Τα χαμένα παράπονα του δημάρχου

Η παντελής έλλειψη πόλωσης στις αυτοδιοικητικές εκλογές δημιούργησε ευκαιρία για μια μικρή αλλά σοβαρή συζήτηση (κυρίως με αρθρογραφία στις εφημερίδες) για το ζήτημα των αρμοδιοτήτων των δήμων αλλά και για την ίδια την οικονομική τους πολιτική. Τα δύο δεν είναι άσχετα μεταξύ τους. Αν μιλάμε για αρμοδιότητες, η περίπτωση του κέντρου της Αθήνας, όπου η οδός Πανεπιστημίου ανήκει στις αρμοδιότητες του Δήμου Αθηναίων και η οδός Βασιλίσσης Σοφίας στην Περιφέρεια Αττικής, είναι αρκετά ενδεικτική ως παράδειγμα σύγχυσης.

Η ερώτηση ωστόσο είναι για μένα άλλη. Γιατί δέκα και πλέον χρόνια μετά το περίφημο Σχέδιο Καλλικράτης οι ίδιοι οι δήμαρχοι δεν απαιτούν από την όποια κυβέρνηση την αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων τους; Γιατί δεν προκαλούν για αυτό το ζήτημα μετά την εκλογή τους ένα είδος δημόσιας συζήτησης που θα υποχρέωνε το κεντρικό κράτος να ξεκαθαρίσει τα πράγματα ώστε να σταματήσει αυτού του είδους ο τραγέλαφος;

Αν μιλάμε για αρμοδιότητες, η περίπτωση του κέντρου της Αθήνας, όπου η οδός Πανεπιστημίου ανήκει στις αρμοδιότητες του Δήμου Αθηναίων και η οδός Βασιλίσσης Σοφίας στην Περιφέρεια Αττικής, είναι αρκετά ενδεικτική ως παράδειγμα σύγχυσης.

Νομίζω μια απάντηση μας δίνει το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών σε μια τελευταία του έκθεση. Σε αυτή αναφέρει δύο πράγματα που εξηγούν πολλά. Το πρώτο είναι ότι «οι δήμοι παρουσιάζουν μικρή οικονομική αυτοτέλεια, αφού τα έσοδά τους προέχονται κυρίως από την κρατική επιχορήγηση. Κατά μέσο όρο, μόνο το 36% των συνολικών τους εσόδων προέρχεται από ίδια έσοδα».

Το δεύτερο ενδιαφέρον είναι ότι το 2021 κανένας δήμος δεν κατάφερε να τηρήσει τον προϋπολογισμό του σε ποσοστό άνω του 80%, ενώ μόνο το 27% κατάφερε να τον τηρήσει σε ποσοστό άνω του 50%. Υπογραμμίζεται μάλιστα ότι «τα ποσοστά αυτά δεν παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις την τελευταία πενταετία».

Με άλλα λόγια, το τι συμβαίνει είναι απλό: οι δήμοι δέχονται χωρίς πρόβλημα το χάος που υπάρχει στο ζήτημα των αρμοδιοτήτων απλά γιατί οι περισσότεροι υπάρχουν και λειτουργούν χάρη στην ελεημοσύνη του κράτους. Ετσι, αντί για τα παράπονα του δημάρχου, που θα ‘πρεπε να απαιτεί να σταματήσει το χάος που έχει να κάνει με τις αρμοδιότητες, δηλαδή με το έργο του, παρακολουθούμε τον συμβιβασμό του. Και στο μεταξύ ζούμε πλημμύρες, πυρκαγιές και άλλου είδους καταστροφές μόνο και μόνο γιατί δήμαρχοι, περιφερειάρχες και κρατικοί λειτουργοί πετάνε ο ένας το μπαλάκι στον άλλο.

Ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών, η συμμετοχή του κόσμου σε αυτές είναι πάρα πολύ μικρή: φαινόταν από νωρίς το πρωί. Είναι παράδοξο διότι, όπως λένε οι στατιστικολόγοι, το 2% του εκλογικού σώματος πολιτεύεται.

Η αίσθηση που υπάρχει γενικά στον κόσμο είναι ότι αυτή η μεγάλη διάθεση για διοίκηση μαρτυρά απλά τη μεγάλη διάθεση μιας μερίδας Ελλήνων να διαχειριστούν κρατικό χρήμα, εν μέσω μάλιστα μιας γενικής θολούρας και μιας σχετικής έλλειψης ελέγχων. Διότι όπως οι δήμαρχοι δεν σκοτίζουν το κράτος, έτσι και το κράτος δεν ελέγχει και ιδιαίτερα τους δημάρχους. Κι όταν φτάνει «η στραβή στη βάρδια» απλά οι μεν τα ρίχνουν στους δε.

Προφανώς και μεταξύ των υποψηφίων υπάρχουν και πολλοί έντιμοι άνθρωποι. Εύχομαι σε όλους να έχουν εκλεγεί. Θα τους χαρώ όμως όταν μου δείξουν ότι έχουν την πυγμή να ζητήσουν να ξεκαθαρίσει η θολούρα. Οταν βρουν τη δύναμη να ζητήσουν τις αρμοδιότητες (και τις ευθύνες) που θα ‘πρεπε να έχουν για να αποκτήσει και η εκλογή τους αληθινό νόημα.

Έντυπη έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»