Παρά τις αυστηρές αμερικανικές κυρώσεις από την πρώτη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, το Καράκας κατάφερνε να πουλάει το πετρέλαιό του, τροφοδοτώντας την πληγωμένη του οικονομία. Οι τακτικές Τραμπ όμως, που θυμίζουν ναυτικούς αποκλεισμούς άλλων εποχών, ζορίζουν ακόμα περισσότερο τη κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο.

Η Ουάσιγκτον πλέον στοχοποιεί πετρελαιοφόρα που δραστηριοποιούνται υπό αμερικανικές κυρώσεις και κατευθύνονται προς ή αναχωρούν από τη Βενεζουέλα, ανακοινώνοντας έναν «ολικό και πλήρη αποκλεισμό» τέτοιων πλοίων.

Τα πλοία που τελούν υπό αμερικανικές κυρώσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν αυστηρούς περιορισμούς, όπως απαγόρευση πρόσβασης σε ορισμένα λιμάνια και άρνηση παροχής υπηρεσιών, όπως ανεφοδιασμός καυσίμων και επισκευές. Ο χαρακτηρισμός αυτός θέτει επίσης τα πλοία σε υψηλό κίνδυνο κατάσχεσης και μπορεί να απειλήσει τα περιουσιακά στοιχεία των ιδιοκτητών και των πελατών τους.

Οι πλήρεις αποκλεισμοί είναι παράνομοι βάσει του διεθνούς δικαίου. Ωστόσο, στην περίπτωση της Βενεζουέλας ο «αποκλεισμός» αφορά μόνο πλοία που τελούν υπό κυρώσεις, πράγμα που σημαίνει ότι δεν πρόκειται για πλήρη αποκλεισμό, όπως σημειώνει το αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy.

30 δεξαμενόπλοια

Το Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (OFAC) του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ καταγράφει περισσότερα από 50 πλοία παγκοσμίως στο πλαίσιο των κυρώσεων που αφορούν τη Βενεζουέλα.

Σύμφωνα με ανάλυση του ανεξάρτητου ιστότοπου παρακολούθησης πλοίων TankerTrackers.com και της εταιρείας παγκόσμιων πληροφοριών Kpler, περισσότερα από 30 δεξαμενόπλοια που έχουν «σταμπαριστεί» από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ και δραστηριοποιούνται στην Καραϊβική θα μπορούσαν να επηρεαστούν άμεσα από τον αποκλεισμό.

Από αυτά, τουλάχιστον 12 -συμπεριλαμβανομένου του Skipper, που κατασχέθηκε από τις αμερικανικές δυνάμεις την περασμένη εβδομάδα- μεταφέρουν βενεζουελανικό πετρέλαιο, σύμφωνα με την Kpler.

«Υπό το πρίσμα της πρόσφατης ανακοίνωσης του προέδρου Τραμπ, αυτά τα δεξαμενόπλοια ενδέχεται να τεθούν υπό αυξημένο έλεγχο και να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενες ενέργειες επιβολής από τις αμερικανικές αρχές», δήλωσε ο Δημήτρης Αμπατζίδης, ανώτερος αναλυτής κινδύνου και κανονιστικής συμμόρφωσης στην Kpler.

Το μέτρο που ανακοίνωσε ο Τραμπ εφαρμόζεται σε δεξαμενόπλοια που έχουν τεθεί υπό κυρώσεις λόγω των δεσμών τους με τη Βενεζουέλα, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει και πλοία που έχουν χαρακτηριστεί για σχέσεις με άλλες χώρες και οντότητες. Το δεξαμενόπλοιο που κατασχέθηκε την περασμένη εβδομάδα είχε δεσμούς με Ρώσο μεγιστάνα του πετρελαίου που τελεί υπό κυρώσεις και είχε χαρακτηριστεί για λαθρεμπόριο ιρανικού πετρελαίου, σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών.

Οι συνέπειες για τη Βενεζουέλα

Ο Μαδούρο χρησιμοποιούσε πλοία υπό κυρώσεις, για να εξάγει πετρέλαιο σε χώρες όπως η Κίνα, που δεν διστάζουν να έρθουν σε σύγκρουση με τα αμερικανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Σε άλλες περιπτώσεις, έχει χρησιμοποιήσει τα λεγόμενα πλοία του «σκιώδους στόλου» -επίσης συχνά υπό κυρώσεις- για να διοχετεύει το βενεζουελανικό πετρέλαιο στις παγκόσμιες αγορές, αποκρύπτοντας την προέλευσή του.

Η Βενεζουέλα εκτιμάται ότι διαθέτει αποθέματα πετρελαίου ύψους περίπου 303 δισ. βαρελιών, σύμφωνα με τον Οργανισμό Πετρελαιοεξαγωγικών Κρατών (OPEC) — περισσότερα από κάθε άλλη χώρα.

«Αν δεν υπάρξουν εξαγωγές πετρελαίου, αυτό θα επηρεάσει την αγορά συναλλάγματος, τις εισαγωγές της χώρας… Θα μπορούσε να προκληθεί οικονομική κρίση», δήλωσε πρόσφατα στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Ελίας Φερέρ της Orinoco Research, συμβουλευτικής εταιρείας με έδρα τη Βενεζουέλα. «Όχι απλώς ύφεση, αλλά και ελλείψεις σε τρόφιμα και φάρμακα, επειδή δεν θα μπορούμε να εισάγουμε», πρόσθεσε.

