Επενδύοντας στην ανάπτυξη και στην κοινωνική ευημερία: Προτάσεις για μια νέα φαρμακευτική πολιτική

Η φαρμακευτική καινοτομία, ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες, έχει αλλάξει τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον πλανήτη, συμβάλλοντας αποφασιστικά στη μείωση της θνησιμότητας και της νοσηρότητας, βελτιώνοντας το προσδόκιμο και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Είναι, παράλληλα, ένας τομέας που δημιουργεί σημαντική κοινωνική και οικονομική προστιθέμενη αξία, μέσα από την αύξηση της παραγωγικότητας του πληθυσμού, αλλά και την επένδυση σημαντικών κεφαλαίων σε κλινικές μελέτες.

Η διαμόρφωση μιας σύγχρονης φαρμακευτικής πολιτικής, η οποία θα ευνοεί την καινοτομία και θα λειτουργεί ως μοχλός συνεκτικής ανάπτυξης, αποτελεί σημαντικό ζητούμενο και για την Ελλάδα,  ιδιαίτερα σε μια περίοδο όπου επιχειρεί να ανακάμψει από την πολυετή οικονομική κρίση. Σημειώνεται ότι, με βάση το δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή της δημόσιας δαπάνης για την υγεία, κάθε 1 ευρώ που το σύστημα επενδύει στην υγεία, έχει μεσο-μακροπρόθεσμη απόδοση 4 ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας. Παράλληλα, τεκμηριώνονται από σχετικές μελέτες, οι σημαντικές πολλαπλασιαστικές επιδράσεις στην οικονομία και στην απασχόληση από τη λειτουργία του κλάδου του φαρμάκου. Συγκεκριμένα, όπως έδειξε πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ, κάθε ένα ευρώ αύξησης του ακαθάριστου προϊόντος στον κλάδο του φαρμάκου, οδηγεί σε αύξηση του ΑΕΠ της χώρας κατά 3,9 ευρώ. Επίσης, σε κάθε έναν από τους εργαζόμενους στον κλάδο του φαρμάκου, αντιστοιχεί συνολική συνεισφορά στην απασχόληση ίση με 5,7 ισοδύναμες θέσεις πλήρους απασχόλησης, σε εθνικό επίπεδο.

Ξένια Καπόρη, Διευθύντρια Εξωτερικών Υποθέσεων της Roche Hellas

Σήμερα, ωστόσο, η φαρμακευτική δαπάνη, ένας σημαντικός παράγοντας συνεισφοράς στην υγεία του πληθυσμού, στην Ελλάδα βρίσκεται σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας μειωθεί κατά 60% τα τελευταία δέκα χρόνια. Η μείωση αυτή προήλθε σχεδόν αποκλειστικά από την εφαρμογή οριζόντιων περιοριστικών μέτρων, στη βάση ενός προϋπολογισμού που δεν ανταποκρίνεται σε πραγματικές υγειονομικές ανάγκες. Συνιστά δε εκ προοιμίου υποτίμηση των αναγκών, η επιλογή της σύνδεσης των δημοσίων δαπανών υγείας με ένα ΑΕΠ, το οποίο τα προηγούμενα χρόνια έβαινε διαρκώς μειούμενο, ενώ οι ανάγκες περίθαλψης αυξάνονταν λόγω της επιδείνωσης της κοινωνικοοικονομικής θέσης των πολιτών.

Το ύψος των υποχρεωτικών εκπτώσεων και επιστροφών που έχουν επιβληθεί στο χώρο του φαρμάκου, απειλεί πλέον ευθέως τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και θέτει σε κίνδυνο την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες. Επιπλέον, ενδέχεται στο εγγύς μέλλον να αποθαρρύνει τις επενδύσεις των φαρμακευτικών εταιρειών σε κλινικές μελέτες, οι οποίες, εκτός από την πρώιμη πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμα προϊόντα, προσδίδουν και σημαντικά οφέλη για το σύστημα υγείας και την εθνική οικονομία.

