήμα

• Μετατροπή της ενδοφλέβιας σε από του στόματος θεραπεία.
• Εφαρμογή βραχύτερης αποτελεσματικής διάρκειας θεραπεία.
• Μέτρηση προκαλσιτονίνης και CRP.
• Επίπεδα φαρμάκου (αμινογλυκοσίδη, βανκομυκίνη).

Η ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής έκλεισε την ομιλία της υπενθυμίζοντας ότι «όλοι πρέπει να συντονιστούμε γιατροί, φαρμακοποιοί, γονείς με σκοπό τον περιορισμό των φαρμάκων ιδιαίτερα στα παιδιά από σήμερα για να μην θρηνούμε αύριο. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι παιδί πουμαθαίνει στην εύκολη λήψη φαρμάκων, είναι ευάλωτο στη λήψη εξαρτησιογόνων ουσιών».

Τέλος, ο διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας Παναγιώτης Μπεχράκης, τέως αναπληρωτής καθηγητής της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, ανέφερε ότι θα ζητήσει την παρέμβαση του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου, για έλεγχο του μη συνταγογραφούμενου φαρμάκου.

health.in.gr