Ο Πάπας Φραγκίσκος, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 88 ετών τη Δευτέρα, ήταν ένα ασίγαστο μυαλό και ένας θρηκευτικός ηγέτης που εναγκάλισε την τεχνολογία αλλά με προσοχή.

Το 2023, μια σειρά από AI πορτρέτα του Πάπα έγινε viral. Σε αυτά ο Ποντίφικας φορούσε ένα κομψό λευκό puffer jacket της Moncler.

Μετά την ιογενή δημοτικότητα και τα πολλά πρωτοσέλιδα των πορτρέτων o Πάπας Φραγκίσκος αποφάσισε να τοποθετηθεί για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και τους κινδύνους αλλά και τις ευλογίες των νέων τεχνολογιών.

«Τα ψεύτικα μέσα ενημέρωσης που δημιουργούνται από την τεχνητή νοημοσύνη μπορούν σταδιακά να υπονομεύσουν τα θεμέλια της κοινωνίας», ανέφερε κείμενο για την ηθική της τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο συντάχθηκε από το Βατικανό και εγκρίθηκε από τον Πάπα Φραγκίσκο.

«Όπως σε όλους τους τομείς όπου οι άνθρωποι καλούνται να λάβουν αποφάσεις, η σκιά του κακού προβάλλει και εδώ»

«Τα ψεύτικα μέσα ενημέρωσης που δημιουργούνται από την τεχνητή νοημοσύνη μπορούν σταδιακά να υπονομεύσουν τα θεμέλια της κοινωνίας»

«Το ζήτημα αυτό απαιτεί προσεκτική ρύθμιση, καθώς η παραπληροφόρηση -ειδικά μέσω των μέσων ενημέρωσης που ελέγχονται ή επηρεάζονται από την Τεχνητή Νοημοσύνη- μπορεί να εξαπλωθεί ακούσια, τροφοδοτώντας την πολιτική πόλωση και την κοινωνική αναταραχή», αναφέρεται.

Το νέο σημείωμα του Βατικανού, που φέρει τον τίτλο Antiqua et Nova, αναφέρθηκε στις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης σε διάφορους τομείς, μεταξύ άλλων στην αγορά εργασίας, την υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση.

Το βασικό μήνυμα του Σημειώματος Για Τη Σχέση Μεταξύ Τεχνητής και Ανθρώπινης Νοημοσύνης είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να χρησιμοποιείται ως εργαλείο που συμπληρώνει και όχι να αντικαθιστά την ανθρώπινη νοημοσύνη.

«Η ίδια η χρήση της λέξης νοημοσύνη σε σχέση με την τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αποδειχθεί παραπλανητική… υπό το πρίσμα αυτό, η τεχνητή νοημοσύνη δεν πρέπει να θεωρείται ως τεχνητή μορφή της ανθρώπινης νοημοσύνης, αλλά ως προϊόν της» σημειώνει το έγγραφο.

Ο Πάπας Φραγκίσκος και το Βατικανό αναφέρονται στο κείμενο και στον ολέθριο κίνδυνο στα αυτόνομα και θανατηφόρα όπλα που είναι ικανά να «εντοπίζουν και να πλήττουν στόχους χωρίς άμεση ανθρώπινη παρέμβαση και αποτελούν αιτία σοβαρής ηθικής ανησυχίας».

Oι άνθρωποι στα κοινωνικά δίκτυα πρέπει «να αποφεύγουν την κοινοποίηση λέξεων και εικόνων που υποβαθμίζουν τον άνθρωπο, που προωθούν το μίσος και τη μισαλλοδοξία, που εξευτελίζουν την καλοσύνη και την οικειότητα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας ή που εκμεταλλεύονται τους αδύναμους και ευάλωτους»

View this post on Instagram

A post shared by Warhol AI (@warhol.ai)

Ο Πάπας Φραγκίσκος είχε ζητήσει να απαγορευτεί η χρήση αυτής της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς αποτελεί «υπαρξιακό κίνδυνο» και έχει τη δυνατότητα να ενεργεί με τρόπους που «θα μπορούσαν να απειλήσουν την επιβίωση ολόκληρων περιοχών ή ακόμη και της ίδιας της ανθρωπότητας».

Όσον αφορά τις ψευδείς ειδήσεις ή τα deepfakes που δημιουργούνται από την τεχνητή νοημοσύνη, το έγγραφο προειδοποιεί ότι η δημιουργία ή η διάδοση τέτοιων ψευδών ειδήσεων μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημιά.

Το σημείωμα αναφέρει ότι οι άνθρωποι πρέπει «να αποφεύγουν την κοινοποίηση λέξεων και εικόνων που υποβαθμίζουν τον άνθρωπο, που προωθούν το μίσος και τη μισαλλοδοξία, που εξευτελίζουν την καλοσύνη και την οικειότητα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας ή που εκμεταλλεύονται τους αδύναμους και ευάλωτους».

«Η ηθική αξιολόγηση αυτής της τεχνολογίας θα πρέπει να λάβει στα υπόψη της τον τρόπο με τον οποίο κατευθύνεται και χρησιμοποιείται»

Ωστόσο το κείμενο αναφέρεται και στις ελπίδες και υποσχέσεις για ένα καλύτερο κόσμο που μπορεί να δημιουργήσει η τεχνητή νοημοσύνη σε τομείς όπως η εκπαίδευση και η υγεία.

