Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024
weather-icon 21o
Η κοινοτοπία του κακού: Ο «λογιστής» του Άουσβιτς στο εδώλιο, 71 χρόνια μετά

Η κοινοτοπία του κακού: Ο «λογιστής» του Άουσβιτς στο εδώλιο, 71 χρόνια μετά

Ο 93χρονος σήμερα Όσκαρ Γκρόνινγκ ήταν λογιστής στο κολαστήριο του Άουσβιτς μέχρι το 1944 και περιέγραφε πάντοτε τον εαυτό του ως «ένα μικροσκοπικό γρανάζι» στη μηχανή του εφιάλτη. Η γερμανική Δικαιοσύνη δεν έχει την ίδια γνώμη και πλέον ξεκίνησε τη δίκη σε βάρος του με την κατηγορία της συνέργειας στις δολοφονίες των κρατουμένων. Η δίκη έχει ανοίξει συζήτηση στη Γερμανία για το εάν ο Γκρόνινγκ, που δεν συμμετείχε στις ίδιες τις εκτελέσεις, γίνεται σωστά ο τελευταίος (πιθανότατα) που δικάζεται για το στρατόπεδο εξόντωσης.

Ο 93χρονος σήμερα Όσκαρ Γκρόνινγκ ήταν λογιστής στο κολαστήριο του Άουσβιτς μέχρι το 1944 και περιέγραφε πάντοτε τον εαυτό του ως «ένα μικροσκοπικό γρανάζι» στη μηχανή του εφιάλτη. Η γερμανική Δικαιοσύνη δεν έχει την ίδια γνώμη και πλέον ξεκίνησε τη δίκη σε βάρος του με την κατηγορία της συνέργειας στις δολοφονίες των κρατουμένων.

Η δίκη έχει ανοίξει συζήτηση στη Γερμανία για το εάν ο Γκρόνινγκ, που δεν συμμετείχε στις ίδιες τις εκτελέσεις, γίνεται σωστά ο τελευταίος (πιθανότατα) που δικάζεται για το στρατόπεδο εξόντωσης.

Ο Γκρόνινγκ στάθηκε στο εδώλιο του δικαστήριου την Τρίτη και παραδέχθηκε ότι είναι «ηθικά» ένοχος για τον θάνατο τουλάχιστον 300.000 εβραίων στο Αουσβιτς. Ομολόγησε ότι υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας μαζικών εκτελέσεων, αρνήθηκε ωστόσο οποιονδήποτε άμεσο ρόλο στη ναζιστική θηριωδία. «Ζητώ συγχώρεση. Έχω μερίδιο της ηθικής ευθύνης, όμως το εάν είμαι ένοχος βάσει του Ποινικού Δικαίου θα πρέπει να το αποφασίσετε εσείς» δήλωσε ο Γκρένινγκ απευθυνόμενος στους δικαστές.

Δεν είναι ο μοναδικός αυτές τις ημέρες στο Λύνεμπουργκ ο οποίος υπενθυμίζει, με σάρκα και οστά, το έγκλημα που η Ευρώπη δεν μπορεί να ξεχάσει: Απέναντί του έχουν κληθεί ως μάρτυρες επιζώντες από διάφορα σημεία της υφηλίου, από την Ουκρανία μέχρι τον Καναδά -άνθρωποι που είχαν χάσει τις οικογένειές τους στο κολαστήριο και μερικοί από τους οποίους, όπως λένε, δεν φαντάζονταν πως θα πατούσαν για κάνεναν λόγο ξανά στη Γερμανία.

Τι έκανε ο Γκρόνινγκ; Στην ηλικία των 21 ετών, και όντας ήδη μέλος των SS, έγινε το Σεπτέμβριο του 1942 ένας από τους λογιστές στο Άουσβιτς. Έμεινε στη θέση του μέχρι τον Οκτώβριο του 1944 και η δουλειά του ήταν να καταγράφει τα περιουσιακά στοιχεία των κρατουμένων που έφταναν με τα τρένα στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου.

Χρήματα και τιμαλφή σε καταλόγους. Φρόντισε επίσης για την πορεία των υπόλοιπων αντικειμένων μικρής αξίας -αποσκεύες και ρούχα- που θα εξαφανίζονταν. Όπως και η πλειονότητα των ιδιοκτητών τους.

Ο Γκρόνινγκ δεν εκτέλεσε ποτέ ο ίδιος κανέναν κρατούμενο, δεν μετέφερε κρατουμένους στους θαλάμους αερίων, δεν είχε καν σχέση με τα υλικά μέσα που χρησιμοποιούνταν. Δεν ήταν ούτε καν ένας από τους φρουρούς που ξεχώριζαν, σαν να ήταν ζώα, τους κρατουμένους στις σειρές μεταξύ εκείνων που θα πήγαιναν για εξόντωση και όσων θα έπαιρναν παράταση του μαρτυρίου.

«Η κοινοτοπία του κακού»

Οι ενάγοντες σήμερα υπογραμμίζουν πως, παρ’ όλα αυτά, ο Γκρόνινγκ -όπως και κάθε ένας στο Άουσβιτς- έβαλε το λιθαράκι του στο έγκλημα. Όσο μικρός και τετριμμένος κι αν ήταν ο ρόλος του, «η εργασία του κατέστησε δυνατό αυτό που έγινε στο Άουσβιτς», αναφέρουν οι μάρτυρες κατηγορίας, ανάμεσά τους και οι λίγοι επιζώντες.

Ο Γκρόνινγκ γίνεται έτσι η δοκιμασία της αντίληψης που είχε κυριαρχήσει στη Γερμανία τις πρώτες δεκαετίες μετά τον πόλεμο. Μετά το πρώτο κύμα καταδίκης όσων υψηλόβαθμων στελεχών είχαν συλληφθεί ζωντανοί τη δεκαετία του ’50, ακολούθησε ένα δεύτερο κύμα δικαστικής δίωξης των αμέσως επόμενων στελεχών που είχε κορυφωθεί με τη δίκη του 1965 στη Φρανκφούρτη.

