Τζίνα Φωτεινοπούλου: «Ο τραγουδιστής που κινείται με αγάπη και όραμα για την τέχνη του δεν πρέπει να παραιτείται»

Ποια ερμηνεία και συνεργασία κρατάτε ως προίκα στην καριέρα σας;
Δεν θα μπορούσα να ξεχωρίσω κάποια συγκεκριμένη ερμηνεία και συνεργασία ως «προίκα». Κάθε συνεργασία και κάθε ερμηνεία, μικρή ή μεγάλη, νιώθω ότι με προικίζει με δώρα τη στιγμή που πραγματοποιείται. Κι όταν οι συνεργασίες και οι ερμηνείες περνούν για να έρθουν άλλες, κοιτάζω πίσω και αντιλαμβάνομαι πόσο σημαντικά είναι όλα και το καθένα ξεχωριστά στο «χτίσιμο» της καλλιτεχνικής μου προσωπικότητας, στις επιλογές μου, στην πιο ώριμη αντιμετώπιση του «καινούργιου».

Πιστεύετε πως οι λυρικές ερμηνείες είναι ερμηνείες που τις καταλαβαίνει ο κόσμος;
Για να «καταλαβαίνει» ο κόσμος ή μάλλον για να «αισθάνεται», γιατί η μουσική έχει να κάνει πρώτα με την αίσθηση κι ας μην τα καταλαβαίνει κάποιος όλα, πρέπει πρώτα να μάθει να «ακούει». Αν δεν ακούς «ωραίες» μουσικές, αν κάποιος δε σου δίνει τα κίνητρα για να ακούσεις, πώς να αγαπήσεις και κατά συνέπεια πώς να καταλάβεις; Αν δεν «ακούσεις» το μύθο, αν δε σου αφηγηθούν την ιστορία, στην περίπτωση της όπερας, πώς αυτή να σε σαγηνεύσει; Όλα είναι θέμα παιδείας. Η μάζα δεν γνωρίζει το είδος. Από τη μία η έλλειψη μουσικής παιδείας –κάτι που θα έπρεπε να υπάρχει στα σχολεία ως βασικό μάθημα- και από την άλλη η παγιωμένη αντίληψη για το λυρικό τραγούδι, που συνήθως ταυτίζεται με άτομα ευτραφή που «τσιρίζουν» σε υψηλές συχνότητες χωρίς λόγο, κάνουν τον κόσμο –και μιλάω για την ευρύτερη μάζα, όχι για το εξειδικευμένο κοινό- να διατηρεί μια απόσταση.
Για αυτούς τους λόγους, γίνονται συντονισμένες προσπάθειες από το «σπίτι» των Λυρικών τραγουδιστών, από την Εθνική Λυρική Σκηνή, να έρθει το λυρικό τραγούδι πιο κοντά στο ευρύτερο κοινό. Η πιο σημαντικές από αυτές κατά τη γνώμη μου είναι οι μουσικές δράσεις στα σχολεία και η «όπερα-βαλίτσα», που ταξιδεύει σε όλη την Ελλάδα με σκοπό την εξοικείωση του κοινού με το λυρικό τραγούδι και την όπερα.

Ευνοεί η Ελλάδα τους καλλιτέχνες που θέλουν να ασχοληθούν με το λυρικό τραγούδι;
Η Ελλάδα ευνοεί στο βαθμό που μπορεί. Με ένα μόνο «λυρικό σπίτι» και «αγκαλιάζει» πολλούς! Και αυτό το «σπίτι» βάζει στόχους για καλύτερες συνθήκες για όλους, έφτιαξε «opera studio» για νέους σπουδαστές, διοργανώνει πολλαπλές δραστηριότητες και πέρα από τις παραστάσεις στο θέατρο, γιατί λοιπόν να είμαστε απαισιόδοξοι; Ωστόσο, κατά την ταπεινή μου άποψη, ο τραγουδιστής που κινείται με αγάπη και όραμα για την τέχνη που αγαπά δεν θα πρέπει να παραιτείται σκεπτόμενος αν θα τον ευνοήσει η χώρα του ή όχι. Αν υπάρχει αξία και έπειτα «φλόγα», επιμονή και πίστη σ’ αυτό που αγαπάς, τα τυχόν χωροχρονικά εμπόδια ξεπερνιούνται.

