Προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο: Τι, που, πότε

Ο καρκίνος αποτελεί σίγουρα το νόσημα του 20ου και του 21ου αιώνα καθώς το ενδιαφέρον της Ιατρικής είναι επικεντρωμένο εδώ και πολλές δεκαετίες στη πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία του. Η πρόοδος της επιστήμης είναι ομολογουμένως εντυπωσιακή σε όλους τους τομείς, ωστόσο η πλειοψηφία των ανθρώπων, αν και γνωρίζουν ότι ο κίνδυνος νόσησης από οποιαδήποτε μορφή καρκίνου είναι υπαρκτός, αγνοούν τα μέτρα πρόληψης.

Το Health.in.gr συγκέντρωσε και σας παρουσιάζει μια σειρά από διαγνωστικές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου και του ορθού, του τραχήλου της μήτρας, του ενδομητρίου και του προστάτη.

Πρόκειται για μορφές καρκίνου με αυξημένη συχνότητα στον γενικό πληθυσμό, η έγκαιρη διάγνωση των οποίων συμβάλλει στην ταχύτερη θεραπευτική αντιμετώπιση, την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πασχόντων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αξία της πρόληψης είναι αδιαμφισβήτητη όχι μόνο για τα άτομα με κληρονομική ή άλλη προδιάθεση σε κάποια μορφή καρκίνου αλλά για όλους τους ανθρώπους.

Καρκίνος του μαστού
Συνιστάται μια μαστογραφία ετησίως μετά τη συμπλήρωση του 40ου έτους της ηλικίας και όσο η κατάσταση της υγείας της γυναίκας εξακολουθεί να παραμένει καλή.

Κλινική εξέταση των μαστών ανά τακτά χρονικά διαστήματα στα πλαίσια γενικότερου γυναικολογικού ελέγχου. Συγκεκριμένα προτείνεται η κλινική εξέταση των μαστών κάθε τρία χρόνια για τις γυναίκες ηλικίας από 20 έως 30 ετών και μια φορά το χρόνο για όσες έχουν συμπληρώσει το 40ο έτος.

Αυτοεξέταση μαστού ανά τακτά χρονικά διαστήματα από την ηλικία των 20 ετών και άνω καθώς οι γυναίκες αποκτούν καλύτερη εικόνα του εαυτού τους και μπορούν να εντοπίσουν ευκολότερα μεταβολές που μπορεί να εγκυμονούν κινδύνους.

Τέλος οι γυναίκες που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου (υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, γενετική προδιάθεση ή ιστορικό καρκίνου του μαστού) θα πρέπει να συμβουλεύονται τον ιατρό τους για το ενδεχόμενο διενέργειας μαστογραφίας ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε συνδυασμό με άλλες εξετάσεις όπως υπέρηχο μαστού ή μαγνητική τομογραφία.

Καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού
Μετά την συμπλήρωση του 50ου έτους της ηλικίας τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε τουλάχιστον μια από τις πέντε ακόλουθες διαγνωστικές εξετάσεις:

Εξέταση ανίχνευσης μικροσκοπικών ιχνών αίματος στα κόπρανα μια φορά το χρόνο.

Σιγμοειδοσκόπηση μια φορά ανά πέντε χρόνια.

Βαριούχος υποκλυσμός διπλής αντίθεσης μια φορά ανά πέντε χρόνια.

Κολονοσκόπηση κάθε δέκα χρόνια.

Η διενέργεια των ανωτέρων εξετάσεων μπορεί να αρχίσει νωρίτερα ή να διεξάγονται με μεγαλύτερη συχνότητα σε περίπτωση που συντρέχουν κάποιοι από τους παρακάτω παράγοντες κινδύνου εκδήλωσης καρκίνου του παχέος εντέρου:

Ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή αδενοματώδους πολύποδα

Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή πολύποδα

Ιστορικό φλεγμονώδους νόσου του εντέρου (νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα)

Οικογενειακό ιστορικό κληρονομικού καρκίνου του παχέος εντέρου χωρίς πολυποδίαση.

Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας
Κάθε γυναίκα θα πρέπει να υποβάλλεται σε διαγνωστικές εξετάσεις ανά τριετία μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής. Συνίσταται η διενέργεια τεστ Παπανικολάου μια φορά το χρόνο και κάθε δυο χρόνια τεστ Παπανικολάου υγράς φάσης.