Σύμφωνα με το δόγμα, η τεχνητή νοημοσύνη έχει «τεράστιες δυνατότητες  σε πολλές εφαρμογές στον ιατρικό τομέα, αλλά δεν πρέπει να αντικαταστήσει τη σχέση γιατρού-ασθενούς, καθώς θα κινδύνευε να επιδεινώσει τη μοναξιά που συχνά συνοδεύει την ασθένεια».

Επιπλέον στο κείμενο αναφέρεται ο κίνδυνος να γίνει η ΤΝ ένα «ιατρικό προνόμιο για τους πλούσιους» εάν η τεχνολογία δεν είναι προσβάσιμη σε όλους.

Το έγγραφο των 117 παραγράφων αναφέρεται επίσης στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της τεχνολογίας, στην επιτήρηση, καθώς και στην πνευματικότητα.

«Ας προσευχηθούμε ότι η χρήση των νέων τεχνολογιών δεν θα αντικαταστήσει τις ανθρώπινες σχέσεις, θα σέβεται την αξιοπρέπεια του ατόμου και θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τις κρίσεις της εποχής μας»

«Σε ένα δράμα όπως είναι οι ένοπλες συγκρούσεις, είναι επείγον να επανεξεταστεί η ανάπτυξη και η χρήση συσκευών όπως τα λεγόμενα ‘θανατηφόρα αυτόνομα όπλα’, προκειμένου να απαγορευτεί η χρήση τους, ξεκινώντας ήδη με μια προληπτική και συγκεκριμένη δέσμευση για την εισαγωγή ολοένα και μεγαλύτερου και ουσιαστικότερου ανθρώπινου ελέγχου. Καμία μηχανή δεν πρέπει ποτέ να επιλέξει να αφαιρέσει τη ζωή ενός ανθρώπου»

«Καθώς η κοινωνία απομακρύνεται από τη σύνδεση με το υπερβατικό, κάποιοι μπαίνουν στον πειρασμό να στραφούν στην ΤΝ σε αναζήτηση νοήματος και εκπλήρωσης – επιθυμίες που μπορούν να ικανοποιηθούν πραγματικά μόνο στην κοινωνία με τον Θεό» σημειώνει.

«Το τεκμήριο της υποκατάστασης του Θεού με ένα τεχνούργημα ανθρώπινης κατασκευής είναι ειδωλολατρία, μια πρακτική κατά της οποίας η Αγία Γραφή προειδοποιεί ρητά», συνεχίζει το έγγραφο.

Ακόμη και σε μια από τις προσευχές του Πάπας Φραγκίσκος τον Απρίλιο, την τελευταία του πριν από τον θάνατό του, το μήνυμά του επικεντρώθηκε στην τεχνολογία και προέτρεψε να χρησιμοποιηθεί για καλό.

Είπε ότι θα ήθελε πολύ οι άνθρωποι «να κοιτάζουν λιγότερο τις οθόνες και να κοιτάζονται περισσότερο στα μάτια».

Ο Ποντίφικας είπε στο βίντεο, το οποίο μοιράστηκε στο διαδίκτυο στο επίσημο κανάλι του Πάπα στο YouTube, ότι «κάτι δεν πάει καλά αν περνάμε περισσότερο χρόνο στο κινητό μας παρά με τους ανθρώπους».

«Η ανθρωπότητα είναι άνευ ελπίδας, αν εξαρτάται από τις επιλογές των μηχανών»

«Ας προσευχηθούμε ότι η χρήση των νέων τεχνολογιών δεν θα αντικαταστήσει τις ανθρώπινες σχέσεις, θα σέβεται την αξιοπρέπεια του ατόμου και θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τις κρίσεις της εποχής μας», πρόσθεσε.

Σε έκκληση του τον Ιούνιο του 2024 στο τμήμα outreach της G7, μπροστά στους μεγάλους του κόσμου, ο Πάπας απηύθυνε μια έκκληση στους ισχυρούς.

«Η ανθρωπότητα είναι άνευ ελπίδας, αν εξαρτάται από τις επιλογές των μηχανών», είπε.

«Σε ένα δράμα όπως είναι οι ένοπλες συγκρούσεις, είναι επείγον να επανεξεταστεί η ανάπτυξη και η χρήση συσκευών όπως τα λεγόμενα ‘θανατηφόρα αυτόνομα όπλα’, προκειμένου να απαγορευτεί η χρήση τους, ξεκινώντας ήδη με μια προληπτική και συγκεκριμένη δέσμευση για την εισαγωγή ολοένα και μεγαλύτερου και ουσιαστικότερου ανθρώπινου ελέγχου. Καμία μηχανή δεν πρέπει ποτέ να επιλέξει να αφαιρέσει τη ζωή ενός ανθρώπου».

«Όταν οι πρόγονοί μας ακόνιζαν πυριτόλιθους για να φτιάξουν μαχαίρια, τα χρησιμοποιούσαν τόσο για να κόβουν δέρμα για τα ρούχα όσο και για να σκοτώνονται μεταξύ τους. Το ίδιο θα μπορούσε να ειπωθεί για άλλες πολύ πιο προηγμένες τεχνολογίες, όπως η ενέργεια που παράγεται από τη σύντηξη των ατόμων, όπως συμβαίνει στον Ήλιο, η οποία θα μπορούσε σίγουρα να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή καθαρής και ανανεώσιμης ενέργειας, αλλά και για να μετατρέψει τον πλανήτη μας σε σωρό από στάχτες» είχε πει.