Το ερώτημα ήταν πού σταματά η ευθύνη και που ξεκινά η γκρίζα εκείνη ζώνη όσων συνέβαλαν με «αθώες», αναίμακτες, τετριμμένες πράξεις. Ήταν εκείνο που η Χάνα Άρεντ, όχι τυχαία την ίδια περίοδο, είχε ονομάσει «κοινοτοπία του κακού».

Επίσης όχι τυχαία, τότε ήταν και η περίοδος που η Γερμανία εν γένει ξεκινούσε να σχηματίζει το πώς θα αντιμετώπιζε το βάρος του παρελθόντος -(και) σε εκείνη τη συζήτηση είχε έρθει να απαντήσει η Άρεντ. Υπήρχε όμως και πρακτικό αποτέλεσμα: Εκείνη την εποχή ήταν ακόμη στη ζωή εκατοντάδες τέτοιοι συνεργάτες στα πάμπολλα ναζιστικά κολαστήρια και η απάντηση θα έκρινε μέχρι πού θα έφταναν οι δικαστικές διώξεις.

Δικαστικά, η Γερμανία κατέληξε τότε στην έννοια της «συγκεκριμένης μεμονωμένης πράξης», όπως την χαρακτηρίζουν σήμερα οι επικριτές της: Εάν είχε τελεστεί τέτοια, ο δράστης διωκόταν. Όσο κι αν τα όρια μπορεί ακόμη κι έτσι να παρέμεναν θολά σε αρκετές περιπτώσεις συνεργατών, τουλάχιστον είχε βρεθεί μία λειτουργική πρακτική για το πώς θα γινόταν νομική απόδοση ευθυνών.

Ο ίδιος ο Γκρόνινγκ κατέληξε στο μικροσκόπιο της Δικαιοσύνης στα μέσα της δεκαετίας του ’80 και τελικά η υπόθεσή του δεν προχώρησε εξαιτίας του περιορισμένου ρόλου του. Τα πράγματα όμως άλλαξαν άρδην, καθυστερημένα, με την υπόθεση του Ντέμιανουκ.

Ο Τζον Ντέμιανουκ, που ήταν ένας από εκείνους τους «απλούς φρουρούς» που δεν σκότωσαν με τα ίδια τους τα χέρια κανέναν, καταδικάστηκε τελικά το 2011 ως συνεργός για τις δολοφονίες στο Σόριμπορ. Η απόφαση εκείνη άνοιξε τη νομική πύλη για όσους, όπως ο Ντέμιανουκ και μέχρι και ο Γκρόνινγκ, ήταν ακόμη και το μικρότερο γρανάζι στα στρατόπεδα.

Δεν κρύφτηκε ποτέ και καταδίκαζε το έγκλημα

Ο 93χρονος σήμερα Γκρόνινγκ ήταν από τους ελάχιστους που δεν έκρυψε ποτέ το ρόλο του και δήλωνε μετανιωμένος.

Προς υπεράσπισή του αναφέρει πως έχει αρκετές φορές πάρει δημόσια θέση καταδίκης των ναζιστικών εγκλημάτων. Διατράνωνε πάντοτε τι πραγματικά συνέβη στο Άουσβιτς και έχει τονίσει σε συνεντεύξεις του ότι με τις δημόσιες αναφορές του θέλει να επιτεθεί στους αρνητές του Ολοκαυτώματος που θεωρούν «μύθευμα» την εξόντωση Εβραίων από τους ναζί.

Η δράση του εκείνη, λέει, είχε ξεκινήσει όταν κάποιος του έστειλε με τα το ταχυδρομείο ένα βιβλίο με τίτλο «Το ψέμα του Άουσβιτς». Το έστειλε πίσω στον αποστολέα, με ένα απλό σημείωμα: «Είναι όλα αλήθεια» έγραψε.

Επί του συγκεκριμένου, ο Γκόρνινγκ στέκεται στο εδώλιο σήμερα ως συνεργός για την λεγόμενη ουγγρική σφαγή στο Άουσβιτς: Το καλοκαίρι του ’44, έφτασαν στο στρατόπεδα μέσα σε μερικές εβδομάδες 137 τρένα με 425.000 Εβραίους της Ουγγαρίας. Στην «υποδοχή» πολλών από αυτά βρισκόταν και ο Γκόρνινγκ, καταγράφοντας τα τιμαλφή.

Μία από τους μάρτυρες που βρίσκονται στο δικαστήριο είναι η ηλικιωμένη Έβα Πουστάι-Φαχίντι από την Ουγγαρία, που είχε φτάσει τότε με την οικογένειά της και γλίτωσε από τύχη επειδή την έστειλαν στο Μπούχενβαλντ (η μητέρα και η αδελφή της, αντιθέτως, οδηγήθηκαν σχεδόν αμέσως στους θαλάμους αερίων).

«Εμένα δεν με νοιάζει η ποινή» είπε στο ξεκίνημα της δίκης στο Λύνεμπουργκ. «Με νοιάζει η ετυμηγορία».

Βασίλης Ψυχογιός

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ

Sports in

Άγριο ξύλο ανάμεσα σε μαθήτριες Γυμνασίου στον Πύργο

Το επεισόδιο έγινε μπροστά στα μάτια των υπόλοιπων μαθητών οι οποίοι όχι μόνο παρακολουθούν αμέτοχοι, αλλά με επευφημίες και επιφωνήματα βιντεοσκοπούν το συμβάν.

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΜΜΕ Α.Ε.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024