Μετά τη συμπλήρωση του 30ου έτους της ηλικίας και για τις γυναίκες των οποίων τα τρία τελευταία τεστ Παπ ήταν φυσιολογικά συνίσταται η διενέργεια τεστ Παπ ανά δυο ή τρία χρόνια. Για τις γυναίκες με συγκεκριμένους παράγοντες κινδύνου όπως μόλυνση από τον ιό HIV, χημειοθεραπεία, χρόνια χρήση στεροειδών και αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω μεταμόσχευση οργάνων σώματος, είναι υποχρεωτική η διενέργεια τεστ Παπανικολάου μια φορά το χρόνο.

Μια άλλη επιλογή είναι μετά τη συμπλήρωση του 30ου έτους να υποβάλλονται σε τεστ Παπ ανά τριετία καθώς και σε εξέταση ανίχνευσης στελεχών του ιού του ανθρώπινου θηλώματος (HPV).

Μετά τη συμπλήρωση του 70ου έτους και για γυναίκες των οποίων τα τρία τελευταία τεστ Παπανικολάου ήταν φυσιολογικά και κανένα τεστ Παπανικολάου μη φυσιολογικό την τελευταία δεκαετία προτείνεται η διακοπή της διενέργειας εξετάσεων για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Ωστόσο, γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του τραχήλου, μόλυνσης από τον ιό HIV και αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα θα πρέπει να εξακολουθήσουν να υποβάλλονται σε διαγνωστικές εξετάσεις εφόσον το επιτρέπει η κατάσταση της υγείας τους.

Οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας και του τραχήλου) μπορούν να σταματήσουν τον διαγνωστικό έλεγχο για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, εκτός αν έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή για την αντιμετώπιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί μόνο σε αφαίρεση της μήτρας θα πρέπει να συνεχίσουν να υποβάλλονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε κλινικό έλεγχο.

Καρκίνος του ενδομητρίου
Όλες οι γυναίκες θα πρέπει να είναι ενήμερες για τους κινδύνους νόσησης και τα συμπτώματα του καρκίνου του ενδομητρίου, ώστε να αναφέρουν στο ιατρό τους με ακρίβεια οποιεσδήποτε μεταβολές παρατηρούν, όπως για παράδειγμα αιμορραγία. Ειδικά για εκείνες με αυξημένο κίνδυνο κληρονομικού καρκίνου του παχέος εντέρου χωρίς πολυποδιάση, είναι απαραίτητος ο ετήσιος έλεγχος για καρκίνο του ενδομητρίου με βιοψία από την ηλικία των 35 ετών και άνω.

Καρκίνος του προστάτη
Από την ηλικία των 50 ετών και άνω όλοι οι άνδρες θα πρέπει να υποβάλλονται ετησίως σε δακτυλική εξέταση και μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA). Οι άνδρες που αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο θα πρέπει να ελέγχονται από την ηλικία των 45 ετών, ενώ θα πρέπει να ενημερώνονται για τους πιθανούς κινδύνους και τα οφέλη της πρώιμης διάγνωσης και θεραπείας του καρκίνου του προστάτη. Ειδικά για εκείνους που έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού οι οποίοι νόσησαν σε νεαρή ηλικία, θα πρέπει να υποβάλλονται σε εξετάσεις ήδη από την ηλικία των 40 ετών. Αναλόγως των αποτελεσμάτων των πρώτων εξετάσεων, ενδέχεται να μην κριθεί αναγκαία η επανάληψη τους μέχρι τη συμπλήρωση του 45ου έτους.

Η μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου θεωρείται μη φυσιολογική όταν είναι άνω του 4,0ng/ml. Ορισμένες μετρήσεις ενδέχεται να είναι μη φυσιολογικές λόγω καλοηθών νοσημάτων του προστάτη.

Η δακτυλική εξέταση του προστάτη θα πρέπει να διενεργείται από πεπειραμένο ιατρικό προσωπικό, ικανό να αναγνωρίσει μικρές ανωμαλίες του προστάτη, περιλαμβανομένης της συμμετρίας και της συνοχής, καθώς επίσης και των κλασσικών ευρημάτων όπως η σκλήρυνση και τα οζίδια. Αξίζει να σημειωθεί ότι η δακτυλική εξέταση δεν είναι εξίσου ακριβής στην ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη συγκριτικά με τη μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου.

health.in.gr