Διαρροή από ουκρανικές πηγές των Στοιχείων για την Ειρήνη στην Ουκρανία

Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο των 12 Σημείων για την Ειρήνη στην Ουκρανία προβλέπει κατάπαυση του πυρός εντός 24 ωρών από την αποδοχή του, πάγωμα των τρεχουσών γραμμών του μετώπου και παρακολούθηση υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.

Προτείνει επίσης σύναψη συμφώνου μη επιθετικότητας μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, μεταβίβαση του ελέγχου του πυρηνικού σταθμού Ζαπορίζια σε τρίτο μέρος πριν από την επιστροφή του στην Ουκρανία και άρση των «συμβολικών» κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Άλλα σημεία περιλαμβάνουν τον καθορισμό μιας τελικής γραμμής επαφής, τη χορήγηση διεθνών εγγυήσεων ασφάλειας στην Ουκρανία, την προώθηση του αμοιβαίου σεβασμού, τη διαπραγμάτευση της διακυβέρνησης των κατεχόμενων εδαφών, τη σταδιακή άρση των κυρώσεων καθώς προχωρά το σχέδιο και τη θέσπιση μηχανισμών αποζημίωσης παράλληλα με την απελευθέρωση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.

Το σχέδιο 12 σημείων που διέρρευσε, το οποίο δημοσίευσε αρχικά το Radio Free Europe, ξεκίνησε η Φινλανδία και κυκλοφορεί στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες τις τελευταίες εβδομάδες σύμφωνα με το ουκρανικό μέσο. Τα πάντα είναι ακόμα υπό συζήτηση.

Το έγγραφο δεν είναι μια έτοιμο , κάτι που καθιστά σαφές ο τίτλος του, «Στοιχεία για την ειρήνη στην Ουκρανία». Επίσης, δεν έχει συζητηθεί σε ανώτερο επίπεδο της ΕΕ ούτε έχει εγκριθεί επίσημα από καμία χώρα. Φαίνεται να προέρχεται από τη Συμμαχία των Προθύμων.

Κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία και διαπραγματεύσεις

Τα 12 σημεία διαρθρώνονται σε δύο φάσεις. Η προσέγγιση «πρώτα η κατάπαυση του πυρός» είναι κάτι που οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες προωθούν από τότε που η κυβέρνηση Τραμπ άρχισε τις συνομιλίες με το Κρεμλίνο.

Το έγγραφο αναφέρει ότι η κατάπαυση του πυρός «θα αρχίσει 24 ώρες μετά την αποδοχή του σχεδίου από τα μέρη» και ότι η γραμμή επαφής «θα παγώσει στο σημείο όπου βρίσκεται κατά την έναρξη της κατάπαυσης του πυρός».

Αναγνωρίζοντας τον ρόλο των ΗΠΑ στις συνομιλίες, προτείνεται η παρακολούθηση της κατάπαυσης του πυρός να ξεκινήσει «αμέσως υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, με τη χρήση δορυφόρων, drones και άλλων τεχνολογικών εργαλείων».

Επίσης, κατά τη διάρκεια της φάσης της κατάπαυσης του πυρός, το σχέδιο προβλέπει ότι η Ουκρανία και η Ρωσία θα υιοθετήσουν ένα «σύμφωνο μη επιθετικότητας».

Το Αμοιβαίο Σύμφωνο Μη Επίθεσης και Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης

Η Μόσχα θα σταματήσει τις επιθέσεις κατά της Ουκρανίας, ενώ το Κίεβο θα πρέπει να απέχει από προσπάθειες ανάκτησης των εδαφών που ελέγχονται από τη Ρωσία σε περιοχές όπως η Κριμαία, το Ντονμπάς, η Χερσώνα και η Ζαπορίζια με στρατιωτικά μέσα.

Όσον αφορά τον πυρηνικό σταθμό, η προτεινόμενη ιδέα είναι να μεταβιβαστεί από τον ρωσικό έλεγχο σε έναν ανώνυμο τρίτο και να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για την επαναφορά του στην Ουκρανία.

