Πλάθω κουλουράκια

Πλάθω κουλουράκια

Η μαγειρική δεν είναι μια ανιαρά επαναλαμβανόμενη διαδικασία. Είναι μια δημιουργική απασχόληση που εξελίσσει τις αναπτυξιακές δεξιότητες του παιδιού. Ας μαγειρέψουμε λοιπόν παρέα.

Της Μαρίας Κυριαζή

Με τη συνεργασία της Μαρίας Ποθητού (σύμβουλος γονέων, παιδαγωγός, συντονίστρια σχολών γονέων, μέλος του Πανελληνίου Συνδέσμου Σχολών Γονέων)

Η στενή σχέση της κουζίνας με τα συναισθήματα είναι μια πολύ παλιά ιστορία. Ποιος από εμάς δεν θυμάται το εκστασιασμένο βλέμμα του μικρού Φάνη Ιακωβίδη στην «Πολίτικη κουζίνα» να παρακολουθεί άφωνος τις μαγικές ιστορίες που του διηγείται ο παππούς του για ευωδιαστά μπαχάρια που ταυτίζονταν με αισθήσεις και μνήμες; Οι γεύσεις για τον μικρό ήρωα δεν ήταν μια απλή υπόθεση, ήταν ένας χείμαρρος από συναισθήματα, μια πικάντικη αναδρομή σε ό,τι ήξερε ή ό,τι ήθελε να γνωρίσει. Κάπως έτσι είναι όλα τα παιδιά όταν έρχονται σε επαφή με αυτό το μαγικό παραμύθι που λέγεται κουζίνα. Η ώρα που αφιερώνουμε για να ετοιμάσουμε τους κουραμπιέδες, τα μελομακάρονα, τη βασιλόπιτα, τα κουλουράκια και όλα τα εδέσματα για το γιορτινό τραπέζι είναι δημιουργική και ευχάριστη. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος για τον οποίο τα παιδιά θέλουν τόσο να συμμετέχουν στη διαδικασία αυτή, για να περάσουν καλά μαζί μας. Εκτός όμως από ώρα διασκέδασης, η μαγειρική είναι και εκπληκτική πηγή μάθησης, μέσω της οποίας τα παιδιά μπορούν να εξελίξουν τους περισσότερους τομείς της ανάπτυξής του. Κι αν αυτό σας φαίνεται υπερβολικό, τότε σκεφτείτε όλα αυτά που εσείς μαθαίνετε ή αισθάνεστε κάθε φορά που μαγειρεύετε.

Η συμμετοχή των αισθήσεων

Οι αισθήσεις είναι απαραίτητο συστατικό όχι μόνο για την απόλαυση ενός πιάτου, αλλά και για τη δημιουργία του. Φτιάχνοντας κάποια λιχουδιά, το παιδί μαθαίνει να χρησιμοποιεί όλες τις αισθήσεις του προκειμένου να «πετύχει» το έργο του. Με τη βοήθεια της αφής νιώθει την υφή των υλικών, βλέπει πώς κολλάει το ζυμάρι στα χέρια του και καταλαβαίνει αν είναι σφιχτό ή μαλακό. Με την όσφρηση ανακαλύπτει τα μυρωδικά, τα μπαχαρικά και νιώθει την ιδιαίτερη μυρωδιά τους. Με την όραση ανακαλύπτει τα χρώματα, αλλά και τη μορφή που παίρνουν τα υλικά καθώς αναμειγνύονται ή πώς μεταμορφώνονται ανάλογα με τη θερμοκρασία. Το γλυκό που φουσκώνει όταν ψήνεται, το βούτυρο που λιώνει, το γάλα που βράζει αποτελούν για τα παιδιά αληθινή… υπερπαραγωγή. Με την ακοή αντιλαμβάνεται τον ήχο που κάνουν τα υλικά όταν βράζουν, όταν ανακατεύονται στο μίξερ ή όταν ψήνονται. Και φυσικά, με τη βοήθεια της γεύσης απολαμβάνει το αποτέλεσμα της δημιουργίας του.

Η πρώτη επαφή με τις μαθηματικές επιστήμες

Έχετε σκεφτεί ποτέ πόσες αρχές των μαθηματικών πρέπει να εφαρμόσετε κάθε φορά που μαγειρεύετε; Κανένα γλυκό και κανένα φαγητό δεν θα γίνει σωστά αν δεν ακολουθήσουμε πιστά τη συνταγή του. Η οποία συνταγή του αποτελείται από την ανάμειξη των σωστών υλικών στις σωστές αναλογίες. Δηλαδή, ένα καλό αποτέλεσμα βασίζεται στη σωστή μαθηματική αναλογία των υλικών που χρησιμοποιούμε. Να λοιπόν ένας πιο ευχάριστος και ξεχωριστός τρόπος για να εισάγουμε το παιδί στις πρώτες μαθηματικές έννοιες. Έτσι, αναφέροντάς του κάθε φορά την ποσότητα των υλικών που προσθέτουμε στο μείγμα μας, για παράδειγμα ένα αυγό, μισό λίτρο γάλα, τρία φλιτζάνια ζάχαρη, ένα κιλό αλεύρι κ.λπ., ενισχύουμε τη μαθηματική του αντίληψη.