Έχετε ιδρύσει το Στέκι μελέτης-μόρφωσης-πολιτισμού και την παιδική χορωδία “Ευμέλεια”. Πώς τα προλαβαίνετε όλα;
Όταν αγαπάς κάτι πολύ, όλα μπορείς να τα προλάβεις. Ξέρετε πόση ενέργεια παίρνω από τα μικρά παιδιά; Όταν βλέπω ευτυχισμένα πρόσωπα να τραγουδούν και να αφήνονται -γιατί τα παιδιά σήμερα είναι πολύ στρεσαρισμένα- είμαι κι εγώ ευτυχισμένη. Είμαι ευτυχισμένη που μπορώ και τα εμπνέω και τους δίνω κίνητρα για κάτι που με βεβαιότητα λειτουργεί και θα λειτουργήσει μόνο ευνοϊκά για την ψυχική τους υγεία, άσχετα αν θα ακολουθήσουν επαγγελματικά το μουσικό δρόμο. Βέβαια, σ’ αυτή μου την προσπάθεια, δεν είμαι μόνη, αλλά έχω συν-βοηθούς και άξιους συνεργάτες με κοινά οράματα ως προς τη μουσική και την τέχνη γενικότερα.

Έχετε δύο παιδιά, πόσο μουσικά τα μεγαλώνετε;
Τα παιδιά μου μοιραία ακούν μουσική από την εμβρυακή τους ηλικία. Τραγουδάμε πολύ, παίζουμε πολύ δραματοποιώντας διάφορα τραγούδια, στήνουμε παραστάσεις με αυτοσχέδιες ιστορίες και μουσικές. Είναι πολύ εξοικειωμένα με το λυρικό θέατρο και με το θέατρο γενικότερα, έχουν συνειδητοποιήσει από πολύ μικρά τι είναι όπερα, τραγουδιστής όπερας, ορχήστρα, μαέστρος. Όχι μόνο γιατί βλέπουν παραστάσεις, αλλά κυρίως γιατί προσεγγίζουν τη μουσική μέσα από το παιχνίδι. Στην περίπτωση της «πονηρής αλεπουδίτσας» στην οποία πρωταγωνιστώ αυτήν την περίοδο, ήταν πολλές οι φορές που τα παιδιά μου υποδύθηκαν τις κότες που έτρεχαν για να μην τις «φάω», τον ασβό που θύμωνε για να μην του πάρω το σπίτι, τα αλεπουδάκια που έπαιζαν γύρω από τη φωλιά… κι ενώ τα κάναμε όλα αυτά, εγώ χρησιμοποιούσα το χρόνο για να λέω τα λόγια μου στα τσέχικα… Ανεπανάληπτες στιγμές, εύχομαι να’ ναι τόσες κι άλλες τόσες.

Ποιος σκηνοθέτης μπόρεσε να αποδώσει περισσότερο την Τζίνα;
Δε νομίζω ότι οι σκηνοθέτες ενδιαφέρονται να αποδώσουν την Τζίνα, αλλά η Τζίνα ενδιαφέρεται να αποδώσει τον εκάστοτε ρόλο μέσα από τη ματιά και την αισθητική του όποιου σκηνοθέτη. Και αυτή είναι η ομορφιά, η μετάβαση έξω από την προσωπικότητά σου, η ανακάλυψη ενός άλλου «εαυτού» μέσω της σκηνοθετικής καθοδήγησης. Θα έλεγα ότι είμαι πολύ τυχερή, διότι συνεργάστηκα με σκηνοθέτες που με οδήγησαν σε υπέροχους εκφραστικούς δρόμους που με έκαναν ευτυχισμένη.