Δύο αξιωματούχοι των ΗΠΑ δήλωσαν ότι η νέα πολιτική, εφόσον εφαρμοστεί πλήρως, θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στον Μαδούρο.

Ο Ντέιβιντ Γκόλντγουιν, πρώην διπλωμάτης ενέργειας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ανέφερε ότι αν οι επηρεαζόμενες εξαγωγές της Βενεζουέλας δεν αντικατασταθούν από αυξημένη εφεδρική παραγωγική ικανότητα του OPEC, ο αντίκτυπος στις τιμές του πετρελαίου θα μπορούσε να κυμανθεί από 5 έως 8 δολάρια ανά βαρέλι.

«Θα περίμενα ο πληθωρισμός να εκτοξευθεί και να υπάρξει μαζική και άμεση μετανάστευση από τη Βενεζουέλα προς τις γειτονικές χώρες», δήλωσε ο Γκόλντγουιν.

Εάν η κυβέρνηση Τραμπ καταφέρει να εμποδίσει αποτελεσματικά όλα τα πλοία υπό κυρώσεις να μεταφέρουν βενεζουελανικό πετρέλαιο, αυτό θα μπορούσε να έχει «τεράστιο αντίκτυπο» στα κρατικά έσοδα, δήλωσε ο Φρανσίσκο Χ. Μονάλντι, διευθυντής του προγράμματος ενέργειας για τη Λατινική Αμερική στο Πανεπιστήμιο Rice.

Περίπου το 80% του πετρελαίου της Βενεζουέλας πωλείται στη μαύρη αγορά και το πετρέλαιο αντιπροσωπεύει περισσότερο από το ήμισυ των δημοσιονομικών εσόδων της χώρας, ανέφερε ο Μονάλντι.

Η παγκόσμια αγορά κινδυνεύει;

Ωστόσο, ο αποκλεισμός δεν αναμένεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, όπως αναφέρει το αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy.

Παρότι η Βενεζουέλα διαθέτει τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, το βενεζουελανικό πετρέλαιο αντιστοιχεί μόνο σε μικρό κλάσμα της παγκόσμιας κατανάλωσης. Η Βενεζουέλα εξάγει λιγότερο από 1 εκατ. βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, δηλαδή περίπου τα μισά από όσα εξάγει το Ιράν.

Προηγούμενοι αποκλεισμοί

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν αυτό το μέσο για να επιβληθούν.

Ο ανταποκριτής της κοοεατικής Chosun στην Ουάσιγκτον θυμίζει το παράδειγμα του ναυτικού αποκλεισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στην Κούβα κατά την Κρίση των Πυραύλων της Κούβας το 1962, η οποία έφερε τον κόσμο στο χείλος πυρηνικού πολέμου λόγω της ανάπτυξης σοβιετικών πυρηνικών πυραύλων στην Κούβα.

Τότε, ο πρόεδρος Τζον Κένεντι επέβαλε αποκλεισμό στα κουβανικά ύδατα για να αποτρέψει την ολοκλήρωση των βάσεων πυραύλων. Ωστόσο, οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν τον όρο «καραντίνα» αντί για «αποκλεισμό», προκειμένου να μη θεωρηθεί πράξη κήρυξης πολέμου και να αποφευχθεί έτσι μια γενικευμένη σύγκρουση με την ΕΣΣΔ. Σε αντίθεση, ο Τραμπ δήλωσε ρητά σήμερα «πλήρη αποκλεισμό» στην ανακοίνωσή του.

Υπήρξε επίσης ο αποκλεισμός του Ιράκ το 1990 κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου. Τότε, οι ΗΠΑ, μαζί με μια πολυεθνική δύναμη, διεξήγαγαν την «Επιχείρηση Ναυτικής Παρεμπόδισης» (Maritime Interdiction Operation – MIO) για να εμποδίσουν την είσοδο προμηθειών στο Ιράκ. Το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ επιθεώρησε δεκάδες χιλιάδες εμπορικά πλοία και εκτροχίασε τις πορείες χιλιάδων ακόμη.

Οι πρόεδροι των ΗΠΑ διαθέτουν ευρεία διακριτική ευχέρεια να αναπτύσσουν τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας στο εξωτερικό, ωστόσο ο αποκλεισμός που επικαλείται ο Τραμπ αποτελεί μια νέα δοκιμασία των προεδρικών εξουσιών, δήλωσε στο SBS η ειδικός στο διεθνές δίκαιο Έλενα Τσάτσκο της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ (UC Berkeley).

Οι αποκλεισμοί αντιμετωπίζονταν παραδοσιακά ως επιτρεπτά «εργαλεία πολέμου», αλλά μόνο υπό αυστηρές προϋποθέσεις, σημείωσε η Τσάτσκο. «Υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα τόσο σε επίπεδο εσωτερικού δικαίου όσο και σε επίπεδο διεθνούς δικαίου», ανέφερε.

Ειδήσεις Σήμερα: