Για τη σημασία των γενόσημων φαρμάκων μιλούν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα

Για την πρόσβαση στα φάρμακα σε εποχές οικονομικής κρίσης μιλά ο Ροχίτ Μαλπάνι, Διευθυντής Πολιτικής και Advocacy στη Μόνιμη Εκστρατεία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την Πρόσβαση στα Φάρμακα με αφορμή διεθνές συνέδριο που πραγματοποιείται την Παρασκευή στην Αθήνα με τίτλο «Οι συνέπειες της κρίσης στην πρόσβαση στα φάρμακα: Η κοινωνία απαιτεί δίκαιες λύσεις». Το συνέδριο διοργανώνεται από την οργάνωση TransAtlantic Consumer Dialogue (TACD).

• Ποια είναι η κατάσταση σχετικά με την πρόσβαση στα φάρμακα στην Ελλάδα;

Η εξασφάλιση οικονομικά προσιτών φαρμάκων και ιατρικής περίθαλψης, τόσο για τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα όσο και την Ελλάδα ειδικότερα, απαιτεί νέες προσεγγίσεις στη θεραπεία και στην πρόσβαση σε φάρμακα και εμβόλια χαμηλού κόστους. Προς το παρόν, τα γενόσημα φάρμακα δεν χρησιμοποιούνται ευρέως στην Ελλάδα. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, για παράδειγμα, βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά στα γενόσημα φάρμακα για τη θεραπεία του HIV/AIDS, με το 85% του συνόλου των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του HIV να είναι γενόσημα. Αντίθετα στην Ελλάδα τα γενόσημα φάρμακα αποτελούν μόνο το 18% όλων των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται.

• Ποια είναι τα βασικά εμπόδια προκειμένου να έχουμε φθηνά φάρμακα και στην Ελλάδα;

Τα εμπόδια για τη χρήση των γενόσημων φαρμάκων πιθανόν είναι πολλά. Έχουν να κάνουν με τα μονοπωλιακά διπλώματα ευρεσιτεχνίας, που εμποδίζουν την παραγωγή χαμηλού κόστους ή την εισαγωγή στην Ελλάδα φαρμάκων χαμηλού κόστους από διαπιστευμένους ποιοτικά παραγωγούς άλλων χωρών. Επιπλέον, ευρύτεροι περιορισμοί που ισχύουν σχετικά με τη μείωση των τιμών στην Ελλάδα, και έχουν να κάνουν με τη συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και στο γεγονός ότι η φαρμακευτική βιομηχανία κατατάσσει την Ελλάδα στις χώρες υψηλού εισοδήματος- είναι πιθανό να ανεβάσει επιπλέον το κόστος των φαρμάκων και των εμβολίων σε τιμές που δεν θα είναι πλέον προσιτές.

• Πού οφείλονται οι υψηλές τιμές των φαρμάκων; Τι πρέπει να γίνει για να έχουμε πρόσβαση σε φτηνά φάρμακα;

Οι υψηλές τιμές των φαρμάκων εξακολουθούν να οφείλονται σε μεγάλο βαθμό, στην εφαρμογή νόμων περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Οι νομοθεσίες πνευματικής ιδιοκτησίας εξασφαλίζουν μονοπωλιακά διπλώματα ευρεσιτεχνίας στις πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες για είκοσι χρόνια, γεγονός που επιτρέπει στις εταιρείες αυτές να καθορίζουν τις τιμές σε απουσία ανταγωνισμού. Αντίθετα, όταν επιτρέπεται ο ανταγωνισμός, ιδίως από τους παραγωγούς γενόσημων φαρμάκων, οι τιμές των φαρμάκων πέφτουν άμεσα και ουσιαστικά σε προσιτά επίπεδα. Εκείνη την εποχή, η λύση βρέθηκε στην Ινδία. Η χώρα δεν ήταν υποχρεωμένη να χορηγεί διπλώματα ευρεσιτεχνίας για τα φάρμακα μέχρι το 2005, και ήταν επομένως σε θέση να παράγει χαμηλού κόστους, ποιοτικά γενόσημα φάρμακα, σε υπερβολικά κατώτερη τιμή από την τρέχουσα. Κυριολεκτικά μέσα σε μια νύχτα, το κόστος για τη θεραπεία ενός ανθρώπου από τον ιό HIV μειώθηκε κατά περισσότερο από 96 τοις εκατό, δηλαδή έπεσε από τα 10.000 σε 360 δολάρια ανά έτος. Ο ανταγωνισμός μεταξύ γενοσήμων οδήγησε σε περαιτέρω πτώση του κόστους. Ως αποτέλεσμα, περισσότερα από εννέα εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο υποβάλλονται σήμερα σε θεραπεία για τον ιό HIV.