Όπερα ή οπερέτα, ποιο είναι πιο εύπεπτο στο ελληνικό κοινό;
Για εμένα δεν υπάρχει διαζευκτικό «ή». Και τα δύο είδη ανήκουν στο μουσικό θέατρο που είναι η μεγάλη μου αγάπη. Αντιμετωπίζω και τα δύο με την ίδια αφοσίωση και σοβαρότητα. Η οπερέτα που θεωρείται «ελαφρύ» είδος, έχει μεγάλη δυσκολία γιατί πρέπει να αντιμετωπίζεις ισότιμα το τραγούδι και το λόγο. Ωστόσο είναι πιο εύπεπτη για το ελληνικό κοινό, τόσο γιατί συνήθως είναι ελληνική ή αποδίδεται στα ελληνικά, αλλά και γιατί ο μύθος της αφορά θέματα πιο «ελαφριά».

Πόσο δύσκολο το πάντρεμα τραγούδι-υποκριτική-κίνηση;
Το πάντρεμα αυτό εμπεριέχει όλη την κουλτούρα μου γύρω από το μουσικό θέατρο, όποιο κι αν είναι αυτό, όπερα, οπερέτα, μιούζικαλ. Για μένα δεν είναι δύσκολο, είναι το ζητούμενο. Δύο είναι τα συστατικά στοιχεία του τραγουδιού, η μουσική και ο λόγος. Γίνεται να απομονώσεις ένα από τα δύο; Γίνεται να ευνοήσεις το ένα περισσότερο από το άλλο; Για μένα όχι. Πώς θα πεις «σ’ αγαπώ» ή «σε μισώ» για παράδειγμα, αν μόνο το «τραγουδήσεις» χωρίς να το «μιλήσεις», με την άρθρωση, με την έκφραση, με την πιο μεγεθυμένη ή την πιο ελάχιστη κίνηση ή και με την ακινησία ακόμα –γιατί και αυτή έκφραση είναι. Ειδικά στο μουσικό θέατρο όλα αυτά είναι αλληλένδετα. Το τραγούδι δεν είναι αναπόσπαστο από το σώμα που άλλωστε είναι αυτό που το παράγει, δεν μπορεί να είναι αμέτοχο λοιπόν.

Η «πονηρή αλεπουδίτσα» που παίζεται στην Εθνική Λυρική Σκηνή θα λέγατε πως είναι ένας ύμνος στη ζωή;
Ασφαλώς! Η «πονηρή αλεπουδίτσα» είναι ένα έργο πολλών επιπέδων, με το κωμικό και τραγικό στοιχείο να συνυπάρχουν, όπως και στην ίδια τη ζωή… Μέσα από το μύθο της αλεπούς, που δεν είναι άλλο παρά ένα ταξίδι «ενηλικίωσής» της, αλλά και μέσα από τον παράλληλο βίο της με τον άνθρωπο, ο θεατής βιώνει μέσα σε 90 λεπτά την ομορφιά της ζωής, την αλήθεια της ζωής, την ίδια τη ζωή.

Info
Την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής διευθύνουν οι διακεκριμένοι Μαέστροι -με ειδίκευση στο έργο του Γιάνατσεκ- Γιάροσλαφ Κίσλινγκ και Οντρέι Όλος. Η σκηνοθεσία είναι του Ντέιβιντ Πάουντνι, τα μαγευτικά σκηνικά και κοστούμια της Μαρία Μπγέρνσον, οι φωτισμοί του Νικ Τσέλτον, ενώ η χορογραφία του Στιούαρτ Χοπς.
Συμμετέχουν η Χορωδία και η Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής της αποστολής, καθώς και σπουδαστές της Σχολής Χορού της ΕΛΣ. Παραγωγή προερχόμενη από Εθνική Όπερα Ουαλίας & Όπερα Σκωτίας

Η Τζίνα Φωτεινοπούλου θα «ντυθεί» αλεπουδίτσα στις παραστάσεις που θα δοθούν στο Θέατρο Ολύμπια την 1η και 4η Απριλίου.

Συνέντευξη: Μαρία Παπουτσή