Προτείνεται σε κάποιες «επιλεγμένες, συμβολικές κυρώσεις να αρθεί η εφαρμογή τους μόλις η εκεχειρία διαρκέσει για έναν συμφωνημένο αριθμό ημερών». Μια άλλη ιδέα είναι ότι η Ρωσία θα γίνει και πάλι δεκτή σε διεθνείς οργανισμούς, ως Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Όπου υπονοούνται το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή. Προτείνεται επίσης ένα «Συμβούλιο Ειρήνης», για την εποπτεία της κατάπαυσης του πυρός.

Διαπραγματεύσεις, με αλλαγή στάσης στην παραχώρηση εδαφών

Η δεύτερη φάση του σχεδίου, που αφορά τις διαπραγματεύσεις, προϋποθέτει την εκεχειρία. Το κείμενο σημειώνει ότι «θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για μια τελική γραμμή επαφής, η οποία θα παραμείνει σε ισχύ έως ότου τα μέρη συμφωνήσουν για τη μόνιμη διακυβέρνηση των κατεχόμενων εδαφών».

Στο σημείο αυτό γίνεται σαφές πως τόσο η Ευρώπη, όσο και η Ουκρανία, συζητούν πλέον την παραχώρηση εδαφών.

Αυτό θα περιλαμβάνει επίσης τη δημιουργία ζωνών ασφαλείας γύρω από τη γραμμή επαφής, όπου δεν θα επιτρέπονται στρατιωτικές δραστηριότητες, καθώς και την παρακολούθηση από μια πολυεθνική, πολιτική αποστολή και στις δύο πλευρές της γραμμής.

Οι εγγυήσεις ασφαλείας, κάτι για το οποίο η Συμμαχία των Προθυμών εργάζεται εδώ και μήνες, αποτελούν το 8ο σημείο, αν και δεν παρέχονται περαιτέρω λεπτομέρειες.

Δύο αμφιλεγόμενα σημεία του σχεδίου

Το 9ο σημείο είναι αμφιλεγόμενο, καθώς αφορά έναν διάλογο υψηλού επιπέδου μεταξύ του Κιέβου και της Μόσχας με σκοπό «την ενίσχυση της αμοιβαίας κατανόησης και του σεβασμού της γλωσσικής, πολιτιστικής και θρησκευτικής πολυμορφίας» (ικανοποίηση πάγιας θέση της Ρωσίας).

Το επόμενο σημείο είναι αμφιλεγόμενο για πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, καθώς αναφέρεται στην «έναρξη διαπραγματεύσεων για τη μόνιμη διακυβέρνηση των κατεχόμενων εδαφών».

Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα μέχρι τώρα αφηγήματα, σύμφωνα με τις οποία η Ουκρανία δεν πρέπει να παραχωρήσει κανένα νέο έδαφος και ότι η εδαφική της ακεραιότητα είναι ζωτικής σημασίας.

Ταμείο για την Ουκρανία και πολεμικές αποζημιώσεις

Το προτελευταίο σημείο αφορά την ανασυγκρότηση, στο πλαίσιο της οποίας θα δημιουργηθεί ένα ταμείο για την Ουκρανία. Σημειώνεται ότι τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν για το ταμείο αυτό. Αυτό είναι συγκεντρώνει τις λιγότερες πιθανότητες αποδοχής από τη Ρωσία, μαζί με τις πολεμικές αποζημιώσεις.

Τέλος, υπάρχει μια αναφορά στην σταδιακή άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας καθώς το σχέδιο τίθεται σε εφαρμογή. Εδώ, αναφέρεται επίσης ότι η Ουκρανία και η Ρωσία θα ξεκινήσουν μια διαδικασία για τη συμφωνία αποζημίωσης για τις πολεμικές ζημίες με τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία στη Δύση, συνολικού ύψους άνω των 200 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία προτείνεται να επιστραφούν μόλις επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ Κιέβου και Μόσχας.

Εδώ προτείνεται επίσης ένας λεγόμενος μηχανισμός επαναφοράς, σύμφωνα με τον οποίο όλες οι κυρώσεις και τα μέτρα απομόνωσης επιβάλλονται αυτόματα σε περίπτωση νέας επίθεσης κατά της Ουκρανίας.

Οι πολεμικές αποζημιώσεις έχουν ελάχιστες πιθανότητες να γίνουν αποδεκτές από τη Ρωσία και τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας στη Δύση, δύσκολα μπορούν να δοθούν νόμιμα στην Ουκρανία μέσω τρίτων και χωρίς πολύχρονη δικαστική διαμάχη.