Αρκετά προβλήματα διαπιστώνει ο Συνήγορος του Πολίτη σε ειδική έκθεσή του σχετικά με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία χορήγησης της ειδικής άδειας-παροχής για την προστασία της μητρότητας, στις περισσότερες από 130 αναφορές, που έχει δεχθεί από εργαζόμενες μητέρες.
Αρκετά προβλήματα διαπιστώνει ο Συνήγορος του Πολίτη σε ειδική έκθεσή του σχετικά με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία χορήγησης της ειδικής άδειας-παροχής για την προστασία της μητρότητας, στις περισσότερες από 130 αναφορές, που έχει δεχθεί από εργαζόμενες μητέρες.
Από τη διερεύνηση των αναφορών αυτών, ο Συνήγορος παρατηρεί σημαντικά προβλήματα που ανέκυψαν από τον έλεγχο των διοικητικών διαδικασιών χορήγησης της συγκεκριμένης παροχής από τον ΟΑΕΔ, την εξαίρεση ορισμένων κατηγοριών εργαζομένων μητέρων από τις δικαιούχους της παροχής, με βάση ερμηνείες της διάταξης από τη διοίκηση και την ύπαρξη νομοθετικών κενών στη σχετική ρύθμιση του ν. 3655/2008.
Η νομοθεσία (άρθρο 142 του ν. 3655/2008) αναγνωρίζει ειδική άδεια προστασίας μητρότητας διαρκείας έξι μηνών, μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, που προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ των ετών 2004-2005. Κατά τη διάρκεια της άδειας, η εργαζόμενη λαμβάνει από τον ΟΑΕΔ μικτό μηνιαίο ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό (ειδική παροχή). Την παροχή αυτή δικαιούται η μητέρα που είναι ασφαλισμένη στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και εργάζεται σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις.
Πολλά από τα προβλήματα διοικητικής διαδικασίας αντιμετωπίστηκαν επιτυχώς από την ανεξάρτητη αρχή, ενώ με υπουργική απόφαση επεκτάθηκε τον Σεπτέμβριο του 2009 η ειδική παροχή και στις ασφαλισμένες στο πρώην Ταμείο Ξενοδοχοϋπαλλήλων, σε συνέχεια παρέμβασης του Συνηγόρου του Πολίτη.
Τα υπόλοιπα προβλήματα που εντοπίστηκαν παραμένουν σε εκκρεμότητα γιατί απαιτούν νομοθετικές παρεμβάσεις, αλλά και επανεξέταση των θέσεων και των νομικών ερμηνειών, που υιοθέτησε η διοίκηση με την έκδοση σχετικών εγκυκλίων.
Για τον λόγο αυτό, ο Συνήγορος προχώρησε στη σύνταξη ειδικής έκθεσης, την οποία απέστειλε, πριν δύο μήνες στον πρόεδρο της Βουλής, στο γραφείο του πρωθυπουργού και στους καθ’ ύλην αρμόδιους υπουργούς.
Στην Ειδική Έκθεση οι κυριότερες προτάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη είναι:
– Για την εύρυθμη λειτουργία των κατά τόπους υπηρεσιών του ΟΑΕΔ και για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει την τροποποίηση της σχετικής υπουργικής απόφασης, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων για τη λήψη της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας δύο μήνες πριν από τη λήξη των προβλεπόμενων αδειών (λοχείας-ισόχρονης του μειωμένου ωραρίου).
– Αναφορικά με τη χορήγηση της ειδικής παροχής στις εργαζόμενες σε επιχειρήσεις προσώπων, με τα οποία συνδέονται με βαθμό συγγένειας, ο Συνήγορος του Πολίτη εκτιμά ότι η εξαίρεση από τη χορήγηση της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας των εργαζόμενων μητέρων, που υπάγονται σε κλαδικές ή επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας με ευνοϊκότερες διατάξεις από αυτές της ΕΓΣΣΕ 2004-2005 ως προς το θέμα του μειωμένου ωραρίου, πρέπει να επανεξεταστεί. Ο Συνήγορος έχει ήδη προτείνει, με πόρισμά του, την υποβολή σχετικού ερωτήματος από τη Διοίκηση στο αρμόδιο Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, προκειμένου να αναζητηθεί η ορθή ερμηνεία της διάταξης.
– Ο αποκλεισμός των εργαζόμενων μητέρων σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου του ευρύτερου δημόσιου τομέα από τις ρυθμίσεις του άρθρου 142 του ν. 3655/2008 αποτελεί μία εκ πρώτης όψεως μη δικαιολογημένη διαφοροποίηση εργαζομένων με σχέση εξαρτημένης εργασίας. Ο προβληματισμός αυτός εκτείνεται και στις περιπτώσεις εργαζόμενων μητέρων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου στο δημόσιο, τους ΟΤΑ και τα ΝΠΔΔ. Το θέμα θα μπορούσε πιθανώς να αντιμετωπιστεί με αναλογική εφαρμογή του ανωτέρω νόμου.
– Επιπλέον, προτείνει την προώθηση νομοθετικής ρύθμισης που θα προβλέπει τον τρόπο ασφάλισης στον κλάδο ασθένειας των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ μητέρων, οι οποίες κάνουν χρήση της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας και σήμερα αποκλείονται από τις παροχές του κλάδου αυτού. Παράλληλα, ο Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει θετικά ότι αντίστοιχο έλλειμμα ως προς την ασφάλιση στον κλάδο ανεργίας, για το διάστημα κατά το οποίο η εργαζόμενη τελεί σε εξάμηνη άδεια προστασίας μητρότητας, ρυθμίστηκε το 2010 από τον ΟΑΕΔ.