Εννιά μήνες μετά

«Ο πόλεμος που κήρυξε ο Πούτιν στην Ουκρανία μετατρέπει τη Ρωσία σε ένα αποτυχημένο κράτος, με ανεξέλεγκτα σύνορα, ιδιωτικούς στρατιωτικούς σχηματισμούς, έναν πληθυσμό σε φυγή, ηθική σήψη και πιθανότητα εμφυλίου πολέμου. Κι αν η πεποίθηση των δυτικών ηγετών στη δυνατότητα της Ουκρανίας να αντισταθεί στον τρόμο του Πούτιν έχει αυξηθεί, όλο και περισσότεροι ανησυχούν για τη δυνατότητα της ίδιας της Ρωσίας να επιβιώσει σε αυτόν τον πόλεμο. Μπορεί να γίνει ακυβέρνητη και να διολισθήσει στο χάος».

Αυτά αναφέρει μεταξύ άλλων ο ανταποκριτής του Economist στη Μόσχα Αρκάντι Οστρόφσκι σε κείμενό του που δημοσιεύεται στην ειδική έκδοση του περιοδικού για τον επόμενο χρόνο (World Ahead 2023). Πρόκειται για μια ψύχραιμη εκτίμηση για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί εννιά ακριβώς μήνες μετά την έναρξη αυτής της βαρβαρότητας. Συμφωνούν με αυτήν οι περισσότεροι σοβαροί αναλυτές. Συμφωνεί προφανώς και ο ίδιος ο Πούτιν, γεγονός που εξηγεί την απόφασή του να κλιμακώσει τη σύγκρουση με τυφλές επιθέσεις εναντίον αμάχων και μη στρατιωτικών υποδομών όπως ενεργειακοί σταθμοί, πολυκατοικίες, νοσοκομεία, μαιευτήρια. «Πρόκειται για έγκλημα κατά της ανθρωπότητας», επανέλαβε ο πρόεδρος Ζελένσκι στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Eκεί που διαφέρουν οι εκτιμήσεις της Δύσης είναι στο πώς θα σταματήσει αυτό το έγκλημα. Υπάρχουν, για παράδειγμα, οι «ρεαλιστές», που θυμίζουν μια φράση του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ: «Το μόνο πράγμα που είναι χειρότερο από μια ρωσική νίκη είναι μια ρωσική ήττα». O πλανήτης, λένε, πληρώνει ακόμη το τίμημα της διάλυσης της Σοβιετικής Ενωσης. Αν διαλυθεί και η σημερινή Ρωσία, θα προκύψει το χάος και μια σειρά κρατιδίων με πυρηνικά όπλα. Πρέπει να προσέξουμε λοιπόν και να μην παρασυρθούμε από τη «ρωσοφοβία» της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής.

Αυτή η λογική υπαγόρευε την αδράνεια της Δύσης ύστερα από κάθε στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας εναντίον των γειτόνων της. Και ενθάρρυνε το Κρεμλίνο να προχωρεί κάθε φορά και λίγο περισσότερο, ώσπου να φτάσει στον διακηρυγμένο στόχο της αποκατάστασης των συνόρων της «αυτοκρατορίας» στα προ του 1989 επίπεδα.

Υπάρχει όμως και η άλλη προσέγγιση, που πολλοί χαρακτηρίζουν ρομαντική, είναι όμως στην πραγματικότητα η μόνη ρεαλιστική. «Το χειρότερο που μπορούμε να κάνουμε αυτή τη στιγμή για την ειρήνη στην ήπειρό μας είναι να προωθήσουμε ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με τον Βλαντίμιρ Πούτιν», γράφει στην Guardian ο έμπειρος και έντιμος Τίμοθι Γκάρτον Ας. «Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για την ειρήνη είναι να αυξήσουμε τη στρατιωτική, οικονομική και ανθρωπιστική υποστήριξή μας προς την Ουκρανία, ώστε να μπορέσει μια μέρα να διαπραγματευθεί από θέση ισχύος».

Είναι τόσο απλά τα πράγματα. Κι όποιος κάνει πως δεν τα βλέπει, και ασχολείται αποκλειστικά με τους λογαριασμούς του ρεύματος ή με τα επικοινωνιακά λάθη του Ζελένσκι, παίζει εκουσίως ή ακουσίως το παιχνίδι του εισβολέα.