Για πρώτη φορά φέτος, παρακολούθησα τις επετειακές εκδηλώσεις για τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου το 1827. Η τοποθεσία είναι εντυπωσιακή, και ο Κόλπος δεν έχει αλλάξει πολύ από τότε που Βρετανοί, Γάλλοι και Ρώσοι ναύτες έχασαν τη ζωή τους σε μία μάχη κρίσιμη για την ανεξαρτησία της Ελλάδας.
Για πρώτη φορά φέτος, παρακολούθησα τις επετειακές εκδηλώσεις για τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου το 1827. Η τοποθεσία είναι εντυπωσιακή, και ο Κόλπος δεν έχει αλλάξει πολύ από τότε που Βρετανοί, Γάλλοι και Ρώσοι ναύτες έχασαν τη ζωή τους σε μία μάχη κρίσιμη για την ανεξαρτησία της Ελλάδας. Παρότι η μάχη έχει χαρακτηριστικά που μας φαίνονται σχεδόν τόσο παλιά όσο οι ναυμαχίες που περιγράφει ο Θουκυδίδης, τα διδάγματα παραμένουν στις μέρες το ίδιο σημαντικά όσο και τότε. Αυτό προσπάθησα να επισημάνω και στην ομιλία μου στο Ναυαρίνο
Κύριε Αντιπεριφερειάρχη, Σεβασμιώτατε, Κύριε Δήμαρχε (Πύλου), Ανώτατοι Αξιωματικοί και Μέλη των Ένοπλων Δυνάμεων, Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές, Μέλη του Κλήρου, Εκπρόσωποι των Τοπικών Αρχών, Μέλη Ξένων Διπλωματικών Αποστολών, Κυρίες και Κύριοι
Το απόγευμα της εικοστής (20ης) Οκτωβρίου του χίλια οκτακόσια είκοσι επτά (1827) – σαν σήμερα πριν από ακριβώς εκατόν ογδόντα τέσσερα (184) χρόνια – ο συμμαχικός στόλος Βρετανικών, Γαλλικών και Ρωσικών πλοίων υπό τη Διοίκηση του Ναυάρχου Σερ Έντουαρντ Κόδριγκτον, εισήλθε στον Κόλπο του Ναβαρίνου. Εκεί ήταν αγκυροβολημένα τα πλοία του Οθωμανικού Στόλου υπό τον Ιμπραήμ Πασά, σε εφαρμογή της μέχρι τότε επιτυχημένης στρατηγικής για τη διατήρηση της Οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή. Οι Οθωμανοί άνοιξαν πυρ κατά του Συμμαχικού Στόλου καθώς αυτός αναπτυσσόταν στον Κόλπο. Οι Σύμμαχοι φυσικά ανταπέδωσαν τα πυρά. Μετά από πολλές ώρες σκληρής μάχης, η συμπλοκή έληξε με την νίκη των συμμαχικών δυνάμεων. Ήταν μια μεγάλη ναυμαχία: οφείλουμε να θυμόμαστε τους πέντε χιλιάδες (5000) άνδρες που σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν σοβαρά κατά την διάρκεια της μάχης. Όπως βεβαιώνουν οι περιγραφές και πολλές σύγχρονες ή μεταγενέστερες απεικονίσεις, πρέπει επίσης να ήταν ένα πολύ θεαματικό γεγονός.
Επιπλέον, τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης ναυμαχίας υπήρξαν διαρκή. Η ναυμαχία προκάλεσε την σημαντική αποδυνάμωση των Οθωμανικών δυνάμεων και αποδείχθηκε αποφασιστική ως προς τον αγώνα για την Ελληνική ανεξαρτησία. Η ιστορία μας διδάσκει πως, χωρίς τα επιτεύγματα των Γαλλικών, Ρωσικών και Βρετανικών πλοίων την ημέρα εκείνη, η πορεία της σύγχρονης Ελλάδας θα ήταν πολύ διαφορετική.