Παράλληλα, από το 2016 η Roche Hellas αναδεικνύει συστηματικά τις στρεβλώσεις που προκαλεί η αυθαίρετη μείωση της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης και η θέσπιση ενός κλειστού προϋπολογισμού, σε επίπεδα αναντίστοιχα των υγειονομικών αναγκών του πληθυσμού. Επισημαίνει, επίσης, τις συνέπειες οριζόντιων μέτρων, όπως η επιβολή υποχρεωτικής έκπτωσης 25% για τα καινοτόμα προϊόντα, που υποβαθμίζουν την προστιθέμενη αξία της καινοτομίας στην επιβίωση και ποιότητα ζωής των ασθενών.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίος ο διάλογος για την προώθηση μιας νέας φαρμακευτικής πολιτικής, η οποία αντί των οριζόντιων περιοριστικών μέτρων, θα εστιάζει σε μεταρρυθμίσεις και εργαλεία που αξιολογούν την προστιθέμενη αξία των καινοτόμων θεραπειών.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι απαραίτητη η αναδιαμόρφωση του συστήματος τιμολόγησης και αποζημίωσης των φαρμακευτικών σκευασμάτων, με κριτήριο την εξασφάλιση έγκαιρης πρόσβασης στους ασθενείς, την προαγωγή της καινοτομίας και της υγιούς επιχειρηματικότητας, αλλά και την εξοικονόμηση πόρων από το σύστημα. Επίσης, σε αντιστοιχία με την εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών χωρών, προτείνεται η υιοθέτηση συμφωνιών επιμερισμού του κινδύνου, ή παρόμοιων εργαλείων, μέσω ενός σαφούς και διαφανούς πλαισίου με προκαθορισμένα κριτήρια και χρονοδιάγραμμα. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να συνδυαστούν με την εφαρμογή εργαλείων και μηχανισμών για τον έλεγχο του όγκου και της κατανάλωσης των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, όπως τα θεραπευτικά και συνταγογραφικά πρωτόκολλα και τα μητρώα ασθενών. Οι διεθνείς φαρμακευτικές εταιρείες που λειτουργούν στην Ελλάδα, μπορούν να συνεισφέρουν θετικά στον εξορθολογισμό του συστήματος, θέτοντας στην υπηρεσία της Πολιτείας την εξειδικευμένη τεχνογνωσία και την εμπειρία τους. Η Roche πρωτοπορεί στο χώρο του φαρμάκου εδώ και 120 χρόνια και δραστηριοποιείται σήμερα σε περισσότερες από 100 χώρες. Διαθέτει πολυετή συσσωρευμένη εμπειρία και τεχνογνωσία, η οποία μπορεί να αξιοποιηθεί στο πλαίσιο ενός εποικοδομητικού και γόνιμου διαλόγου. Η ανάγκη και η χρησιμότητα ενός τέτοιου διαλόγου αναδείχθηκε και κατά τη διάρκεια του πρόσφατου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών (Delphi Economic Forum IV) με θέμα “The Challenge of Inclusive Growth”, στο οποίο η Roche Hellas ήταν Χρυσός Χορηγός.

Ήδη τα τελευταία χρόνια, η εταιρεία έχει αναλάβει μια σειρά από πρωτοβουλίες, με σκοπό να συμβάλει στη διαμόρφωση μιας αποτελεσματικής πολιτικής υγείας. Μεταξύ αυτών ήταν η διάθεση των συμπερασμάτων μελετών, που πραγματοποιήθηκαν με την ευγενική χορηγία της Roche Hellas, όπως «Το ταξίδι των ασθενών με καρκίνο του μαστού», με σκοπό τη συμβολή σε μια εμπεριστατωμένη πολιτική για τον καρκίνο του μαστού στην Ελλάδα, καθώς και η αξιοποίηση της μεθοδολογίας της Πολυκριτηριακής Προσέγγισης στην Ανάδειξη Προτεραιοτήτων (Multiple Criteria Decision Analysis, MCDA), όπου τεκμηριώθηκε η ανάγκη να αναδειχθεί η αντιμετώπιση του καρκίνου ως κορυφαία προτεραιότητα, για την πολιτική υγείας στην Ελλάδα.

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, απαιτείται συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων στο χώρο του φαρμάκου, προκειμένου να εγκαταλειφθεί η μονοδιάστατη και επικίνδυνη επιμονή σε οριζόντια περιοριστικά μέτρα και να αναδειχθεί η σημαντική συμβολή του κλάδου του φαρμάκου στο προσδόκιμο και στην ποιότητα ζωής, στην παραγωγικότητα και την ανάπτυξη της καινοτομίας. Η Roche Hellas, παραμένει πρόθυμη να συνεισφέρει σε αυτό το στόχο, συμμετέχοντας ενεργά στο διάλογο και στηρίζοντας τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, για μια ορθολογική και αποτελεσματική πολιτική φαρμάκου.