• Πότε και γιατί ξεκίνησαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα την εκστρατεία «Πρόσβαση στα Φάρμακα»;

Το 1999, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, με βάση την πολύχρονη εμπειρία τους στο πεδίο εγκαινίασαν την εκστρατεία για την «Πρόσβαση στα Φάρμακα» με τη χρηματοδότηση που έλαβε η οργάνωση από το βραβείο Νόμπελ την ίδια χρονιά. Η εκστρατεία για την «Πρόσβαση στα Φάρμακα» ήταν το «προΪόν» της απογοήτευσης που βιώναμε βλέποντας τους ασθενείς μας να πρέπει να αντιμετωπίσουν αδιανόητα εμπόδια στην προσπάθειά τους να διαγνωσθούν, να βρουν τα φάρμακά τους και να θεραπευτούν. Εμπόδια που έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι είναι φτωχοί ενώ τα διαγνωστικά και θεραπευτικά εργαλεία υπερβολικά ακριβά, ανύπαρκτα ή ακατάλληλα για τις συνθήκες στις οποίες ζουν και στις οποίες εργαζόμαστε. Αντίστοιχα ανυπέρβλητα εμπόδια αντιμετωπίζαμε κι εμείς, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στην προσπάθειά μας να καλύψουμε τις σοβαρές ιατρικές ανάγκες των ασθενών μας και να τους σώσουμε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το αστρονομικό ποσό των 10.000 δολαρίων που απαιτούνταν για κάθε ασθενή μας ανά έτος προκειμένου να λάβει τα σωτήρια φάρμακα της θεραπείας του HIV/AIDS. Οι υψηλές αυτές τιμές των φαρμάκων απέκλεισαν από τη θεραπεία εκατομμύρια ανθρώπους και είχαν ως αποτέλεσμα να μην μπορέσουμε να θεραπεύσουμε παρά μόνο ένα πολύ περιορισμένο αριθμό ασθενών.

• Τι έχετε πετύχει μέχρι τώρα οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα με την εκστρατεία σας «Πρόσβαση στα Φάρμακα»;

Από το 2000, η εκστρατεία για την «Πρόσβαση στα Φάρμακα» έχει επιτύχει σε παγκόσμιο επίπεδο την άρση των φραγμών που εμποδίζουν τους ασθενείς να έχουν χαμηλού κόστους γενόσημα φάρμακα για το HIV/AIDS και για άλλες ασθένειας. Αυτό έγινε εφικτό καταργώντας τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, και άλλα εμπόδια που έχουν να κάνουν με την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, όπως η έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης, οι υψηλές τιμές που χρεώνουν οι πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες ή η έλλειψη ενδιαφέροντος μεταξύ των παραγωγών γενοσήμων για την παραγωγή φαρμακευτικών σκευασμάτων με χαμηλότερο κόστος. Η Εκστρατεία για την «Πρόσβαση στα Φάρμακα» εστιάζει κυρίως στα φάρμακα, τα εμβόλια και τις διαγνωστικές εξετάσεις που χρειάζονται ώστε να διασφαλίσουμε καλύτερα ιατρικά αποτελέσματα για τους ασθενείς μας.

* Η εκστρατεία «Πρόσβαση στα Φάρμακα» των Γιατρών Χωρίς Σύνορα θα προσφέρει συμβουλές και την εμπειρία της στο workshop και τη διαβούλευση της κοινωνίας των πολιτών, που διοργανώνεται την Παρασκευή 13/12 από την Trans Atlantic Consumer Dialogue.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