Κβάζαρ που «τρώει έναν Ήλιο την ημέρα» είναι το φωτεινότερο αντικείμενο του Σύμπαντος

Το λαμπρό αντικείμενο J0529-4351 είχε ανακαλυφθεί πριν από 40 και πλέον χρόνια, μέχρι σήμερα όμως οι αστρονόμοι υπέθεταν ότι επρόκειτο για ένα απλό άστρο εντός του Γαλαξία μας.

Τώρα, νέες παρατηρήσεις αποκαλύπτουν ότι πρόκειται για το φωτεινότερο σώμα που γνωρίζουμε στο Σύμπαν, 500 τρισεκατομμύρια φορές πιο φωτεινό από τον Ήλιο. Βρίσκεται τόσο μακριά ώστε το φως του χρειάστηκε 12 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει μέχρι τη Γη.

Όπως αναφέρει διεθνής ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση Nature Astronomy, το J0529-4351 είναι ένα κβάζαρ, ο φωτεινός δίσκος που περιβάλλει την κεντρική μαύρη τρύπα ενός νεαρού γαλαξία.

Η ακτινοβολία δεν προέρχεται από την ίδια την μαύρη τρύπα (η οποία είναι μαύρη εξ ορισμού), αλλά από έναν πελώριο δίσκο υπέρθερμης σκόνης και αερίου που περιδινίζεται γύρω από το τέρας πριν χαθεί για πάντα μέσα του.

Το κβάζαρ J0529-4351 βρίσκεται στο λευκό τετράγωνο αυτής της περιοχής του ουρανού (ESO)

Παρατηρήσεις με επίγεια τηλεσκόπια στην Αυστραλία και τη Χιλή αποκαλύπτουν ότι η μαύρη τρύπα του J0529-4351 έχει τη μάζα 17 δισεκατομμυρίων Ήλιων, ενώ η διάμετρος του δίσκου της φτάνει τα 7 έτη φωτός, περίπου 45.000 φορές η απόσταση Γης-Σελήνης.

«Πρέπει να είναι ο μεγαλύτερος δίσκος συσσώρευσης στο Σύμπαν» σχολίασε σε δελτίο Τύπου ο Σάμιουελ Λάι του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Το κβάζαρ δεν καταρρίπτει μόνο το ρεκόρ του φωτεινότερου αντικειμένου αλλά και το ρεκόρ της πιο αδηφάγας μαύρης τρύπας, η οποία εκτιμάται ότι καταπίνει κάθε χρόνο τη μάζα 370 Ήλιων –κάτι που αντιστοιχεί χονδρικά σε ένα μεσαίο άστρο την ημέρα.

Το εντυπωσιακό είναι ότι το υπέρλαμπρο κοσμικό τέρας κρυβόταν μέχρι σήμερα κάτω από τη μύτη των αστρονόμων. «Προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι παρέμενε άγνωστο ως τώρα, δεδομένου ότι γνωρίζουμε περίπου ένα εκατομμύριο λιγότερο εντυπωσιακά κβάζαρ» είπε ο Κρίστοφερ Όνκεν του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου.

Ο λόγος είναι ότι ο εντοπισμός κβάζαρ απαιτεί παρατηρήσεις που καλύπτουν μεγάλες περιοχές του ουρανού. Τα δεδομένα που προκύπτουν τροφοδοτούνται στη συνέχεια σε αλγορίθμους για την ταυτοποίηση των σωμάτων που εμφανίζονται στις εικόνες.

Το αντικείμενο J0529-4351 είχε καταγραφεί σε παρατηρήσεις που χρονολογούνται στο 1980, μέχρι σήμερα όμως διέφευγε της προσοχής επειδή οι αλγόριθμοι αδυνατούσαν να αναγνωρίσουν ένα τόσο ακραίο κβάζαρ, εξήγησε η ερευνητική ομάδα.

Περισσότερες λεπτομέρειες για τις συνθήκες που κάνουν το κβάζαρ τόσο φωτεινό αναμένονται από το «Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο» (ELT), με κάτοπτρο 39 μέτρων, το οποίο βρίσκεται υπό κατασκευή στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο του Νότου στην έρημο Ατακάμα της Χιλής.