Ι. Ιωαννίδης: Η μη σωστή ρύθμιση του διαβήτη ενέχει σοβαρούς κινδύνους

Σχεδόν ένα εκατομμύριο Έλληνες πάσχουν από διαβήτη, αλλά δυστυχώς η θεραπεία δεν ξεκινά εγκαίρως. Ο Δρ Ιωάννης Ιωαννίδης*, πρόεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας μιλώντας στο in.gr αναλύει τους κινδύνους που απορρέουν από τη μη σωστή ρύθμιση του διαβήτη και γιατί η θεραπεία με ινσουλίνη έχει δαιμονοποιηθεί.

Συνέντευξη: Μαίρη Μπιμπή

Κύριε Ιωαννίδη, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τι εννοούμε όταν λέμε διαβήτης;

Ο διαβήτης είναι μια μεταβολική νόσος που ταυτοποιείται από τις υψηλές τιμές γλυκόζης στο αίμα και χαρακτηρίζεται από την απόλυτη (τύπου 1 διαβήτης) ή σχετική (τύπου 2 διαβήτης) έλλειψη ινσουλίνης.

Ποια είναι τα συμπτώματα που θα μας βάλουν σε υποψία ότι κάποιος ίσως να πάσχει από διαβήτη;

Τα συμπτώματα του διαβήτη εμφανίζονται όταν τα επίπεδα του σακχάρου είναι ήδη αρκετά υψηλότερα από τα φυσιολογικά και οφείλονται βασικά στην απώλεια σακχάρου στα ούρα. Είναι η πολυουρία, η πολυδιψία και η ξηροστομία που μπορεί να οδηγήσουν και σε απώλεια σωματικού βάρους. Συχνά υπάρχουν και μη ειδικά συμπτώματα, όπως η κόπωση και η καταβολή.

Πώς γίνεται κλινικά η διάγνωση του διαβήτη;

Η διάγνωση του διαβήτη επιβεβαιώνεται εργαστηριακά. Η υποψία τίθεται όταν υπάρχουν τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν πιο πάνω ή όταν εμφανίζονται λοιμώξεις που «αγαπούν» τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη, όπως οι μυκητιάσεις των γεννητικών οργάνων.

Πόσοι είναι οι πάσχοντες από διαβήτη τύπου 1 και 2 στην Ελλάδα; Παρατηρείται αυξητική τάση όπως και στον υπόλοιπο κόσμο;

Τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη στην χώρα μας, σύμφωνα με τα στοιχεία μεγάλης πανελλήνιας πρόσφατης μελέτης (ΕΜΕΝΟ) με την συμμετοχή της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας ανέρχονται σε ποσοστό 12,4% που όταν διορθωθεί (για την ηλικία) μειώνεται στο 9,25%. Φαίνεται λοιπόν ότι, ο αριθμός ακουμπά το ένα εκατομμύριο. Εκτιμάται πάντως, ότι ο επιπολασμός του σακχαρώδη διαβήτη σε ενήλικες αυξήθηκε από 250.000 το 1974, σε 800.000 το 2006. Τα στοιχεία για την συχνότητα των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 μέσα στο σύνολο των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη συνολικά δεν είναι ακόμα διαθέσιμα. Με βάση το διεθνές ποσοστό του 5% έως 10% επί του συνόλου εκτιμάται από 50.000 έως 100.000 άτομα.

Ποια είναι τα βασικά θεραπευτικά μέσα για την διαχείριση της πάθησης, ανάλογα τον τύπο;

Στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 η θεραπεία γίνεται με ινσουλίνη. Μάλιστα, το προτεινόμενο σχήμα αποτελείται από πολλαπλές ενέσεις ινσουλίνης, ημερησίως, ώστε να καλύπτονται με επάρκεια, τόσο οι βασικές ανάγκες σε ινσουλίνη, όσο και οι γευματικές ανάγκες. Στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 η θεραπεία ξεκινά συνήθως με ένα ή και περισσότερα δισκία, αλλά συχνά καταλήγει και σε ενέσιμες θεραπείες προκειμένου να επιτευχθεί και να διατηρηθεί ο γλυκαιμικός έλεγχος.

