Καθώς οι σύμμαχοι του Κιέβου συζητούν εγγυήσεις ασφαλείας για να αποτρέψουν περαιτέρω ρωσικές εδαφικές προσαρτήσεις, μια επιλογή, από το κάπως μακρινό μέλλον, θα ήταν η δοκιμαζόμενη χώρα να γίνει μέρος της ΕΕ, γεγονός που θα την ενέτασσε στο πλαίσιο της ρήτρας αμοιβαίας άμυνας της Ένωσης.
Έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων στα τέλη του 2023
Μετά από χρόνιες αργόσυρτες συνομιλίες με την ΕΕ για ενδεχόμενη ένταξη, η Ουκρανία τροποποίησε το Σύνταγμά της το 2019 ώστε να περιλαμβάνει ως στρατηγικό στόχο την ένταξη στην πολιτική και οικονομική Ένωση, καθώς και στο ΝΑΤΟ. Υπέβαλε αίτηση ένταξης στην ΕΕ λίγες ημέρες μετά τη ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας τον Φεβρουάριο του 2022 και έλαβε το καθεστώς υποψήφιας χώρας σχεδόν τέσσερις μήνες αργότερα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις στα τέλη του 2023 και οι συνομιλίες ξεκίνησαν επίσημα τον Ιούνιο του περασμένου έτους.
Οι διαπραγματεύσεις παραμένουν σε εξέλιξη, εν μέρει λόγω της ανάγκης να εξασφαλίσουν οι υποψήφιες προς ένταξη χώρες την ομόφωνη έγκριση των κρατών μελών της ΕΕ για να προχωρήσουν στο επόμενο βήμα. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν έχει προσπαθήσει να εμποδίσει την ένταξη της Ουκρανίας και οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν προσπαθήσει να ασκήσουν πίεση στον σύμμαχο του Τραμπ, ανέφερε το Bloomberg reported.
Η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ δεν αποτελεί άμεση εγγύηση ασφάλειας. Ωστόσο, μόλις μια χώρα γίνει μέλος, η ρήτρα αμοιβαίας άμυνας του μπλοκ- που ορίζεται στο άρθρο 42.7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση- αναφέρει λεπτομερώς ότι εάν ένα κράτος μέλος δεχθεί επίθεση, οι άλλες χώρες της ΕΕ έχουν «την υποχρέωση να το βοηθήσουν και να το συνδράμουν με όλα τα μέσα που διαθέτουν».
Το Άρθρο 42.7 επιτρέπει επίσης σε ουδέτερες χώρες, όπως η Αυστρία και η Ιρλανδία, να ανταποκριθούν με τρόπο που δεν παραβιάζει την πολιτική ουδετερότητάς τους.
Η υποχρέωση της ΕΕ δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί ως απάντηση σε στρατιωτική επίθεση από άλλο κράτος. Το άρθρο 42 παράγραφος 7 έχει επικαλεστεί μόνο μία φορά από τη Γαλλία το 2015 μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι.
Ποια είναι η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ;
Υπάρχουν τρία βασικά στάδια, τα οποία απαιτούν ομόφωνη έγκριση από τα 27 κράτη μέλη:
Διασφάλιση του καθεστώτος υποψήφιας χώρας με την εκπλήρωση ορισμένων πολιτικών και οικονομικών κριτηρίων, όπως ο σεβασμός του κράτους δικαίου και η λειτουργία της οικονομίας της αγοράς.
Ενταξιακές διαπραγματεύσεις, κατά τη διάρκεια των οποίων η υποψήφια χώρα πρέπει να πραγματοποιήσει μεταρρυθμίσεις για να ευθυγραμμίσει τους νόμους και τους κανονισμούς της με εκείνους της ΕΕ.
Έγκριση μιας συνθήκης προσχώρησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πριν υπογραφεί και επικυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη και την υποψήφια χώρα.
Η Ουκρανία βρίσκεται τώρα στο δεύτερο στάδιο της διαδικασίας για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό το στάδιο περιλαμβάνει την προσαρμογή της χώρας στους κανόνες και τις πολιτικές της ΕΕ, που είναι χωρισμένοι σε 35 τομείς.
Για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για κάθε θεματική, όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να συμφωνήσουν ομόφωνα.
Η έναρξη των συνομιλιών για την πρώτη θεματική έχει μπλοκαριστεί από τον Βίκτορ Όρμπαν.
Πόσο διαρκεί η διαδικασία;
Χρειάστηκαν κατά μέσο όρο περίπου εννέα χρόνια για κάθε ένα από τα σημερινά μη ιδρυτικά μέλη της ΕΕ για να ολοκληρώσει την ένταξή του, σύμφωνα με το Pew Research Center.
Η Κροατία, το νεότερο μέλος του μπλοκ, περίμενε 10 χρόνια προτού η υποψηφιότητά της γίνει τυπικά αποδεκτή το 2013, ενώ η Κύπρος και η Μάλτα είχαν τη μεγαλύτερη αναμονή, περίπου 14 χρόνια. Η Τουρκία είναι υποψήφια από το 1999, αν και ο αυξανόμενος αυταρχισμός της κυβέρνησής της υπό τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει φέρει τη διαδικασία ένταξής της σε αδιέξοδο.
Η ΕΕ έχει καταστήσει σαφές ότι δεν υπάρχει ταχεία διαδικασία.