Η ιδέα γεννήθηκε όταν ήμουν στη φυλακή: Οι πρώτες δηλώσεις του Τζαφάρ Παναχί μετά τη βράβευσή του στις Κάννες

Ο Ιρανός σκηνοθέτης Τζαφάρ Παναχί είναι ο φετινός μεγάλος νικητής των Καννών, καθώς κέρδισε το βραβείο του Χρυσού Φοίνικα στην διοργάνωση του 2025. Ο Παναχί, ο οποίος στο παρελθόν έχει φυλακιστεί και του έχει απαγορευτεί η παραγωγή ταινιών στη χώρα του, μίλησε κατά των περιορισμών του καθεστώτος μετά τη βράβευσή του με το κορυφαίο βραβείο στο Φεστιβάλ των Καννών.

Ο Παναχί πήρε τον διάσημο Χρυσό Φοίνικα για το It Was Just an Accident, το οποίο περιγράφεται από το BBC Culture ως «ένα οργισμένο αλλά αστείο θρίλερ εκδίκησης που στοχεύει τα καταπιεστικά καθεστώτα».

Ο σκηνοθέτης καταχειροκροτήθηκε καθώς προέτρεψε τους συμπατριώτες του Ιρανούς να «αφήσουν στην άκρη» τις διαφορές και τα προβλήματα.

«Αυτό που είναι πιο σημαντικό τώρα είναι η χώρα μας και η ελευθερία της χώρας μας»

«Αυτό που είναι πιο σημαντικό τώρα είναι η χώρα μας και η ελευθερία της χώρας μας», είπε. «Ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας. Κανείς δεν πρέπει να τολμήσει να μας πει τι είδους ρούχα πρέπει να φοράμε, τι πρέπει να κάνουμε ή τι δεν πρέπει να κάνουμε».

Η τελευταία φυλάκιση του Τζαφάρ Παναχί, από την οποία απελευθερώθηκε το 2023, έγινε επειδή διαμαρτυρήθηκε για την κράτηση δύο συναδέλφων του κινηματογραφιστών που είχαν ασκήσει κριτική στις αρχές.

Το ταξίδι του στις Κάννες ήταν η πρώτη εμφάνισή του σε διεθνές φεστιβάλ μετά από 15 χρόνια, αφού του είχε επιβληθεί μακροχρόνια ταξιδιωτική απαγόρευση.

Το It Was Just an Accident γυρίστηκε μυστικά και βασίστηκε εν μέρει στις εμπειρίες του ίδιου του Παναχί στη φυλακή.

«Πριν πάω στη φυλακή και πριν γνωρίσω τους ανθρώπους που συνάντησα εκεί -και ακούσω τις ιστορίες τους, το υπόβαθρό τους- τα θέματα που πραγματεύτηκα στις ταινίες μου ήταν εντελώς διαφορετικά», δήλωσε ο σκηνοθέτης στο Hollywood Reporter.

«Πραγματικά σε αυτό το πλαίσιο (…) με αυτή τη νέα δέσμευση που είχα νιώσει στη φυλακή, είχα την ιδέα, την έμπνευση για αυτή την ιστορία».

It Was Just an Accident

Η ταινία αφηγείται την ιστορία πέντε Ιρανών που έρχονται αντιμέτωποι με έναν άνδρα που πίστευαν ότι τους βασάνιζε στη φυλακή.

Οι χαρακτήρες είναι εμπνευσμένοι από συζητήσεις που είχε με άλλους κρατούμενους και «ιστορίες που μου είπαν για, τη βία και τη βαρβαρότητα της ιρανικής κυβέρνησης», πρόσθεσε ο σκηνοθέτης.

Οι χαρακτήρες είναι εμπνευσμένοι από συζητήσεις που είχε με άλλους κρατούμενους και «ιστορίες που μου είπαν για, τη βία και τη βαρβαρότητα της ιρανικής κυβέρνησης»

Ο Τζαφάρ Παναχί πέρασε επτά μήνες από την εξαετή ποινή του στη φυλακή πριν αποφυλακιστεί τον Φεβρουάριο του 2023, ενώ είχε καταδικαστεί προηγουμένως σε έξι χρόνια το 2010 για υποστήριξη αντικυβερνητικών διαδηλώσεων και δημιουργία «προπαγάνδας κατά του συστήματος». Αποφυλακίστηκε με εγγύηση υπό όρους μετά από δύο μήνες και του απαγορεύτηκε να γυρίζει ταινίες ή να ταξιδεύει στο εξωτερικό.

Ορκίστηκε να επιστρέψει στην Τεχεράνη μετά το φεστιβάλ, παρά τους κινδύνους δίωξης.

«Μόλις τελειώσω τη δουλειά μου εδώ θα επιστρέψω στο Ιράν», δήλωσε στους δημοσιογράφους στις Κάννες. «Και θα αναρωτηθώ ποια θα είναι η επόμενη ταινία μου».

Η κριτική του Guardian περιέγραψε το It Was Just an Accident ως «την πιο συναισθηματικά ρητή ταινία του Παναχί: μια ταινία για την κρατική βία και την εκδίκηση, για τον πόνο της τυραννίας που συνυπάρχει με την φαινομενική καθημερινή κανονικότητα».

Το Variety δήλωσε ότι ο Τζαφάρ Παναχί είχε μεταμορφωθεί «από συγκρατημένος ανθρωπιστής σε ανοιχτό επικριτή του ιρανικού καθεστώτος, όπως αποκαλύπτεται στο νέο του καταιγιστικό πολιτικό θρίλερ».

Η συμμετοχή στα Όσκαρ

Παρουσιάζοντας το βραβείο, η Μπινός δήλωσε ότι ο κινηματογράφος και η τέχνη είναι «προκλητικοί» και κινητοποιούν «μια δύναμη που μετατρέπει το σκοτάδι σε συγχώρεση, ελπίδα και νέα ζωή».

«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο επιλέξαμε για τον Χρυσό Φοίνικα το It Was Just an Accident του Τζαφάρ Παναχί».

Η τελετή απονομής των βραβείων πραγματοποιήθηκε κανονικά παρά την πεντάωρη διακοπή ρεύματος που οι τοπικοί αξιωματούχοι απέδωσαν σε ύποπτες επιθέσεις σε υποσταθμό και πυλώνα ηλεκτροδότησης.

Ο 64χρονος Παναχί ολοκλήρωσε τώρα το σπάνιο κατόρθωμα να κερδίσει τα κορυφαία βραβεία των φεστιβάλ των Καννών, του Βερολίνου και της Βενετίας – και θα μπορούσε τώρα να διεκδικήσει την αναγνώρισή του στο Χόλιγουντ.

Τέσσερις από τους πέντε τελευταίους νικητές του Χρυσού Φοίνικα έχουν προταθεί για το Όσκαρ καλύτερης ταινίας.

Ωστόσο, το It Was Just an Accident είναι απίθανο να προταθεί για το Όσκαρ καλύτερης διεθνούς ταινίας. Οι ταινίες πρέπει να έχουν κινηματογραφική κυκλοφορία στη χώρα προέλευσής τους για να είναι επιλέξιμες για το εν λόγω βραβείο, και οι ταινίες του Παναχί είναι απαγορευμένες στο Ιράν.

*Πηγή: BBC