Στην Ελλάδα, οι ασθενείς αρχίζουν εγκαίρως την θεραπεία με ινσουλίνη ή προτιμούν άλλες θεραπευτικές λύσεις;

Δυστυχώς, η έναρξη ινσουλίνης δεν γίνεται έγκαιρα στην χώρα μας. Αυτό αφορά τόσο τους γιατρούς οι οποίοι συχνά χρησιμοποιούν από την διάγνωση της νόσου την χρήση ινσουλίνης ως φόβητρο και όχι ως το καλύτερο θεραπευτικό μέσο για την νόσο, όσο και τους ασθενείς που προτιμούν τις από του στόματος θεραπείες.

Τι κίνδυνοι απορρέουν από την καθυστερημένη έναρξη της ινσουλινοθεραπείας;

Η καθυστερημένη έναρξη ινσουλινοθεραπείας, όταν πλέον η ρύθμιση με τα δισκία είναι ανεπαρκής εκθέτει τους ασθενείς σε υψηλά επίπεδα σακχάρου για μεγάλο χρονικό διάστημα και κατά συνέπεια και στις επιπλοκές της νόσου.

Γιατί οι ασθενείς φοβούνται την ινσουλίνη και πως μπορεί ο θεράπων ιατρός να συμβάλλει στην απενοχοποίηση της;

Οι ασθενείς αισθάνονται ότι η ινσουλίνη αποτελεί επιλογή αποτυχίας διαχείρησης της νόσου και εν πολλοίς «τιμωρία». Παράλληλα, την έχουν συνδυάσει με πολύ προχωρημένη νόσο και άρα την έχουν συνδυάσει με το «τέλος». Η απενεχοποίηση χρειάζεται σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση στην χρήση της από την πρώτη κιόλας στιγμή της διάγνωσης της νόσου.

Η καθυστερημένη έναρξη της ινσουλινοθεραπείας μπορεί να έχει ως συνέπεια τη μη σωστή ρύθμιση του ασθενή; Μήπως αυτός ο κίνδυνος απορρέει και από τις άλλες θεραπείες, όπως τα αντιδιαβητικά χάπια;

Η καθυστέρηση επικαιροποίησης της θεραπείας όταν ο γλυκαιμικός έλεγχος είναι ανεπαρκής αποτελεί ολέθρια πρακτική. Ειδικά, καθυστέρηση παρατηρείται όταν το «επόμενο βήμα» περιλαμβάνει την προσθήκη ινσουλίνης. Συχνά, όμως η καθυστέρηση παρατηρείται και όταν υπάρχει ακόμα περιθώριο εντατικοποίησης της θεραπείας με δισκία. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει πως πολλοί γιατροί και ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται τους πραγματικούς κινδύνους που συνδέονται με τις υψηλές τιμές σακχάρου.

Τι κινδύνους υγείας συνεπάγεται η μη σωστή ρύθμιση του διαβήτη; Τι κόστος έχει αυτό για τα εθνικά συστήματα υγείας και τα ασφαλιστικά ταμεία;

Η μη σωστή ρύθμιση του σακχάρου σχετίζεται με τις σοβαρές επιπλοκές του διαβήτη. Ο διαβήτης αποτελεί την πρώτη αιτία νεφρικής ανεπάρκειας τελικού σταδίου, σημαντική αιτία μειωμένης όρασης ή/και τύφλωσης και την πρώτη αιτία μη τραυματικής αιτιολογίας ακρωτηριασμών κάτω άκρων. Παράλληλα, τα καρδιαγγειακά επεισόδια αποτελούν το συχνότερο αίτιο νοσηρότητας και θνητότητας των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη. Όσον αφορά στο κόστος των επιπλοκών είναι ιδιαίτερα υψηλό, ενώ αντίθετα το κόστος της φαρμακευτικής αγωγής για την σωστή και έγκαιρη ρύθμιση του σακχάρου είναι λιγότερο από το 20% του συνολικού κόστους για τον σακχαρώδη διαβήτη.