Συνεπώς, ορθά τιμούμε την συγκεκριμένη μάχη ως μια από τις αποφασιστικές στιγμές στις χιλιετίες τις Ελληνικής ιστορίας. Θεωρώ πως η Βρετανία δικαιούται να είναι περήφανη για το ρόλο που έπαιξε στην πιο σύγχρονη φάση αυτής της ιστορίας, στο Μεσολόγγι, στο Ναβαρίνο, στην Αθήνα και σε πολλές άλλες περιπτώσεις όπου οι δύο λαοί μας πολέμησαν μαζί.
Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου σήμανε την αρχή μιας ισχυρής συμμαχίας ανάμεσα στην χώρα μου και την σύγχρονη Ελλάδα. Τα κράτη μας πολέμησαν από κοινού για την ελευθερία πολλές φορές, ιδιαίτερα για την ελευθερία της Ευρώπης σε δύο παγκόσμιους πολέμους. Σήμερα οι σχέσεις των δύο χωρών μας δεν είναι λιγότερο στενές, απλά διαφορετικής ποιότητας: είμαστε σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ και εταίροι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρ’ όλα τα σοβαρά προβλήματα που μας απασχολούν, συνεισφέρουμε και ωφελούμαστε από την μακροχρόνια και βιώσιμη ειρήνη που απολαμβάνει η Ευρωπαϊκή ήπειρος, η οποία έχει πολύ μεγαλύτερη διάρκεια απ’ ότι θα μπορούσαν να πιστέψουν οι πρόγονοί μας.
Εκτός αυτού, ο αγώνας για την Ελληνική ανεξαρτησία σίγουρα προσφέρει και ευρύτερα μαθήματα, για τον πολιτισμό μας συνολικά. Η ιστορική δέσμευση της Ελλάδος στην ελευθερία, στην δικαιοσύνη και στην δημοκρατία αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση.
Και ακριβώς όπως ο λαός της Ελλάδος ήταν διατεθειμένος να πολεμήσει για να απελευθερωθεί από την καταπίεση, και οι σύμμαχοί του διατεθειμένοι να τον υποστηρίξουν, έτσι οφείλουμε κι’ εμείς ως πολιτισμένα κράτη να είμαστε πρόθυμοι να προσφέρουμε υποστήριξη από κοινού σε αυτούς που σήμερα, σε διάφορα μέρη του κόσμου, απειλούνται από την αδικία και φοβούνται για την ελευθερία τους. Προσφάτως, και όχι πολύ μακριά από εδώ που βρισκόμαστε σήμερα, η Βρετανία και η Ελλάδα συμμετείχαν στην προστασία του λαού της Λιβύης από τις επιθέσεις του πρώην καθεστώτος της χώρας, και στην παροχή βοήθειας για να βρεθούν σε θέση από όπου να επιλέγουν τόσο την κυβέρνησή τους αλλά και το πεπρωμένο τους. Ακριβώς αυτόν το διακαή πόθο για ελευθερία γιορτάζουμε σήμερα. Με την ευκαιρία αυτή χαιρετώ την Ελληνική συνεισφορά στην Επιχείρηση Unified Protector, και ευχαριστώ την Κυβέρνηση και τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις για την εξαιρετική συνεργασία.
Με τον σημερινό εορτασμό, μας δίνεται μια ανεκτίμητη ευκαιρία να θυμηθούμε με υπερηφάνεια και ευγνωμοσύνη όσους πολέμησαν τόσο γενναία εδώ στο Ναβαρίνο το χίλια οκτακόσια είκοσι επτά (1827). Μας δίνεται η δυνατότητα να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας για τις εξαιρετικές σχέσεις που απολαμβάνουμε μέχρι σήμερα. Και αποτελεί, επίσης, μια υπενθύμιση πως είμαστε διατεθειμένοι να ξαναπολεμήσουμε μαζί με το ίδιο πνεύμα για την ελευθερία, αν τυχόν αυτό απαιτηθεί. Για όλα αυτά, οφείλουμε να ευχαριστήσουμε το Ναβαρίνο και την λαμπρή ιστορία του.