Τα πρώτα του πειράματα

Πέρα όμως από τις αρχές των μαθηματικών που οφείλουμε να ακολουθήσουμε αν θέλουμε να πετύχει η συνταγή μας, πρέπει να σκεφτούμε και τις χημικές αντιδράσεις που θα έχουν μεταξύ τους τα υλικά που θα χρησιμοποιήσουμε. Γιατί, εκτός από τις σωστές αναλογίες, εξίσου σημαντική είναι και η ανάμειξη των σωστών συστατικών. Έτσι τα παιδιά συμμετέχοντας στη δημιουργία ενός γλυκού γνωρίζουν ποια υλικά όταν συνδυάζονται μεταξύ τους μπορούν να αλλάξουν τη γεύση, πόσοι τρόποι υπάρχουν που μπορούν να μεταμορφώσουν ένα υλικό, αλλά και τι επιδράσεις έχει η θερμοκρασία πάνω στα υλικά. Πώς, για παράδειγμα, τα ασπράδια των αυγών, ενώ στην αρχή έχουν υγρή μορφή, παίρνουν τη μορφή κρέμας όταν τα χτυπήσουμε στο μίξερ, πώς το ζυμάρι φουσκώνει εξαιτίας της μαγιάς, πώς το γάλα με την υγρή μορφή όταν βράσει μαζί με το κορν φλάουερ μπορεί να γίνει κρέμα, αλλά και πώς τα κουλουράκια, το κέικ και οι κουραμπιέδες φουσκώνουν και ψήνονται στο φούρνο με τη βοήθεια των σωστών συστατικών και της πολύ υψηλής θερμοκρασίας. Μέσα λοιπόν από τη δημιουργία των γευστικών απολαύσεων, το παιδί κάνει την πρώτη του γνωριμία με τη φυσική και τη χημεία, ενώ αρχίζει να παίρνει ιδέες για τα πρώτα του πειράματα.

Η σημασία της αίσθησης του χρόνου

Ένα επίσης σημαντικό μάθημα που παίρνει το παιδί μαγειρεύοντας είναι αυτό του χρόνου. Πόση ώρα, π.χ., πρέπει να αφήσουμε το ζυμάρι να φουσκώσει; Συμμετέχοντας στη διαδικασία αυτή αρχίζει να μαθαίνει να υπολογίζει την ώρα που περνά. Αυτή είναι μια πολύ καλή εισαγωγή στην έννοια του χρόνου, αλλά και στις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η ασυνέπειά μας, π.χ. το φαγητό μπορεί να καεί. Και αυτό είναι κάτι που θα του φανεί όχι απλά χρήσιμο αλλά απαραίτητο, τόσο στη σχολική όσο και στην καθημερινή του ζωή.

Ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας

Τα περισσότερα παιδιά ενθουσιάζονται όταν ασχολούνται με την κουζίνα. Παίζουν με τα υλικά, τα ανακατεύουν, τα ζυμώνουν και προσπαθούν να φτιάξουν το δικό τους δημιούργημα. Εκτός όμως από τις γνωστικές λειτουργίες, η συμμετοχή του παιδιού στην κουζίνα βοηθά και στην ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας, η οποία σχετίζεται με την ικανότητά του να χρησιμοποιεί τα δάχτυλά του για να χειρίζεται με επιδεξιότητα διάφορα αντικείμενα. Έτσι, ζυμώνοντας για να φτιάξουμε το μείγμα για τη βασιλόπιτα, ανακατεύοντας τα υλικά για τα μελομακάρονα, πλάθοντας τους κουραμπιέδες και τα κουλουράκια, το παιδί αρχίζει να μαθαίνει τα δάχτυλά του. Ανακαλύπτει τη δύναμη που έχουν, πώς μπορεί να τα να χρησιμοποιεί σωστά, ενώ αποκτά σιγά σιγά την ικανότητα να τα ελέγχει με ακρίβεια.

Συνεργασία και ομαδικό πνεύμα για την επίτευξη του στόχου

Τίποτα δεν επιτυγχάνεται χωρίς μεράκι και δουλειά. Κι αυτό φυσικά ισχύει και για την προετοιμασία του γιορτινού τραπεζιού. Στόχος λοιπόν είναι να έχουμε ένα πολύ όμορφο τραπέζι, γεμάτο στολίδια και εδέσματα, για να το απολαύσουμε μαζί με τους φίλους μας και την οικογένειά μας. Παροτρύνετε το παιδί να σας βοηθήσει και προσπαθήστε να πετύχετε μια καλή συνεργασία. Δουλεύοντας μαζί με το παιδί ως ομάδα, όχι μόνο έρχεστε πιο κοντά και βελτιώνετε τη σχέση σας, αλλά μαθαίνετε να προσπαθείτε για έναν κοινό στόχο βοηθώντας ο ένας τον άλλο. Έτσι το παιδί συμμετέχει σε μια δημιουργική διαδικασία, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και νιώθει σημαντικό, γιατί νιώθει ότι έχετε ανάγκη τη βοήθειά του και τη δροσερή ματιά του.