Πως μπορεί να εντοπιστεί εγκαίρως ο αρρύθμιστος ασθενής με διαβήτη ώστε να εκπαιδευθεί κατάλληλα στην διαχείριση της πάθησης;

Με προγράμματα ενημέρωσης των ασθενών για την πραγματική διάσταση της νόσου καθώς και με απλοποίηση της πρόσβασης όλων των πολιτών σε μονάδες υγείας για την διαχείρηση της νόσου.

Οι γιατροί μπορούν να εκπαιδευθούν κατάλληλα ώστε να εντοπίζουν εγκαίρως τον αρρύθμιστο ασθενή; Τι ρόλο παίζει σ’ αυτό η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία;

Η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία, τόσο με τις επιστημονικές της εκδηλώσεις ανά την Ελλάδα, όσο και με το εκπαιδευτικό υλικό που διαθέτει και διαδικτυακά προσπαθεί να συμβάλλει στην εκπαίδευση όλων των γιατρών που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη.

Οι νέας γενιάς ινσουλίνες μπορούν να συντελέσουν στην καλύτερη ρύθμιση του διαβήτη με λιγότερες παρενέργειες και λιγότερη προσπάθεια εκ μέρους του ασθενή;

Οι νέας γενιάς ινσουλίνες, όπως η γλαργινική ινσουλίνη U300 έχουν ακόμα καλύτερες ιδιότητες όσον αφορά την διάρκεια τους, την μεταβλητότητα τους και τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας. Αυτό διευκολύνει, τόσο τους γιατρούς, όσο και τους ασθενείς στην καλύτερη και ασφαλέστερη ρύθμιση της νόσου.

Οι νέες συσκευές μέτρησης του σακχάρου και χορήγησης της ινσουλίνης, έχουν βελτιώσει τη θεραπεία του διαβήτη και την ποιότητα ζωής του ασθενή;

Σαφέστατα ναι. Η τεχνολογία έχει διευκολύνει πολύ το έργο μας κάνοντας τόσο την μέτρηση του σακχάρου όσο και την χρήση ινσουλίνης ιδιαίτερα φιλική και εύκολη.

• Δείτε το βίντεο με πρακτικές Οδηγίες για τον Αυτοέλεγχο του σακχάρου

Τα οργανωμένα διαβητολογικά κέντρα που λειτουργούν στην Ελλάδα μπορούν να παρέχουν καλύτερο επίπεδο παρακολούθησης και φροντίδας του ασθενή, εν αντιθέσει με μεμονωμένους ειδικούς;

Τα διαβητολογικά ιατρεία και κέντρα προσφέρουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες. Οι γιατροί της κοινότητας όμως, οικογενειακοί γιατροί, μάχιμοι κλινικοί γιατροί σε όλες τις δομές υγείας προσφέρουν επίσης απαραίτητο και σημαντικό έργο. Ευχή είναι να υπάρξει καλύτερη οργάνωση ώστε στα ιατρεία και κέντρα να παραπέμπονται μόνο ειδικά ή δύσκολα περιστατικά και να αποτελέσουν συμβουλευτικά κέντρα των γιατρών της κοινότητας.

* Ο Δρ Ιωάννης Ιωαννίδης, είναι πρόεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, Παθολόγος-Διαβητολόγος, διευθυντής ΕΣΥ στο Γενικό Νοσοκομείο Νέας Ιωνίας «Κωνσταντοπούλειο» και υπεύθυνος του Ιατρείου Διαβήτη και Παχυσαρκίας του ίδιου νοσοκομείου.

health.in.gr